۱۰ بیماری ژنتیکی که از مادران به دختران به ارث می‌رسد

فکرشهر: ژن‌های ما نه تنها تعیین کننده‌ی ویژگی‌های ظاهری و شخصیتی ما، بلکه منشأ نقص‌های بدنی ما هم هستند. برای مثال، افسردگی و بی خوابی تنها بر اثر اضطراب و خستگی زیاد به وجود نمی‌آیند و استعداد ژنتیکی هم می‌تواند عامل چنین مشکلاتی باشد

به گزارش فکرشهر از روزیاتو، ژن‌های ما نه تنها تعیین کننده‌ی ویژگی‌های ظاهری و شخصیتی ما، بلکه منشأ نقص‌های بدنی ما هم هستند. برای مثال، افسردگی و بی خوابی تنها بر اثر اضطراب و خستگی زیاد به وجود نمی‌آیند و استعداد ژنتیکی هم می‌تواند عامل چنین مشکلاتی باشد. اما به خاطر داشته باشید که استعداد ژنتیکی یک بیماری به معنای قطعی بودن بیمار شدن تان نیست، بلکه به این معنی است که باید بیشتر مراقب سلامتی خود باشید. در ادامه به بیماری‌های ژنتیکی‌ای می‌پردازیم که دختران از مادران خود به ارث می‌برند.

۱- پوکی استخوان

پوکی استخوان باعث تضعیف استخوان‌ها می‌شود و به همین دلیل ریسک شکستگی‌های استخوانی بالا می‌رود. این بیماری بیشتر در میان زنان شایع است و استعداد ژنتیکی یکی از مهم‌ترین ریسک فاکتور‌های پوکی استخوان است. این بیماری می‌تواند بعد از یائسگی بروز پیدا کند، یعنی در دوره‌ای که استخوان‌ها کلسیم خود را از دست می‌دهند و شکننده می‌شوند.

اقدامات پیشگیرانه:

مواد غذایی حاوی کلسیم بیشتر مصرف کنید. اما فراموش نکنید که کلسیم تنها زمانی جذب بدن می‌شود که با ویتامین دی ترکیب شود. به پزشک مراجعه کنید و درباره‌ی مکمل‌های ویتامین مورد نیاز بدن تان از او مشورت بگیرید. همچنین برای دریافت ویتامین دی، بیشتر در فضا‌های باز قدم بزنید.

سیگار نکشید. این عادت مضر توانایی بدن در جذب کلسیم را کاهش می‌دهد و روی تراکم معدنی استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد.

نوشابه نخورید. مصرف منظم نوشابه، ریسک شکستگی استخوان لگن را به میزان ۱۴ درصد افزایش می‌دهد.

تناسب اندام تان را حفظ و ورزش کنید. به توصیه‌ی متخصصان، افراد ۱۹ تا ۶۵ ساله باید ۱۵۰ دقیقه در هفته ورزش هوازی و دو بار در هفته در ناحیه‌ی پاها، کفل، پشت، قفسه‌ی سینه، بازو‌ها و کتف، ورزش‌های عضله ساز انجام دهند.

۲- روماتیسم مفصلی

علت بروز این بیماری التهابی هنوز روشن نیست، اما دانشمندان گمان می‌کنند علت آن ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است که روی سیستم ایمنی بدن تأثیر می‌گذارد.

اقدامات پیشگیرانه:

سیگار را ترک و مصرف قهوه و گوشت قرمز را کم کنید.
از دندان‌ها و لثه‌ی خود مراقبت کنید و به طور منظم برای انجام معاینه به دندان پزشک مراجعه کنید. بیماری پیرادندانی می‌تواند منجر به بروز بیماری روماتیسم مفصلی شود.
مواد غذایی حاوی ویتامین سی را در رژیم غذایی خود بگنجانید. این آنتی اکسیدان ریسک بروز التهاب در بدن را کاهش می‌دهد.

