فکرشهر: دغدغه بسیار دارد. با آرامی از آروزهایش برای صنعت آب و برق کشور می گوید. هر چند که شاید تحقق باورش در دو سال آینده آسان نباشد اما به نظر می رسد برای رسیدن به آن عزمی راسخ دارد. به واقعی شدن قیمت آب وبرق به عنوان یکی از دغدغه های اصلی اش در وزارتخانه نیرو اشاره می کند و از روزهای گذشته تابستان امسال به عنوان روزهای بحرانی صنعت آب وبرق یاد می کند که خوشبختانه توانسته اند با اتخاذ تدابیری آن را پشت سر بگذارند هر چند که هنوز نگرانی وی از ماه پایانی تابستان و تامین مناسب آب وبرق مردم از نگاهش پیداست. مهندس حمید چیت چیان از ابتدای دولت یازدهم بر صندلی یکی از حساس ترین وزارتخانه های کشور تکیه زده است. شاید بتوان براحتی لقب پدر دلسوز صنعت آب وبرق را به او داد.
\n\n
به گزارش فکرشهر، پایگاه اطلاع رسانی دولت در ادامه نوشت: طی این دوسال بحران این صنعت را با ارائه طرح های کوتاه مدت و بلند مدت مرتفع کرده هر چند که این وزیر دولت یازدهم راهی سخت را روبروی خود می بیند که بیشتر این امر را باید در درست اجرا نشدن طرح هدفمندی جستجو کرد که مشروح آن را در ادامه می خوانید.
\n\n
در حال حاضر دغدغه اصلی شما به عنوان وزیر نیرو دولت یازدهم برای به ثمر رساندن آن در دوسال پایانی این دولت چیست؟
\n\n
دو مساله اصلی دارم اگر این دو تا را بتوانم به یاری خدا و کمک مردم و سایر دستگاه ها انجام دهم قطعا در پایان کار دولت نفس راحتی خواهم کشید. اول آنکه بتوانم اقتصاد آب و برق را اصلاح کنم تا تعادلی بین هزینه و درآمدهای این صنعت ایجاد شود.دومین مساله ای که داریم اگر بتوانیم جلوی برداشت های غیرقانونی از منابع آب را بگیریم به نظرم این یکی از مهمترین موفقیت هایی خواهد بود که در این دوره دولت می تواند در حوزه صنعت آب و برق به آن دست یابد.
\n\n
وزارتخانه شما برنامه جدی برای پساتحریم دارد؟
\n\n
برنامه قابل توجهی را پیش بینی کردیم. حدود 50 میلیارد دلار سرمایه گذاریهایی که الان پروژه های آنها آماده است را برای ریاست جمهوری هم ارسال کردیم و الان همه اینها در معرض ارائه به سرمایه گذاران خارجی و داخلی است. امیدوارم تحرک خوبی را در این بخش شاهد باشیم.
\n\n
آقای وزیر، از طرح های اولویت دار چه خبر؟ سرمایه لازم برای اجرای این پروژه ها پیش بینی شده است؟
\n\n
بیش از 800 طرح ملی در وزارت نیرو داریم که در حال اجراست و 123 هزار میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز برای اجرای این پروژه هاست. با توجه به اینکه ما در سالجاری حدود 7 هزار میلیارد تومان اعتبارات عمرانی داریم بنابراین زمانی حدود 20 سال لازم است تا بتوانیم تمام این پروژه ها را به اتمام برسانیم.این زمان بسیار طولانی است. تدبیری که ما داریم این است که بسیاری از این طرح ها قابلیت این را دارند که به بخش خصوصی واگذار شوند که هم با هزینه کمتر و هم زمان کوتاهتری اینکارها انجام شود. منتهی لازمه حضور بخش خصوصی در این طرح ها این است که سرمایه گذاران اطمینان حاصل کنند که درآمد این طرح ها به میزانی خواهد بود که بتواند هزینه های آنها را جبران کند.
