جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳
جستجو
آخرین اخبار استان بوشهر
مطالب بیشتر
اختصاصی «فکرشهر»/ دانش
 فکرشهر: پژوهشگر ایرانی دانشگاه زوریخ سوئیس معتقد است «کرونا» آن قدرها که گفته شده وحشتناک نیست و در حالی که بیماری آنفلوانزا در سال جاری در ایران حدود 20 درصد مرگ و میر داشته، مرگبار بودن کرونا تنها 2 تا 3 درصد است. وی در یادداشتی که برای «فکرشهر» ارسال کرده، درباره علت عدم شناسایی این ویروس توسط سیستم ایمنی بدن و نوع ورودش به بدن، کرونا نامیده شدن آن، واکسن بیماری و نحوه تولید واکسن ها و راه های پیشگیری از این بیماری را توضیح و به برخی شایعات و بازارگرمی ها درباره کرونا به استناد سایت سازمان بهداشت جهانی، به طور خلاصه و زبان ساده پاسخ داده است...
کد خبر: ۶۷۲۹۱
شنبه ۱۹ بهمن ۱۳۹۸ - ۰۹:۰۳

فکرشهر: پژوهشگر ایرانی دانشگاه زوریخ سوئیس معتقد است «کرونا» آن قدرها که گفته شده وحشتناک نیست و در حالی که بیماری آنفلوانزا در سال جاری در ایران حدود 20 درصد مرگ و میر داشته، مرگبار بودن کرونا تنها 2 تا 3 درصد است. وی در یادداشتی که برای «فکرشهر» ارسال کرده، درباره علت عدم شناسایی این ویروس توسط سیستم ایمنی بدن و نوع ورودش به بدن، کرونا نامیده شدن آن، واکسن بیماری و نحوه تولید واکسن ها و راه های پیشگیری از این بیماری را توضیح و به برخی شایعات و بازارگرمی ها درباره کرونا به استناد سایت سازمان بهداشت جهانی، به طور خلاصه و زبان ساده پاسخ داده است.

به گزارش «فکرشهر»، دکتر شادی* در مطلب خود نوشته است:

«کرونا»؛ بیماری که این روزها اپیدمی شده و بسیاری را ترسانده است. نام علمی آن، «کرونا ویروس» است؛ یک خانواده بزرگ از ویروس ها هستند که از ویروس سرما خوردگی عادی تا بیماری‌های خیلی خطرناکی مثل «سارس» و «مرس» را شامل می شوند. کرونا ویروس، اولین بار در سال ۱۹۶۵، کشف شد ولی به طور مداوم از آن سال تا الان که سال ۲۰۲۰ است، نمونه های جهش یافته و مختلفی از آن ویروس کشف شده که از جمله آن ها می توانیم به ویروس هایی مثل آنفولانزای مرغی و خوکی و سارس که این سال ها خیلی معروف و درباره اشان صحبت شده، اشاره کنیم.

چرا کرونا ویروس توسط سیستم ایمنی بدن شناسایی نمی شود؟
این ویروس کرونا، یک لایه پوششی دارد که باعث می شود قابل شناسایی برای سیستم ایمنی بدن نباشد؛ یعنی هر بار که شکل جدیدی از این ویروس متولد می شود، ساختار این پوشش تغییر می کند. ما این نوع پوشش ها را در خانواده ویروس هایی که سیستم ایمنی بدن را مورد حمله قرار می دهند، مشاهده کرده ایم که از جمله آن ها می توان به ویروس «اچ آی وی» (عامل بیماری ایدز) اشاره کنیم. این لایه پوششی مزیتی برای این نوع ویروس هاست که می توانند به بقایشان ادامه دهند، یعنی نمی شود با یک بار و برای یک مدل از این ویروس ها، واکسن ساخت و مطمئن شد که در سال های آینده اگر ورژن جدیدی از ویروس به وجود آید، بدن آن ها را می شناسند و می تواند در برابر آن ها مقاومت کند؛ چرا که این ساختار پوششی دایم تغییر می کند و سیستم ایمنی بدن نمی تواند آن ها را شناسایی کند و آن ها می توانند خیلی راحت از دست سیستم ایمنی بدن فرار کنند.

