فکرشهر: لین اودانل ستون نویس نشریه فارن پالیسی در مطلبی نوشت: بشیر نورزی، زمانی در حال سپری کردن دوران محکومیت حبس ابد خود در زندانهای آمریکا بود. اکنون او کلیدیترین گزینه گسترش روابط بین چین و طالبان محسوب میشود.
به گزارش فکرشهر از انتخاب، در ادامه این مطلب آمده است: یکی از سلاطین مواد مخدر افغانستان که امپراطوری قاچاق مواد مخدر او سالها به تامین مالی جنگ طولانی مدت طالبان در افغانستان کمک کرده و در قبال آزادی یک جاسوس آمریکایی از زندانهای این کشور آزاد شده، اکنون مشغول تجارت با چینیها گشته است.
بشیر نورزی، یکی از دوستان نزدیک رهبر عالی گروه طلبان، قراردادهای همکاری مشترکی را با شرکتهای چینی در افغانستان منعقد کرده که توانسته دو قرارداد معدنی و پتروشیمی پرسود را در این کشور به امضا برساند و به گفته منابع معدنی و امنیتی چیزی بیش از عملیاتهای رانتی کسب ثروت نیستند و هیچ تاثیری در توسعه این کشور جنگ زده ندارند.
"پابلو اسکوبار افغانستان" اکنون سرگرم تجارت با چین است. کارتلهای چند میلیارد دلاری تولید وصادرات هروئین طالبان دههها بازار جهانی را تحت سطله خود داشتند. پیش از افتادن به زندان، نورزی متولی اصلی تجارت هروئین افغانستان بود و گاهی از او به عنوان "پابلو اسکوبار افغانستان" یاد میشد. نورزی، به عنوان یکی از افراد اصلی حلقه نزدیکان هیبت الله آخوندزاده، رهبر فعلی گروه طالبان، در سپتامبر ۲۰۲۲ و در قالب توافقی که با دولت بایدن صورت گرفت در قبال آزادی مارک فرریکس، تفنگدار سابق نیروی دریایی آمریکا آزاد شد.
به گفته جاوید نورانی، کارشناس بخش معدن افغانستان، وی به عنوان قهرمان به کشور بازگشته و به رغم نداشتن تخصص در بخش معدن در همکاری نزدیک با آخوندزاده به انعقاد قراردادهای اکتشاف معادن طلا و منابع نفت و گاز در شمال افغانستان مشغول است. نورانی ضمن مقایسه نورزی با مارشال محمد قاسم فهیم، یکی از سپه سالاران قدرتمندی که به معاونت ریاست جمهوری افغانستان رسید، میافزاید: «وی به یکی از سپه سالارهای طالبان تبدیل شده است.»
نورانی در ادامه میگوید، موفقیت نورزی در انعقاد قراردادهای پرسود برای شرکت خود، یعنی شرکت نفت و گاز افغانستان و چین، که با شراکت طرف چینی تاسیس شده، ناشی از وجود "فرآیند غیرشفاف برگزاری مناقصات" و مهمتر از همه رابطه دوستانه وی با رهبر ارشد گروه طالبان بوده است.
به گفته یک منبع اگاه که نخواست نامش فاش شود، نورزی همچنین رابطه نزدیکی با وزیر خارجه طالبان، امیرخان متقی دارد که قراردادهای نفتی را در انحصار خود دارد. شرکت نورزی یک قرارداد اکتشافی برای مطالعه منابع هیدروکربوری در نزدیکی آمودریا، رودخانه مرزی افغانستان با کشورهای ازبکستان و تاجیکستان دارد. این منبع مطلع افزود: «آنها (طالبان) خیلی به نورزی بدهکارند.»
افشاگریها در مورد حمایت آخوندزاده از گسترش کسب و کار پرسود دوست قدیمی خود در حالی رخ میدهد که دولت چین اعلام کرده شی جینپینگ اعتبارنامه نماینده طالبان در پکن به عنوان سفیر افغانستان در پکن را پذیرفته و با به رسمیت شناختن دولت طالبان رویکردی متفاوت از سایر کشورهای جهان در قبال این گروه در پیش گرفته است.
برنامههای بلندمدت چین برای استفاده از منابع غنی بخش معدنی افغانستان که با نیاز طالبان برای به دست آوردن منابع و شناسایی بین المللی همزمان شده، موجب گشته تا حاکمان جدید افغانستان به بخشی از مشروعیت بین المللیای که به آن نیاز داشتند دست یابند. از زمان در اختیار گرفتن کنترل افغانستان در آگوست ۲۰۲۱، این گروه به دنبال دسترسی به منابع مالی از طرق مختلف و از جمله کمکهای بشردوستانه بوده است. روابط طولانی طالبان با حزب کمونیست چین از زمان بازگشت آنها به قدرت به کمک این گروه آمده و قراردادهای منعقد شده با شرکتهای چینی برای بهره برداری از منابع معدنی این کشور صدها میلیون دلار منابع ارزی را روانه خزانه طالبان نموده است.