۳- پیری زودرس

دانشمندان پی برده اند بعضی ژن‌ها در میزان توانایی بدن برای مقاومت در برابر پروسه‌های پیری زودرس نقش دارند. این ژن‌ها از نسلی به نسلی دیگر، از طرف مادر منتقل می‌شوند. اگر دی ان‌ای معیوب مادرتان را به ارث برده باشید، روند پیری شما سرعت بیشتری خواهد داشت.

متأسفانه دانشمندان هنوز راهی برای معکوس کردن این روند پیدا نکرده اند، اما بهتر است از کرم‌های ضد آفتاب با اس پی اف بالا استفاده کنید، چون حساسیت به نور خورشید هم یک ویژگی ژنتیکی است.

۴- افسردگی

میلیون‌ها نفر در دنیا مبتلا به افسردگی هستند. دانشمندان پی برده اند ژن Slc۶a۱۵ مسئول ابتلا به افسردگی در ما است و می‌تواند به ارث برسد. احتمال ابتلا به افسردگی در زنان دو برابر بیشتر از مردان است و افسردگی می‌تواند تبدیل به یک بیماری مزمن شود. افسردگی پس از زایمان هم می‌تواند ارثی باشد.

اقدامات پیشگیرانه:

مراقب سلامت جسمی تان باشید. خوب بخوابید، رژیم غذایی متعادلی داشته باشید و به طور منظم ورزش کنید.
مشکلات تان را در خود نریزید و از خانواده و دوستان تان کمک بگیرید. شما گاهی فقط به یک گوش شنوا نیاز دارید.
اگراحساس می‌کنید افسردگی تان بیشتر شده، از مراجعه به روانشناس خجالت نکشید.

۵- آب سیاه

یماری چشمی آب سیاه یا گلوکوم در میان زنان شایع‌تر است و جهش‌های ژنتیکی مرتبط با این بیماری هم می‌تواند به ارث برسد.

اقدامات پیشگیرانه:

برای معاینه به چشم پزشک مراجعه کنید. قبل از ۴۰ سالگی هر ۲ تا ۴ سال یک بار، از ۴۰ تا ۵۴ سالگی هر ۱ تا ۳ سال یک بار، از ۵۵ تا ۶۴ سالگی هر ۱ تا ۲ سال یک بار و بعد از سن ۶۵ سالگی هر ۶ تا ۱۲ ماه یک بار باید این کار را انجام دهید.
۳ بار یا بیشتر در هفته ورزش‌های سبکی مثل پیاده روی یا دوی آهسته انجام دهید. یوگا هم می‌توانید کار کنید، اما از حرکاتی که سر و ته انجام می‌شوند و بنابراین به گردن و شانه‌ها فشار می‌آورند خودداری کنید.

۶- بیماری‌های قلبی عروقی

ژن‌های زنان تعیین کننده‌ی شکل انباشت چربی در بدن آن‌ها است. اگر چربی‌ها در ناحیه‌ی شکم انباشته شوند، خطر بروز بیماری‌های قلبی عروقی دو برابر می‌شود. انباشت کلسترول اضافه در سرخرگ‌های کرونری که منجر به حمله‌ی قلبی می‌شود هم می‌تواند مسأله‌ای ارثی باشد.

اقدامات پیشگیرانه:

چاقی ریسک سکته‌ی مغزی، حمله‌ی قلبی، افزایش فشار خون و دیابت را افزایش می‌دهد. ورزش مناسب خود را پیدا کنید و ۳ تا ۴ بار در هفته آن را انجام دهید.
رژیم غذایی تان را اصلاح کنید. مصرف نمک، شیرینی و مواد غذایی پرچرب را کنار بگذارید و سبزیجات، میوه‌ها و غلات کامل بیشتری مصرف کنید.
سیگار را ترک کنید تا ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی کاهش پیدا کند.
به طور مرتب برای چکاپ به پزشک مراجعه کنید و مراقب فشار و کلسترول خون تان باشید.