چرا به این ویروس، «کرونا» می گویند؟
اما چیز دیگری که راجع به این ویروس ها وجود دارد این است که این ویروس ها، ویریون هایی دارند که این ویریون ها، به شکل عفونی آن ویروس گفته می شود، اگر زیر میکروسکوپ این ویریون ها را نگاه کنید، یک حاشیه بزرگ مثل یک تاج سلطنتی دارند و به خاطر همین به آن ها کرونا ویروس می گویند، چون کرونا، واژه لاتینی به معنای تاج یا هاله است؛ به همین خاطر تمام ویروس های که این شباهت را داشته باشند، جزو خانواده کرونا ویروس ها طبقه بندی می شوند.
کرونا ویروس ها، مثل اغلب ویروس های معمولی دیگر، ساختار ژنومشان «آر ان ای» است. سیستم ایمنی بدن افرادی که این بیماری را دارند، مخصوصا افرادی که نوع های جهش یافته این بیماری را دارند، ویروس را از خط دفاعی بدن عبور می دهد و باعث می شود که ویروس ها، سیستم تنفسی و ریه را مورد حمله قرار دهند و باعث می شوند عفونت های شدید به وجود آورند و گاهی باعث مرگ می شوند.
اما ما راجع به کرونا حرف زدیم، گفتیم که از سال های گذشته تا الان، ویروس های مختلفی از کرونا ویروس ها کشف شده اند، چیزی که امروزه خیلی راجع به آن صحبت می شود این است که این بیماری خیلی بیماری جدیدی است و ساخته دست بشر است و...، ولی این اصلا حرف درستی نیست چرا که همه ویروس ها، مثل تمام جانداران دیگر که وجود دارند، از بحث گزینش و سازگاری برای بقای خود استفاده می کنند.

گزینش و سازگاری چیست؟
اگر موجودی در یک شرایط خاص قرار بگیرد که باعث شود بقایش در خطر بیفتد، این موجود راه حلی پیدا می کند که باعث شود با آن محیط سازگاری پیدا کند و خودش را سازگار کند تا بتواند بقای بیشتری داشته باشد. مثل انسان، وقتی در محیطی خطرناک قرار گیرد مثل جنگل، خودش را سازگار می کند تا زودتر بتواند فرار کند یا شکار کند و یا از شکار شدن خودش جلوگیری کند. پس در نتیجه، در آن محیط های جنگلی، انسان هایی که پاهایشان عضله بهتری دارد و سیستم تنفسی قوی تری دارند و راحت تر می توانند فرار کنند یا بدوند، در نتیجه سازگاری بیشتری دارند و زنده می مانند. در حیوانات  نیز این بحث سازگاری و انتخاب به طور طبیعی موجب شده که مثلاً در یک جای جنگلی که درختان بلند تری دارد، زرافه هایی که  قدشان آن قدر بلند باشد که بتوانند  از آن درختان استفاده کنند، بیشتر زنده بمانند و آن ها که قد کوتاه هستند، یا ضعیف می شوند و یا می میرند چون نمی توانند تغذیه کنند. بحث ویروس و باکتری هم همین است؛ خیلی از ویروس ها و باکتری ها، وقتی که ما برایشان دارو می سازیم، برای این که بقای خودشان را حفظ کنند، شروع می کنند به ایجاد تغییر در ساختارهایشان. این تغییرات که در ژنتیکشان ایجاد می شود باعث می شود نوع جدیدی از باکتری یا ویروس خودش را نشان دهد. پس  جهش باکتری‌ها و ویروس ها، نتیجه یک عملکرد طبیعی است. البته نمی توانیم این را انکار کنیم که همیشه افراد سودجو و قدرت طلبی در دنیا هستند که از سلاح های بیولوژیک و سلاح های شیمیایی استفاده می کنند و خودشان هم فروشنده داروها و درمان های این سلاح ها هستند، ولی راجع به کرونا نمی توانیم به طور قطعی بگوییم؛ چرا که کرونا نوع جهش یافته ویروس «سارس» یا «مرس» است که چند سال پیش اپیدمی شدند و همان ویروس ها و باکتری ها الان نوع جدیدی از خودشان را به وجود آورده‌اند به نام «کرونا ویروس»؛ در واقع این نوع، آن قدر جدید است که هنوز وقت نشده برای آن اسمی بگذارند و نامش را گذاشته اند «کرونای ۲۰۱۹»؛ چون اولین بار در سپتامبر ۲۰۱۹ کشف شده ولی در ژانویه ۲۰۲۰ به صورت اپیدمی و معضل درآمده است.
یکی از نکات مهم در این باره، این است که سارس، در سال ۲۰۰۲، اولین اپیدمی از ویروس کرونا بود که حدود ۸۰۰ نفر را به کام مرگ کشاند. سارس، با نام علمی سارس کرونا ویروس است؛ یعنی نوعی از ویروس کرونا است که سندرم حاد تنفسی را به وجود آورد؛ بعد از آن مرس به وجود آمد که مرس هم نوع جدیدی از ویروس کرونا بود که در سال ۲۰۱۲ به وجود آمد و در عربستان سعودی برای اولین بار دیده شد و آن ویروس هم فقط در خاورمیانه، ۸۵۸ نفر را به کام مرگ کشاند. این را هم بگویم که خود سارس هم منشأش خفاش بود، مثل کرونا ویروس که مشخص شده منشأش خفاش بوده است. اما کرونای جدیدی که به وجود آمده، همان طور که گفتیم، از نوع های قبلی به وجود آمده و جهش یافته است و به همین خاطر، سیستم ایمنی به خاطر همان پوششی که دارد، نتوانسته  آن را شناسایی کند و در نتیجه تولید بیماری تنفسی حاد کرده است.

