فاز ۱۱ پارس جنوبی در گذر زمان

فکرشهر: ایرنا نوشت: میدان گازی مشترک پارس جنوبی که در خلیج فارس و در آب‌های سرزمینی ایران و قطر واقع شده‌است، بزرگ‌ترین میدان گازی جهان است که هفت درصد از ذخایر گاز دنیا و ۵۰ درصد از ذخایر گاز ایران را در بر گرفته است و ۷۰ درصد از گاز تولیدی کشور در این میدان تولید می‌شود.

یک‌سوم میدان پارس جنوبی در اختیار ایران است و دو سوم آن در جغرافیای کشور قطر قرار دارد.

فاز ۱۱ پارس جنوبی، مرزی‌ترین فاز این میدان است که ارزش محصولات آن سالیانه پنج میلیارد دلار برآورد شده و تولید حدود ۶۵۰ تا ۷۰۵ میلیون متر مکعب گاز در روز از نظر ارزش حرارتی و تولید هیدروکربن معادل تولید چهار تا ۴.۵ میلیون بشکه نفت خام در روز است.

طرح توسعه فاز ۱۱ میدان پارس جنوبی از سال ۱۳۷۹ رقم خورد، اما تا سال‌ها بعد به دلیل بدعهدی‌های شرکت‌های خارجی در زمینه مشارکت در این طرح، مسیری پرفراز و نشیب را تا رسیدن به بهره‌برداری طی کرد.

در مهرماه ۱۴۰۰، توسعه فاز ۱۱ به عنوان اولویت در دستور کار وزارت نفت قرار گرفت. در آذرماه ۱۴۰۱، دکل حفاری ۲ well target با هدف سرعت بخشیدن به حفاری، در موقعیت نصب شد و در تیرماه ۱۴۰۲، سکوی ۱۲ سی جابه‌جا و در موقعیت ۱۱ بی نصب شد و در نهایت، در ۶ شهریور با حضور رئیس‌جمهور افتتاح شد و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۰۴ بهره‌برداری کامل از این فاز صورت پذیرد.

هرچند ایران از نظر مساحت، میزان کمتری از میدان را در اختیار دارد، اما از نظر میزان تولید لحظه‌ای از قطر پیشی گرفته است. قطر بهره‌برداری از این میدان را بسیار زودتر از ایران آغاز کرده و به همین دلیل در تولید انباشته و کل از کشور ما جلوتر است.

فاز ۱۱ پارس جنوبی، رویداد‌های گوناگونی را تا افتتاح در دولت سیزدهم از سر گذراند؛ در ادامه، این رویداد‌ها از دید رسانه‌های غیر فارسی‌زبان مرور شده است:

وبگاه Maritime Seatrade در ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ در گزارش خود آورد: ایران با سی‌اِن‌پی‌سی برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی قرارداد می‌بندد.

پایپ‌لاین دبی گزارش داد که ایران قراردادی به ارزش ۴.۷ میلیارد دلار با سی‌اِن‌پی‌سی (شرکت ملی نفت چین) برای توسعه فاز ۱۱ میدان گازی پارس جنوبی امضا کرده است تا این پروژه را بدون مشارکت شرکت‌های غربی به پیش ببرد.

ایرنا اعلام کرد که شرکت ملی نفت ایران با امضای این قرارداد، شرکت چینی را جایگزین شرکت فرانسوی توتال کرده است.

سیف‌الله جشن‌ساز، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، هفته گذشته پس از پایان مذاکرات با سی‌اِن‌پی‌سی در پکن، این قرارداد را امضا کرد. توتال با شرکت ملی نفت ایران به منظور توسعه فاز ۱۱ یادداشت تفاهم امضا کرد، اما درباره شرایط قرارداد به توافق نرسید.

جشن‌ساز گفت: توتال برای توسعه فاز ۱۱ وقت را هدر داد. وی هشدار داد که ممکن است شریک جدیدی برای توسعه این فاز در نظر گرفته شود. به گفته خبرنگاران، توتال این اقدامات را شایعه تلقی می‌کند.

گزارش‌ها حاکی از آن است که شرکت ملی نفت ایران، توتال را به تعلل متهم کرده و گفته است که ۶ ماه پیش به این شرکت که در پاریس واقع است هشدار داده است تا قبل از اینکه تهران شریک دیگری بیابد، کار را نهایی کند.

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران گفت: توتال ممکن است به مذاکرات برای مشارکت در بخش پایین‌دستی این میدان ادامه دهد.