دولت چین، که حدود یک میلیون مسلمان ایغور را روانه کمپهای آموزش اجباری کرده است، ظاهرا هیچ مشکلی با رفتارهای افراط گرایانه طالبان ندارد. این گروه زنان را از آموزش و محیط کار منع کرده و به تعقیب و قتل اعضای دولت و ارتش سابق افغانستان ادامه میدهد. سازمان ملل متحد فهرست بلندبالایی از نقضهای گسترده حقوق بشر توسط گروه طالبان را تهیه کرده است. شورای امنیت بارها گزارشاتی را در مورد روابط طالبان با القاعده و سایر سازمانهای تروریستی ممنوع الفعالیت منتشر نموده است.
انگیزه چین برای ارتباط نزدیک با طالبان فراتر از دسترسی به مواد معدنی استراتژیک است. افغانستان جایگاه مهمی در نقشه راه توسعه برنامه زیرساختهای جهانی ابتکار کمربند و جاده چین دارد و قرار است از طریق جاده و ریل محصولات تولیدی چین از راه افغانستان به بازارهای آسیای میانه و اروپا برسند.
پکن همچنین فن اوریهای و تجهیزات جاسوسی پیشرفته را در اختیار طالبان قرار داده که هم به طالبان کمک میکند دشمنان و رقبای خود را بهتر رهگیری کند و هم آژانسهای امنیتی چین از این طریق میتوانند ایغورهایی را که از حمایت طالبان برخوردارند را شناسایی نماید. اعضای جنبش اسلامی ترکستان شرقی که یک گروه ضد چینی است یکی از گروههای وابسته به طالبان است که این گروه نمیتواند اعضای آن را به صور یکجانبه تحویل چین دهد و به احتمال قریب به یقین در آن کشور با مجازات اعدام مواجه خواهند شد.
چالشهای امنیتی بازگشت طالبان به قدرت، در کشورهای همسایه افغانستان از جمله چین پدیدار شده است. چین به رغم نزدیک نگه داشتن طالبان به خود در طی دهههای متمادی، به طور کامل از افراطی گری این گروه در امان نمانده است. اتباع و نهادهای چینی در گذشته هم در افغانستان و هم پاکستان یعنی کشوری که چینیها در آن میلیاردها دلار صرفا سرمایه گذاری در پروژههای کمربند و جاده کرده و وامهایی را در اختیار دولت در آستانه ورشکستگی اش قرار داده اند، هدف حملات طالبان قرار گرفته اند.
بازگشت نورزی به فعالیتهای اقتصادی، این بار در قالب اکتشافات معدنی یادآور این موضوع است که فساد همواره عنصر اصلی فعالیتهای بخش معدن افغانستان بوده است. برای دهه ها، مردم افغانستان این حرف را از زبان مقامات دولتی شنیده اند که منابع عظیم معدنی از زغال سنگ گرفته تا مس، آغن و فلزات گرانبها نظیر لیتیوم، مرمر، طلا و نظایر آن، روزی کشورشان را به خوشبختی و سعادت خواهد رساند. اما جنگ ۲۰ ساله و نبود زیرساختهای کافی سبب شده تا بازیگران بزرگ از این بازار اجتناب کنند و طالبان نیز با استفاده از حربه خشونت بر روی تاراج گسترده منابع افغانستان سرپوش بگذارد.
به نظر میرسد که نورزی ادامه دهنده این سنت قدیمی است. شرکت وی یک قرارداد ۳۱۰ میلیون دلاری سه ساله برای توسعه معدن طلای سمتی در استان تخار منعقد کرده است. بر اساس قرارداد شرکت افغانی چینی، ۵۶ درصد از سود این اکتشاف به افغانستان خواهد رسید و قرار است عملیات توسعه آن طی ۳ ماه آینده آغاز شود. اما نورانی این قرارداد را «غیرحرفهای و غیرواقع بینانه» میخواند و میگوید، هر شرکت معدن کاری قبل از آغاز عملیات معدن کاری سالها زمان صرف انجام آزمایشات زمین شناسی، برنامه ریزی و آماده سازی میکند. به گفته وی احتمالا نورزی سهام شرکت را به شریک چینی اش خواهد فروخت و بعدا عواید آن به شرکتهای کوچکتر چینی واگذار خواهد شد و بدین ترتیب هیچ چیزی عادی مردم رنج دیده افغانستان نخواهد شد. در این سناریوی رانتی، معدنی توسعه نمییابد، سودی عاید دولت افغانستان نمیشود و شغلی نیز ایجاد نمیگردد و تمام سرمایه گذاریهای خرده سرمایه گذاران از بین خواهد رفت. در چنین وضعیتی همه بازنده اند جز نورزی و دوستانش در کادر رهبری طالبان.