کرونا آن قدر که می گویند، وحشتناک نیست
نکته دیگری که باید درباره آن صحبت کنیم این است که کرونا ویروس جدید، اولین بار در شهر «ووهان» چین یافت شده، اما این کرونا ویروس، چیزی که در آن مهم است این است که تا الان ۱۲ هزار نفر در همان شهر ووهان و اطرافش، این ویروس را گرفته اند ولی تا این لحظه، ۴۲۰ نفر فوت کرده اند، یعنی این ویروس باعث مرگ چیزی حدود ۲ تا ۳ درصد افراد مبتلا شده است. پس آن قدری که دیگران درباره آن صحبت می‌کنند و آن را وحشتناک جلوه می‌دهند، وحشتناک نیست. چون ویروس آنفولانزای جدیدی که در ایران به وجود آمد، در سال گذشته میلادی - سال جاری شمسی ایران (۱۳۹۸) - تا الان، چیزی حدود ۱۵۰۰ نفر را به مرگ کشانده، چیزی حدود ۲۰ درصد مبتلایان به ویروس آنفلوانزای جدید که به آن H1N1 می گویند، در ایران فوت شده اند و در دنیا آمارش از این هم بیشتر است؛ اما چیزی که باعث شده این ویروس کرونا مردم را بترساند این است که ویروس آنفلوانزایی که شایع شده، هم دارویش بود و هم واکسنش، اما روی ویروس کرونا، هیچ کدام از واکسن هایی که تا الان ساخته شده اند، کاربرد نداشته و نتوانسته اند جلوی آن را بگیرند.