۷- میگرن

زنان ۳ برابر بیشتر از مردان به میگرن مبتلا می‌شوند. این بیماری می‌تواند ارثی هم باشد، اما می‌توان از شدت این بیماری کم کرد و تعداد حمله‌های میگرنی را کاهش داد.

اقدامات پیشگیرانه:

مصرف الکل، کاکائو، پنیر، قهوه و مرکبات را کاهش دهید. همه‌ی این مواد غذایی باعث میگرن می‌شوند.
از مکان‌هایی که در آن‌ها بو‌های تند و نور‌های شدید وجود دارد دوری کنید.
آب زیاد بخورید.
هر روز زمانی را به استراحت و آرامش گرفتن اختصاص دهید.

۸- بی خوابی

دانشمندان پی برده اند علت بی خوابی فقط مشکلات روحی نیست و ژنتیک هم در این مسأله مؤثر است. آن‌ها همچنین متوجه شده اند بین بی خوابی و ویژگی‌های دیگری مثل اختلالات اضطرابی، افسردگی و روان رنجوری، اشتراک ژنتیکی زیادی وجود دارد. این مشکلات معمولا با بی خوابی همراه می‌شوند که بخشی از آن به دلیل پایه‌ی ژنتیکی مشترک آن‌ها است.

اقدامات پیشگیرانه:

با افکار منفی به رختخواب نروید.
شب‌ها قهوه ننوشید، سیگار نکشید و غذا‌های سنگین نخورید.
آخر شب ورزش نکنید. بهتر است ۴ ساعت قبل از زمان خواب تان همه فعالیت‌های فیزیکی تان را تمام کنید.
سعی کنید هر روز در ساعت‌های مشخصی بخوابید و بیدار شوید.

۹- آلزایمر

آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل است که احتمال بروز آن در زنان بیشتر از مردان است. این بیماری هیچ درمانی ندارد، اما اگر سبک زندگی سالمی داشته باشید می‌توانید ریسک ابتلا به آن را کم کنید.

اقدامات پیشگیرانه:

سطح فشار و کلسترول خون تان را کنترل کنید.
سیگار را ترک کنید. مصرف سیگار ریسک ابتلا به زوال عقل را افزایش می‌دهد.
ورزش کنید. ورزش کردن اشباع اکسیژن در مغز را افزایش می‌دهد.
مصرف قند و چربی‌های اشباع شده را محدود کنید و میوه‌ها و سبزیجات را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

۱۰- سرطان‌های سینه و تخمدان

آنجلینا جولی، بازیگر مشهور هالیوودی، در سال ۲۰۱۳ تحت عمل جراحی دابل ماستکتومی پیشگیرانه قرار گرفت و هر دو سینه‌ی او برداشته شدند. دو سال بعد، نتیجه‌ی تست سالانه‌ی جولی حاکی از وجود نشانه‌هایی احتمالی از سرطان تخمدان در مراحل اولیه بود، به همین دلیل جولی تحت عمل جراحی اوفورکتومی پیشگیرانه قرار گرفت و تخمدان‌های او هم برداشته شدند. جولی این کار را برای به حداقل رساندن ریسک سرطان انجام داد، چون مادر و مادربزرگ او هر دو به دلیل ابتلا به سرطان فوت کرده بودند. جولی یک ژن معیوب BRCA۱ دارد که احتمال ابتلا به سرطان‌های سینه و تخمدان را به میزان قابل توجهی بالا می‌برد. اما دانشمندان ادعا می‌کنند همه‌ی جهش‌های ژنتیکی منجر به سرطان نمی‌شوند، بنابراین لازم نیست فوراً تحت چنین جراحی‌های پیشگیرانه‌ای قرار بگیرید.

اقدامات پیشگیرانه:

مصرف الکل را کم کنید.
تا پیش از ۳۰ سالگی بچه دار شوید. تحقیقات نشان می‌دهد به دنیا آوردن فرزند اول تا پیش از ۳۰ سالگی، ریسک ابتلا به سرطان سینه را کم می‌کند.
سیگار نکشید.
به طور منظم برای انجام چکاپ به پزشک مراجعه کنید.