فکرشهر: بانک قشون پهلوی (سپه) با سرمایه یک میلیون تومان از اول فروردین ۱۳۰۴ در تهران شروع به کار کرد.
به گزارش فکرشهر، محمدصادق جنان‌صفت، تحلیلگر اقتصادی، در یادداشتی در روزنامه همشهری نوشت: «بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد اندازه اقتصاد ایران در دوران حکومت صفویه با اندازه اقتصاد انگلستان و فرانسه و حتی عثمانی فاصله زیادی نداشت. از سوی دیگر ایران در مسیر تجارت جهانی بود و حتی در دوران افول ایران پس از انقراض صفویه و هرج و مرج تا روی کار آمدن قاجار نیز تجارت در مسیر ایران و میان خود ایرانیان رواج داشت. با این همه اما به دلایل گوناگون و به ویژه رشد شگفت‌انگیز تولید و تجارت در اروپا، آنها بودند که به فکر تاسیس نهادی به اسم بانک افتادند. تاسیس بانک به دلیل این بود که حجم تجارت بسیار گسترده شده بود و نیاز به کالایی بود که همه آن را قبول کنند و تضمین جهانی نیز داشته باشد. به این ترتیب بود که پول و بانک با سرعت در اروپا جای خود را بازکردند.
ایران نیاز به پول داشت و کسانی که اعتبار داشته باشند تا تجارت ممکن شود. تا پیش از پدیدار شدن بانک‌ها در ایران صراف‌ها بودند که نقش میانجی میان بازرگانان ایرانی و خارجی را بر عهده داشتند و هر تاجر ایرانی با یک صراف معین کار می‌کرد اما گسترش تجارت نیاز به مؤسسه‌های بزرگ‌تری داشت. ژان ساوالان فرانسوی، نخستین بانکدار اروپایی بود که به بازار ایران توجه کرد و در سال ۱۲۴۳شمسی (۱۸۶۴میلادی) پیشنهادی برای اخذ امتیاز و فعالیت در ایران تسلیم دولت وقت کرد. با این همه تاسیس بانک به معنای مدرن آن تا ۱۲۶۶شمسی یا ۱۸۸۸میلادی در ایران ممکن نشد.
نخستین بانک تاسیس شده در ایران، در سال یاد شده، بانک جدید شرق بود که نخست در تهران و سپس در تبریز، مشهد، اصفهان، شیراز، رشت، بوشهر و چند شهر دیگر شعبه دایر کرد و فعالیت گسترده‌ای نیز داشت. در سال۱۲۶۷ اما ناصرالدین‌شاه امتیاز تاسیس بانک شاهنشاهی ایران را به بارون جولیوس دو رویترز، مؤسس خبرگزاری رویترز داد و این فرد موظف شد در سال ۶درصد از سود خالص بانک را به دولت ایران بدهد. بانک شاهنشاهی توانست امتیازنامه حق انحصاری نشر اسکناس را در ایران به دست آورد. بانک شاهنشاهی تا بهمن ۱۳۲۷ در ایران ماند و در ۱۳۳۱ به بانک ایران و انگلیس در ایران و خاورمیانه تغییر نام داد. اما روس‌ها نیز بیکار نماندند و در سال۱۲۶۹ و به فاصله یک سال پس از تاسیس بانک شاهنشاهی امتیاز تاسیس بانک استقراضی در ایران را به دست آورند. ژاک پولیاکوف توانست ناصرالدین‌شاه را متقاعد کند که امتیاز بانک استقراضی را به روسیه و او بدهد. بانک استقراضی بیشتر در شمال ایران فعالیت می‌کرد و در سال ۱۳۰۱ به دولت ایران تحویل شد.
از روزی که بانک جدید شرق در ایران کارش را در تهران شروع کرد، برخی صرافی‌های بزرگ به فکر تاسیس بانک افتادند. تجارتخانه تومانیانس که از سوی هاراتون تومانیانس تاسیس شد یکی از مشهورترین نهادهای نزدیک به بانک در ایران بود. تجارتخانه جهانیان، تجارتخانه جمشیدیان، کمپانی پارس، شرکت اتحادیه و شرکت عمومی ایران از مؤسسه‌هایی بودند که کم و بیش نقش بانک را بازی می‌کردند.
در دوره‌ای که ایران فاقد بانک بود و بانک‌های روسی و انگلیسی بر بازار پولی و مالی ایران فشار می‌آوردند سرانجام در سال۱۳۰۴ پایه‌های تاسیس نخستین بانک ایرانی به نام «قشون پهلوی» ریخته شد. این بانک با سرمایه یک میلیون تومان از اول فروردین ۱۳۰۴ در تهران شروع به کار کرد. فعالیت‌های اصلی این بانک در یک سال نخست به افسران ارتش اختصاص داشت. در اسفندماه ۱۳۰۴ این بانک در رشت نیز شعبه تاسیس کرد. در سال ۱۳۱۲ بانک پهلوی به بانک سپه تغییر نام داد. در سال ۱۲۵۸ بود که حاج‌محمدحسن امین، صراف بزرگ ایرانی پیشنهاد تاسیس بانک ایرانی دیگر را به ناصرالدین شاه داد. اما این کار تا اردیبهشت ۱۳۰۶ به درازا کشید و دراین زمان فرمان تاسیس بانک ملی داده شد.