\n\n
بسیاری از کارشناسان از درست اجرای نشدن هدفمندی یارانه ها در دولت دهم گلایه می کنند. این مساله آثار مخربی هم برای صنعت تحت مدیریت شما به همراه داشته است؟
\n\n
آنچه که قانون هدفمند سازی یارانه حکم کرده این بود که قیمت آب وبرق تا پایان برنامه پنجم (پایان سال 94) واقعی شود. اگر واقعا آب وبرق به قیمت واقعی عرضه شود این مساله پشتوانه ای را برای سرمایه گذاران ایجاد می کند که با آرامش بیشتری به سمت سرمایه گذاری در این صنایع حرکت کنند. اما اگر سرمایه گذار اطمینان از این مساله نداشته باشد که خود پروژه می تواند هزینه های خود را برگرداند ناچار است که به ابزارهای بروکراتیکی مثل تضمین دولت بپردازد که همین مساله هم بالاخره ممکن است ریسک هایی را برای سرمایه گذار به همراه داشته باشد. بزرگترین زیانی که از درست اجرا نشدن قانون هدفمندی یارانه ها متوجه صنعت شده این است که سرمایه گذاری ها به شدت کاهش پیدا کرده است.دوم آنکه به دلیل اینکه درآمدهای حاصل از عرضه آب و برق بسیار پایین تر از قیمت واقعی بوده بدهی بزرگی برای صنعت ایجاد شده و صنعت توان بازپرداخت بدهی های خودش را به صورت کامل ندارد. این طبیعی است که کمک می کند به کاهش سرمایه گذاری در صنعت آب وبرق و مشارکت بانک ها می شود.سومین مساله ای که بوجود آمده این است که به دلیل فاصله معنادار بین درآمد و هزینه و انباشت بدهی ها قدرت صنعت برای اصلاح شبکه هاٰ، تعمیر و نگهداری کاهش پیدا کرده و این خود شبکه برق را با خطراتی مواجه کرده است.در یک کلمه اگر بخواهم نتیجه گیری کنم بیشترین متضرران از این شرایط خود مشترکین و مصرف کنندگان (مردم) هستند که دائم در معرض خطر قطعی آب وبرق قرار دارند. در حالیکه اگر سرمایه گذاری به اندازه مکفی انجام شود صنعت هر اندازه توسعه یابد برق و آب بیشتری برای مشترکان تامین خواهد شد.
\n\n
اگر بخواهید نمایی از وضعیت این روزهای آبی کشور به تصویر بکشید. چه می گویید؟
\n\n
همانطور که اشاره کردم متوسط بارش کشور در چند سال اخیر به 207 میلیمتر رسیده که این وضعیت به اضافه اینکه متوسط درجه حرارت کشور 1.2 درجه افزایش یافته و افزایش درجه حرارت موجب تبخیر بیشتر منابع آب شده است. در نتیجه با کاهش بارندگی و افزایش تبخیر از میزان آب در دسترس ما (آب تجدید پذیر) به شدت کاسته شده است به نحویکه این رقم از 130 میلیارد متر مکعب به حدود 110 میلیارد متر مکعب کاهش پیدا کرده است.در مقابل مصرف به شدت افزایش یافته است. با افزایش جمعیت و مصرف بالا در این روزها از نظر منابع آبی در یک شرایط خاص به خصوص در رابطه با آبهای زیرزمینی قرار گرفته ایم.در چند سال اخیر سالانه تقریبا 5.7 مترمکعب بیلان منفی داریم. یعنی برداشت ما از آبهای زیرمینی نسبت به آبی که دوباره به زیرزمین وارد می شود و سفره های زیرزمینی را تنظیم می کند 5.7 مترمکعب اضافه است. در رابطه با آبهای سطحی نیز میزان روان آب ما در رودخانه های کشور به حدود 60 درصد روان آبهای سابق کاهش پیدا کرده و اگر ایستگاه ها را ملاک قرار دهیم روان آبها به زیر 50 درصد کاهش یافته است. متاسفانه بخشی از این آب در میانه راه به طور غیرمجاز توسط مردم برداشت می شود.
