فکرشهر: یک دانش آموخته تاریخ از تخریب تدریجی «مهرکده محمدآباد دشتستان» خبر می‌دهد؛ محوطه‌ای تاریخی که کشاورزان منطقه مدتی است در چند متری‌اش با حفر گودالی، قصد ایجاد استخر آب برای کشت خود را دارند.
به گزارش «فکرشهر»، اسماعیل کهنسال با اشاره به بررسی‌های باستان‌شناسی چند سال گذشته‌ی اسماعیل یغمایی در معبد «مهرکده محمدآباد دشتستان» بیان می‌کند: اکتشافاتی از این معبد تاریخی در منطقه‌ی برازجان استان بوشهر انجام شد، اما متاسفانه کاوش‌ها تکمیل نشد و محوطه به حال خود رها شد.
وی با اشاره به این‌که یغمایی ـ باستان‌شناس ـ معتقد است، احتمالا «مهرکده سنت کلمنت ایتالیا» با اقتباس از مهرکده محمدآباد دشتستان ساخته شده، بیان می‌کند: بر اساس نتایج آن، احتمال می‌رود این محوطه متعلق به دوره اشکانی باشد، دوره‌ای تاریخی که آثار آن هنوز در کشور محدودند.
بخشی از مهرکده محمدآباد دشتستان
او در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر این‌که با وجود ثبت ملی این محوطه به طور کامل در فهرست آثار ملی در دهم مهرماه ۱۳۸۰ به شماره ۴۱۹۲، در طول چند سال گذشته هیچ حفاظتی از این محوطه انجام نشده است و دست‌کم طاق‌ها تا دو سال گذشته سالم بودند، اظهار می‌کند: بعد از دو سال پنجشنبه ۲۶ دی ماه به این محوطه تاریخی رفتم، اما به چشم خود دیدم که علاوه بر تخریب طاق‌های معبد، گیاهان هرز روی سطح محوطه سبز شده و یک گودال بسیار بزرگ در حدود ۵۰ متری آن حفر شده است.
گودال حفاری شده توسط کشاورزان برای ایجاد استخر آب
تاریخی که استخر آب کشاورزان به باد داد !
این دانش‌آموخته تاریخ در مقطع کارشناسی ارشد با اشاره به این‌که کف گودال حفر شده به طور کامل کامپکت شده است، بیان می‌کند: مردم محلی می‌گویند این کار توسط کشاورزان و برای احداث یک استخر انجام شده تا با جمع‌آوری آب داخل آن، بتوانند مزارع خود را آبیاری کنند.
کهنسال با اشاره به این‌که دپوی سنگ‌های باقی مانده از حفر این گودال در کنار آن ادامه می‌دهد: از یک سو مشخص نیست خاک‌های این محوطه را کجا دپو کرده‌اند، از سوی دیگر در سنگ‌های دپو شده در کنار این محوطه، تعدادی آثار به چشم می‌خورد، مانند «سنگ مکال» که شی سفالی است که از شیراف تا دشتستان در بیشتر سایت‌های تاریخی وجود دارد و برخی معتقدند که در گذشته با آن گندم کوبیده می‌شده و به اعتقاد برخی دیگر در وسیله‌ای قرار گرفته و به سمت دشمن پرتاب می‌کرده‌اند.
وی با اشاره به وجود «سنگ سیاه» در بین سنگ‌های دپو شده در این محوطه‌ی تاریخی بیان می‌کند: کاخ‌های هخامنشی قرار گرفته در این منطقه از استان بوشهر، منحصربه‌فرد هستند، چون پایه ستون‌های آن‌ها دو رنگ سیاه و سفید را به صورت مخلوط دارد یا یک رنگ در بالای سنگ و رنگ دیگر در پایین آن است، از این نوع سنگ، فقط در یکی از کاخ‌های پاسارگاد در استان فارس نیز وجود دارد، اما هنوز معدن آن در بوشهر کشف نشده است. نمونه سنگ پیدا شده در این محوطه نیز به احتمال بسیار زیاد می‌توان گفت که شبیه سنگ‌های محوطه‌ی "چرخاب" و "بردک سیاه" است و متعلق به دوره‌ی هخامنشی‌هاست.
موقعیت مهرکده محمدآباد توسط مربع سبز رنگ در نقشه مشخص است
او با اشاره به این که احتمالا در حجم بزرگ خاکی که از این محوطه برداشت شده، آثار زیادی وجود داشته که باستان‌شناسان می‌توانستند اطلاعات زیادی از آن‌ها به دست آورند، بیان می‌کند: معبد مهرآباد در ۵۰ متری جنوب شرقی زمین حفاری شده و منطقه‌ای است که زمین‌های کشاورزی زیادی در اطراف آن کشت شده‌اند.
سنگ های قدیمی و ارزشمند باقی‌مانده از گودال حفاری شده
درخواست باستان‌شناس برای بررسی مهرکده محمدآباد
احسان یغمایی ـ باستان‌شناس این محوطه‌ی تاریخی ـ پیشتر درباره‌ی «کاوش‌های باستان‌شناسی در مهرکده محمدآباد» برازجان گفته بود: «دانسته‌های ما از کیش مهر و چگونگی نیایش پیروان آن در مهرکده‌ها، بسیار ناچیز، پراکنده و دگرگون شده است. از دیگر سو، بیشتر آگاهی‌های ما از مهرپرستی از رهگذر پژوهش‌های بیگانگان به دست آمده است. پژوهش‌های آنان نیز گاه آلوده به غرض‌ورزی است.
بررسی و شناسایی مهرکده‌ها در ایران نیز آشفته، پراکنده، بی‌هدف و بی‌بنیاد است. آن‌چه می‌دانیم، بیشتر شفاهی است. مطالعاتم در جاهایی همانند دخمه ایوان فرهاد، مهرکده محمدآباد و مهرکده گوسعیدی در دشتستان برازجان بوده است. در این میان بررسی مهرکده محمدآباد برازجان را باید در شمار نخستین گام‌ها دانست؛ هر چند همین بررسی هم با گسستگی ده‌ساله همراه بوده است».