وبگاه توتال انرژیز (totalenergies) در ۱۲ تیر ۱۳۹۶ در گزارش خود آورد: توتال و شرکت ملی نفت ایران برای توسعه فاز ۱۱ میدان بزرگ پارس جنوبی قرارداد امضا می‌کنند.

توتال و شرکت ملی نفت ایران قرارداد توسعه و تولید گاز از فاز ۱۱ پارس جنوبی، بزرگ‌ترین میدان گازی جهان، را امضا کردند. این پروژه ظرفیت تولید روزانه ۲ میلیارد فوت مکعب گاز (معادل روزانه ۴۰۰ هزار بشکه نفت با میعانات) را خواهد داشت. گاز تولیدشده از این فاز، از سال ۲۰۲۱ میلادی نیاز بازار داخلی ایران را تأمین خواهد کرد.

این قرارداد بیست‌ساله، اولین قرارداد نفتی ایران (IPC) و بر اساس شرایط فنی، قراردادی و بازرگانی طبق سرفصل‌نامه‌های امضاشده در ۱۸ آبان ۱۳۹۵ است.

توتال مجری این قرارداد و پیمانکار پروژه توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی است که در آن ۵۰.۱ درصد سهم (interest) دارد و با سی‌اِن‌پی‌سی (۳۰ درصد) و پتروپارس (۱۹.۹ درصد)، که یک شرکت تابعه کاملاً متعلق به شرکت ملی نفت ایران است، همکاری می‌کند.

پاتریک پویانه (Patrick Pouyanné)، رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل توتال، گفت: این یک توافق بزرگ برای توتال است که نشان‌دهنده بازگشت رسمی ما به ایران برای گشودن صفحه‌ای جدید در تاریخ مشارکت با این کشور است. ما مغرور و مفتخریم که اولین شرکت بین‌المللی هستیم که با ایران یک قرارداد نفتی امضا می‌کنیم که چارچوب تجاری جذابی را پس از توافق بین‌المللی هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام) ارائه می‌دهد و در نتیجه به توسعه روابط اروپا و ایران کمک می‌کنیم. توتال این پروژه را براساس قوانین ملی و بین‌المللی قابل اجرا توسعه خواهد داد.

۱۵ مهر ۱۳۹۸، وبگاه Oil and Gas Journal، نوشت: سی‌اِن‌پی‌سی در دسامبر گذشته سرمایه‌گذاری در فاز ۱۱ پارس جنوبی را متوقف کرد.

بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران، در تاریخ ۱۵ مهرماه از خروج سی‌اِن‌پی‌سی از قرارداد توسعه فاز ۱۱ خبر داد. به گزارش خبرگزاری شانا، وی در جمع خبرنگاران گفت: سرنوشت فاز ۱۱ پارس جنوبی مشخص شده است و پتروپارس به تنهایی به توسعه این پروژه ادامه خواهد داد.

قرار است فاز ۱۱ پارس جنوبی ۲ میلیارد فوت مکعب گاز و ۸۰ هزار بشکه در روز میعانات تولید کند.

وبگاه Enerdata در ۳ دی ۱۴۰۰ در گزارشی نوشت: تکمیل فاز ۱۱ پارس جنوبی اولویت ایران برای سال ۲۰۲۲ میلادی است.

ایران توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی را به عنوان اولویت اصلی خود برای کمک به افزایش ظرفیت تولید گاز در سال ۲۰۲۲ میلادی قرار داده است.

پس از تحریم‌های آمریکا، توتال ۵۰ درصد سهم خود را به سی‌اِن‌پی‌سی واگذار کرد. شرکت سی‌اِن‌پی‌سی نیز به دلیل فشار‌های بین‌المللی، این پروژه را رها کرد. در سال ۲۰۲۰ میلادی، پتروپارس عملیات حفاری فاز ۱۱ را به تنهایی آغاز کرد. خروج توتال باعث تأخیر زیادی در توسعه کلی پروژه شد؛ اما بخش دریایی در سال ۲۰۲۱ میلادی افتتاح شد.

سرانجام در ۳۱ مرداد ۱۴۰۲، وبگاه اویل پرایس از اقدامی خبر داد که سایر کشور‌ها سال‌ها برای انجام آن بدعهدی کرده بودند و در نهایت به دست متخصصان داخلی صورت پذیرفت.

تولید در فاز ۱۱ بزرگ‌ترین میدان گازی جهان آغاز شد

میدان گازی پارس جنوبی ایران، نیمی از بزرگ‌ترین منبع گازی جهان (میدان مشترک با قطر) است؛ بنابراین هرگونه اعلام رسمی درباره برنامه‌های تولید از آنجا یک رویداد بزرگ است.