\n\n
در مورد آب شرب هم که به طور خاص مورد توجه مردم است باید بگویم که ما در چهار استان شرایط بسیار جدی را پشت سر گذاشته ایم. ما در شهرهای سنندج، کرمان، بندرعباس و بوشهر شرایط بسیار حاد آب شرب در سالجاری داشتیم.الحمدالله با اقداماتی که در شهر سنندج انجام شد در قالب دو طرح اضطراری و یک طرح دراز مدت بر مشکل فائق آمدیم ولی در سه شهر دیگر ما با مشکلات جدی آبی همچنان مواجه هستیم. انشالله با همکاری که مردم در قالب مدیریت مصرف آب خواهند کرد بتوانیم تامین آب شرب در این شهرها را بدون هیچ مشکلی امسال پشت سر بگذاریم تا با اقداماتی که در نظر داریم بتوانیم از ایجاد مشکل در سال آینده جلوگیری کنیم.
\n\n
آقای وزیر طی دو سال گذشته در صنعت برق چه کرده اید؟
\n\n
در طول دو سال گذشته قریب 4 هزار و 91 مگاوات به ظرفیت تولید برق اضافه کردیم و بدین ترتیب ظرفیت اسمی نصب شده نیروگاه ها به نزدیک 74 هزار مگاوات رسیده است. خوشبختانه امسال به نظر می رسد که پیک مصرف برق را پشت سر گذاشته ایم هر چند که این نگاه خوشبینانه است چرا که در تاریخ برق کشور 2 یا 4 بار پیک مصرف برق در شهریور ماه اتفاق افتاده است. اما پیش بینی ها نشان می دهد که پیک برق امسال را پشت سر گذاشتیم. الحمدالله شرایط خوبی از لحاظ برقی در تابستان امسال داشتیم که البته این امر با تدابیری که اندیشیده شد برای مدیریت بار تحقق یافت که در نتیجه با خاموشی های گسترده و طولانی مدت مواجه نشدیم . البته در برخی از مناطق خاموشی داشتیم اما خاموشی بلند مدت و آزاردهنده ای نبود. خوشبختانه امسال توانستیم از خطر خاموشی برنامه ریزی شده عبور کنیم و این مساله واقعا اتفاق بزرگی برای ما بود.
\n\n
با تمام این توضیحات فکر می کنید در سال آینده چند مگاوات برق وارد مدار شود؟
\n\n
پیش بینی ما این است که تا پیک سال آینده ما کمتر از 2 هزار مگاوات به ظرفیت شبکه برق اضافه کنیم. اضافه کردن نیروگاه برق حتی با فراهم شدن پول آن به سرعت امکان پذیر نیست. این فرایند زمان بری است.
\n\n
آقای وزیر یک طرح ملی برای کاهش تلفات شبکه داشتید. از این طرح چه خبر؟
\n\n
خوشبختانه کار بسیار خوبی در این خصوص انجام شده است. 2.57 واحد درصد توانستیم میزان تلفات را کاهش دهیم.یعنی در ابتدا سال 92، 15.03 درصد بوده که با کاهش 2.57 درصد به حدود 12.5 درصد در سالجاری رسیده است.
\n\n
برای تبدیل شدن نیروگاه ها به سیکل ترکیبی در جهت جلوگیری از اتلاف انرژی چه کارهای صورت گرفته است؟
\n\n
در چارچوب بند 19 قانون بودجه سال 92 و تبصره 11 قانون بودجه سال 93 ،هفت هزار مگاوات قرارداد احداث بخش بخار نیروگاه های گازی را منعقد کردیم و اینها در مراحل مختلف کار قراردارند. برخی قراردادها نهایی شده و بخش خصوصی توانسته به بانک عامل مراجعه کند و تسهیلات لازم را تامین کند. بعضی از این قراردادها به مراحل فونداسیون رسیده است. به هرحال امیدواریم از دو سال آنیده این نیروگاه ها وارد مدار بشوند.