پاسخ به برخی شایعات و بازارگرمی ها درباره کرونا/ فیلم «شیوع» یک پیش بینی بود؟
اینجا یک مسأله دیگر باز می شود، ممکن است بپرسند مگر نمی گویید این ویروس از سارس و مرس به وجود آمده است که چند سال پیش اپیدمی شدند، باید گفت درست است ولی واکسن هر بیماری، مخصوصا بیماری های که ویروس هایشان لایه پوششی دارند و دایم در جهش هستند، باید برای خود آن ویروس ساخته شوند، چرا که باید کاری کنیم که بتواند سیستم ایمنی بدن آن را شناسایی کند واجازه ندهیم در بدن رشد کند.
یکی از چیزهایی که برای آنفلوآنزا است این است که همان واکسن آنفلوآنزایی که تولید می‌کنیم، با این که خیلی ها این واکسن را می زنند، باز هم دچار آنفلوآنزا می شوند فقط شدتش کم است و خطر مرگ را پایین می آورد و به این معنا نیست که اگر واکسن بزنید اصلا آنفلوآنزا نمی‌گیرد، چون آنفلوآنزا هم از همین ویروس است و دایم لایه پوششی خودش را تغییر می دهد اما الان چیزی که هست این است که آن قدر شایعات بازارش داغ شده که خیلی از سودجویان از موقعیت استفاده کرده و بازار گرمی می‌کنند و افرادی هم هستند که به هر منبعی متصل می شوند و برخی هم نسخه های عجیب و غریب می‌گویند که این درمان کرونا است. خیلی ها هم هستند که با این  شایعات بی اساس مردم را می ترسانند.
مثلاً فیلم «شیوع» که بر اساس بیماری سارس که سال ۲۰۰۰ شیوع یافت و بعدش هم آنفلوآنزای خوکی که سال ۲۰۰۹ اتفاق افتاد ساخته شد و گارگردان آن نیز در مصاحبه اش گفت که از روی این بیماری ها و اپیدمی ها این فیلم را در سال ۲۰۱۱ ساخته، ولی الان می بینییم که این فیلم به سرعت دارد دست به دست می شود و همه می گویند این یک پیش بینی است. در حالی که این فیلم، پیش بینی نیست، همان‌جور که اول مطالب عرض کردم، این بیماری ها از یک خانواده اند و علایمشان هم یکی است. فقط واکسن هایشان فرق می کند، چرا؟! چون ویروس لایه پوششی دارد.
خب، در نتیجه این فیلم ها می توانند شبیه هم باشند و چیز عجیبی نیست.
علاوه بر این شایعات ، شایعات دیگری هم مطرح شده مثل مواد خوراکی که مصرف کنیم یا خیلی از مواد دارویی که باید مصرف کنیم که خیلی از این ها را کسانی که سودشان در فروش این مواد است، گسترش می دهند. سارمان بهداشت جهانی (WHO) هم، در این روزها به صورت گسترده ای دارد این شایعات را جمع آوری می کند و در سایت و صفحه اش، دایما این شایعات را بررسی می کند و به مردم می گوید که این درست یا غلط است، حالا من یکسری از این شایعات را می‌گویم:
خوردن زردچوبه، سیر، میخک، عسل، سیاه دانه و...، همه این ها می توانند سیستم ایمنی بدن را بالا ببرند و همه این ها مواد خوبی برای بالا بردن سیستم ایمنی بدن هستند ولی تنها بالا بردن سیستم ایمنی بدن باعث نمی شود شما کرونا ویروس نگیرید؛ چون که اگر شما در طول سال، ۱۰ برابر این مواد را بخورید ولی کسی در صورت شما عطسه کند، سرما می‌خورید. پس اگر در معرض کرونا قرار بگیرید، هیچ موادی نمی تواند جلوی ابتلای شما به کرونا را بگیرد.
یا استفاده از روغن کنجد روی پوست و زیر دماغ، دهان شویه ها، قطره آب ریزش بینی و حتی دود مواد آتش بازی، دود کردن عنبرنسا و الی آخر؛ همه شایعات بی اساس و دروغین سود جویان هستند و قرار نیست باعث شود شما مبتلا نشوید. 
خیلی ها گفته اند که واکسن از این مواد تولید می شود باید بگویم که واکسن دارو نیست که از مواد گیاهی یا شیمیایی به وجود آید. 