\n\n
برخی از سرمایه گذارها از وجود بروکراسی اداری برای گرفتن مجوز ساخت نیروگاه و مراحل اداری آن و همچنین همکاری نکردن بانک ها برای ارائه تسهیلات گلایه دارند. برای کاهش این مساله چه کرده اید؟
\n\n
انچه که در اختیار خودمان است فرایند صدور مجوز در داخل وزارت نیرو است. می توانم این را با سرافرازی بیان کنم که این فرایند به حداقل مدت در مورد نیروگاه های تجدید شونده رسیده و کمتر از یک هفته صادر می شود. درمورد نیروگاه های حرارتی نیز این فرایند با سرعت بیشتری انجام می پذیرد که قطعا بیشتر از سه ماه نخواهد بود.سرعت بسیار خوبی در صدور مجوز پیدا کرده ایم منتهی مطلع هستید که غیر از مجوزهایی که وزارت نیرو صادر میکند نهادهای دیگر نیز همچون شرکت ملی گاز و سازمان محیط زیست نیز باید مجوزهایی را صادر کنند. فرایند دریافت تسهیلات از طریق صندوق توسعه ملی که از طریق بانک های عامل صورت می گیرد هم زمانبر است.کاری که ما می توانستیم انجام دهیم تشکیل جلساتی با نهادهای ذیربط بوده تا این زمان ها را به حداقل برسانیم. به طور قطع می توانم عنوان کنم زمان صدور مجوز به نسبت گذشته بسیار کاهش یافته است.اما هنوز به شرایط مطلوب نرسیده است. به عنوان نمونه الان یکی از شرایط خوبی که برای صنعت ژیش آمده با کمرنگ شدن سایه تحریم سرمایه گذاران خارجی مراجعه کرده اند. ما الان اولین مجوزهای احداث نیروگاه های حرارتی و بادی برای خارجی ها را صادرکردیم و این در مدت بسیار کوتاهی انجام شده است. امیدوارم سرمایه گذاران داخلی هم با شرایط جدید از منابع مالی خارجی استفاده کنند و این مساله محدودیت هایی که تا کنون وجود داشته است را کمرنگ تر کند و شاهد رونق گرفتن و سرعت در جریان احداث نیروگاه های جدید باشیم.
\n\n
قیمت واقعی آب وبرق در حال حاضر چقدر است؟
\n\n
مطابق هزینه های دفتری ما یعنی براساس حسابداری دفاتر رسمی صنعت آب وبرق الان قیمت تمام شده آب به ازای هر متر مکعب برای شهرها حدود هزار تومان است. برق هم حدود 80 تومان منهای هزینه سوخت است.اگر هزینه سوخت را هم حساب کنیم براساس قیمتی که برای گاز گذاشته می شود مبلغی به این رقم اضافه خواهد شد.
\n\n
آقای چیت چیان از واردات آب چه خبر؟ ظاهرا قرار بود این امر عملیاتی شود؟
\n\n
گزینه های گوناگونی را مورد مطالعه و بررسی قرار دادیم. با برخی از کشورهای همسایه هم در این مورد مذاکراتی داشته ایم.امیدوارم که طی چند ماه آینده بتوانیم به یک نتایج مشخصی در این مورد برسیم.
\n\n
طی دو سال گذشته در خصوص جلوگیری از هدر روی آب چه اقداماتی صورت گرفته است؟
\n\n
خوشبختانه در این زمینه هم عملکرد نسبتا خوبی داشتیم. هر چند که بنده صددرصد از نتایج راضی نیستم اما توانسته ایم که از ابتدای شروع فعالیت دولت تا پایان سال 93، 1.3 واحد درصد میزان تلفات را کاهش دهیم. یعنی از 26 درصد به 24.7 درصد رسیده اما لازم که این را بیان کنم که برای اینکه یک واحد درصد این میزان را کاهش دهیم به سرمایه ای بالغ بر هزار میلیارد تومان مورد نیاز است. البته این زمینه ای است برای حضور سرمایه گذاران یعنی پیشنهادی را به وزارت نیرو ارائه کنند و ما منطقه یا شهری را در اختیار آنها قرار دهیم وهر میزان آبی را که توانستند از هدرروی آن جلوگیری کنند همان آب را به قیمت های واقعی بتوانیم از سرمایه گذارها خریداری کنیم.