واکسن چیست و چگونه تولید می شود؟
واکسن در واقع محتوی سلول کشته یا ضعیف‌شدهٔ ویروس یا باکتری یا پروتئین‌های آنتی‌ژنیک به‌دست‌آمده از آن‌ها است که برای پیشگیری یا بهبود یا درمان بیماری‌های عفونی تجویز می‌شود. واکسن معمولاً برای پیشگیری از بیماری‌ها استفاده می‌شود.
اگر بخواهم یک مثال ساده برایتان بگویم، واکسن آبله گاوی است. آن سال ها افراد زیادی در اثر آبله می مردند. برای اولین بار، کسی که شاید اسمش را شنیده باشید، «ادوارد جنر» که او را پدر ایمنی‌شناسی می‌دانند و گفته می‌شود کار او بیش از هر کس دیگری جان انسان‌ها را نجات داده‌ است، مشاهده کرد که دخترکان شیردوش این بیماری را نمی گیرند. وی متوجه شد که این افراد چون به دلیل زخم روی دستشان ویروس آبله گاوی از گاو وارد بدنشان شده، وقتی بدنشان با ویروس قوی تری از آبله مورد حمله قرار می‌گیرد، مقاومت نشان می دهد. وی پسری را در برابر بیماری آبلهٔ گاوی واکسینه کرد. این بیماری مانند بیماری آبله ولی کم‌خطرتر از آن است. پس از آنکه «جنر» میکروب بیماری را به آن پسر تزریق کرد، چون واکسن آبلهٔ گاوی در وی مصونیت ایجاد نموده بود، دیگر به بیماری آبله مبتلا نشد. او واکسن فلج اطفال را نیز اختراع کرد. این مثال را گفتم تا بدانید واکسن ها توسط متخصصان علم ژنتیک ساخته می شود، به طوری که که با انجام کلی آزمایش بر روی عامل بیماری و روی ساختار ژنتیکی ویروس، واکسن را کشف می کنند.
هر ویروس روی سطح ژنش یک آنتی ژن دارد که باعث می شود توسط سیستم ایمنی بدن جاندار شناسایی شود. اگر یک «پادتن» تولید کنیم که این آنتی ژن ها را شناسایی کند، سیستم ایمنی بدن می تواند آن ها را شناسایی کند و دارو روی آن ها اثر کند و آن ها را از بین ببرد، پس نیاز است که واکسنی تولید شود که دقیقا روی همین نوع ویروس عمل کند و نه هیچ ویروس دیگری. چیز جدیدی که در سایت سازمان بهداشت جهانی در مورد این ویروس گفته شده این است که متوجه شدند که تا حدودی یکی از داروهایی که روی ایدز کار می کند، روی این ویروس هم جواب می دهد و دارند روی این قضیه کار می کنند تا مطمئن شوند که کرونا با این دارو از بین می رود.

چه کنیم که به کرونا مبتلا نشویم؟
پس به جای استرس بهتر است بهداشت را رعایت کنیم. اولین خط بهداشت این است که دست هایمان را هر جا رفتیم، بشوییم. در طول روز چند بار دست هایمان را بشوییم که آلودگی روی دست هایمان نباشد. اگر جایی هستیم که آب نیست، از ژل ها و اسپری‌های ضدعفونی کننده استفاده کنیم. اگر خودمان مریض هستیم، توی صورت کسی عطسه و سرفه نکنیم و سعی کنیم با قرار دادن دستمال جلوی بینی و دهان یا قراردادن سر و صورت در زاویه ای از بازوانمان از انتشار ویروس جلوگیری کنیم. اگر کسی عطسه و سرفه می کند به او نزدیک نشویم؛ ماسک بزنیم. از خوردن گوشت های نپخته و نیمه پز در بیرون جلوگیری کنیم. چند وقتی گوشت نخریم. سعی کنیم اگر علایم بیماری را در کسی دیدیم یا خودمان علایم را داشتیم، فورا به پزشک مراجعه کنیم. فعلا این تنها راه های پیشگیری است و هیچ پیشگیری دیگری روی این ویروس جواب نمی دهد.
پس گول کسانی که شایعه می سازند و درمان های الکی می گویند را نخورید.
امیدوارم که خبر خوب بعدی این باشد که هر چه زودتر واکسن این ویروس ساخته شده است.
سعی کردم به صورت خیلی روان و مختصر و مفید برایتان مباحثی را که مربوط به ویروس کرونا است بگویم.
مطمئن باشید این ویروس به زودی زود درمان خواهد شد.

* دکترای ژنتیک سلولی ملکولی و فوق دکترای انکوژنتیک (ژنتیک سرطان) از سوئیس و پژوهشگر در دانشگاه زوریخ سوئیس
 

نظرات بینندگان
ناشناس
|
-
|
شنبه ۱۹ بهمن ۱۳۹۸ - ۰۲:۲۸
پس بیخود ما رو ترسوندن از کرونا.

خخخخخخخ
ارسال نظر
آخرین اخبار
مطالب بیشتر