\n\n
یک کمیته ای برای حفظ سفره های زیرزمینی و حفاظت از آبهای زیرزمینی تشکیل شده بود. تا چه اندازه در این بخش موفق بوده اید؟
\n\n
از 609 دشت کشور الان 330 دشت ممنوعه است. بدین معنا که در این تعداد دشت بیلان آب زیرزمینی منفی است. براساس مصوبه شورای عالی آب دو هدفگذاری انجام شده است. هدف اول این است که ما در کوتاه مدت بتوانیم میزان بیلان منفسی را حذف کنیم.یعنی تعادل ایجاد کنیم بین برداشت ها و ورود آب به منابع زیرزمینی و در مرحله دوم که حدود 20 سال طول می کشد آهسته آهسته سعی کنیم بیلان را مثبت کنیم و هر سال مقداری از بیلان منفی گذشته را جبران کنیم.
\n\n
به نظرتان 20 سال برای اینکار زمان داریم؟ چون آنطور که کارشناسان می گویند اگر تا 5 سال دیگر فکری به حال این سفره ها نشود در سالهای بعد از آن کار چندانی نمی توان برای سفره های زیرزمینی کرد؟
\n\n
فکر همین است که ما در مرحله اول در 5 سال آینده سعی کنیم بیلان منفی را متوقف کنیم. یعنی جلوی اضافه برداشت ها گرفته شود. این می شود همان تعادلی که باید صورت بگیرد.منتهی تعادل سالانه است حالا اگر بخواهیم آن را برگردانیم به ایستایی 30 سال گذشته این مساله زمان بیشتری لازم دارد.
\n\n
یعنی باید 20 سال تلاش کنیم تا به شرایط 30 سال قبل بازگردیم؟
\n\n
بله دقیقا
\n\n
آقای مهندس بحثی که این روزها در میان مردم بسیار باب شده تاکید بر مصرف 90 درصدی آب در بخش کشاورزی است و فشار مسوولان به بخش خانگی برای مدیریت مصرف در حالیکه اصل مشکل در بخشی دیگر است. چه پاسخی به این گلایه مردم در مقابل تاکیدهای بسیار برای مدیریت مصرف توسط مردم دارید؟
\n\n
این برداشت درست نیست. برای اینکه کیفیت آب کشاورزی با کیفیت آب شرب بسیار متفاوت است. یعنی میزان هزینه ای که برای آب شرب می شود بسیار بیشتراست. بنابراین تقریبا اگر بخواهیم بگوییم یک متر مکعب آب شرب ده برابر آب کشاورزی هزینه دارد. پس بنابراین اگر ما یک متر مکعب آب را در بخش شرب صرفه جویی کنیم ده برابر آب کشاورزی برای ما بازدهی خواهد داشت. مطلب دوم اینکه بسیار بسیار مهمتر است ما به دلیل محدودیت هایی که در مراکز حمعیتی داریم کاهی اوقات از 300 کیلومتر آب شرب را منتقل می کنیم در حالیکه برای آب کشاورزی ما انتقال طولانی مدت نداریم. الان در زاهدان از 150 کیلومترفاصله آب را منتقل می کنیم.در مشهد از 180 کیلومتر فاصله از سد دوستی آب را به این شهر منتقل می کنیم.این فاصله انتقال همراه است با پمپاژهای متعدد همین مشهد که مثال زدم ما 6 ایستگاه پمپاژ داریم .بنابراین یک هزینه بسیار بسیار بالایی برای تامین آب شرب انجام می پذیرد.به دلیل سختی تامین آب شرب هم از نظر کیفی و هم از نظر فاصله تامین هزینه بسیاری صورت می گیرد.نتیجه آنکه هم باید در آب شرب و هم در آب کشاورزی صرفه جویی کنیم اما ارزش این دو با همدیگر مشابه نیست.
\n\n
وضعیت تصفیه خانه های آب به چه نحوی است؟ ظاهرا اکثر از عمر اکثر تصفیه خانه های کشور حدود 30 تا 40 سال می گذرد.؟
\n\n
الان خوشبختانه در همین ایام در تهران تصفیه خانه هفتم به مدار آمده تصفیه خانه ششم هم بزودی به مدار می آید. سرمایه گذاریهای خوبی در بخش تصفیه خانه ها صورت گرفته است. در همین دوسال عمر دولت یازدهم 12 تصفیه خانه آب در 12 شهر با ظرفیت 466 هزار و 915 مترمکعب در شبانه روز به مدار آورده ایم.
\n
