فکرشهر: در دل صحرای آفریقا و در اعماق زمین گابون، یک راز باستانی در انتظار کشف بود. راکتور هسته‌ای طبیعی‌ای که بیش از ۲ میلیارد سال پیش در زمین شروع به کار کرد، توانسته است دانشمندان را به حیرت وادارد. این کشف می‌تواند تاریخ علم هسته‌ای و حتی روش‌های مدیریت پسماند‌های هسته‌ای را تغییر دهد.
یک کشف شگفت‌انگیز
به گزارش فکرشهر از همشهری آنلاین، در سال ۱۹۷۲ در گابون واقع در آفریقا، کشفی شگفت‌انگیز توجه محققان را به خود جلب کرد. دانشمندان پی بردند در این منطقه یک راکتور هسته‌ای طبیعی به طور خودکار در جریان است که میلیون‌ها سال پیش در دل زمین فعالیت می‌کرده است. این کشف نه تنها تاریخ علم هسته‌ای را دگرگون کرد، بلکه نشان داد زمین قادر بوده است سیستم‌هایی پیچیده و مشابه فناوری‌های انسانی را به طور طبیعی ایجاد کند.
این راکتور ۲ میلیارد ساله در حقیقت یک آزمایشگاه طبیعی است که به دانشمندان این امکان را می‌دهد تا با مطالعه آن، نکات جدیدی در زمینه فیزیک هسته‌ای و حتی مدیریت پسماند‌های رادیواکتیو به دست آورند.
راکتور هسته‌ای طبیعی در گابون
داستان این کشف شگفت‌انگیز از زمانی آغاز شد که فیزیکدانان فرانسوی متوجه تفاوتی جزیی در نمونه‌های اورانیوم استخراج‌شده از منطقه «اوکلو» در گابون شدند. معمولاً اورانیوم طبیعی حاوی ۰.۷۲ درصد ایزوتوپ اورانیوم-۲۳۵ (U-۲۳۵) است، اما نمونه‌های اوکلو حاوی مقدار کمتری از این ایزوتوپ بودند. این تفاوت بسیار جزئی، اما نشان‌دهنده چیزی بزرگ‌تر بود.
مدیاتور نوترونی
این کشف منجر به پی بردن به وجود یک راکتور هسته‌ای طبیعی شد که میلیارد‌ها سال پیش به صورت خودکار کار می‌کرد. برای ایجاد چنین پدیده‌ای، شرایط خاصی لازم بود: غلظت اورانیوم-۲۳۵ در اورانیوم طبیعی دو میلیارد سال پیش تقریباً ۳ درصد بوده که نسبت به امروز بسیار بیشتر بود. همچنین، آب به عنوان «مدیاتور نوترونی» عمل می‌کرد، یعنی به آرامی نوترون‌ها را کند کرده و باعث واکنش زنجیره‌ای شکافت می‌شد.
تنظیم راکتور باستانی
راکتور اوکلو یک سیستم خودتنظیم‌شونده بود. مشابه با راکتور‌های هسته‌ای مدرن، این راکتور از آب به عنوان ماده‌ای برای کند کردن نوترون‌ها استفاده می‌کرد. این فرآیند موجب آغاز واکنش‌های شکافت هسته‌ای می‌شد. اما نکته جالب این است که این سیستم به طور طبیعی خود را تنظیم می‌کرد.
در شرایطی خاص، آب داغ و باعث توقف واکنش می‌شد، سپس با سرد شدن آب و بازگشت آن به منطقه، دوباره فرآیند شکافت آغاز می‌شد. این چرخه طبیعی و خودتنظیم‌شونده برای هزاران سال ادامه پیدا می‌کرد.
راز حفظ این راکتور باستانی در زمین‌های گابون
به گزارش سایت ecoticias یکی از دلایلی که این راکتور طبیعی برای میلیون‌ها سال به‌طور فعال باقی ماند، به ویژگی‌های خاص زمین‌شناسی گابون برمی‌گردد. ذخایر اورانیوم کافی و شرایط زمین‌شناسی خاص این منطقه باعث شد که راکتور طبیعی نه تنها حفظ شود، بلکه توانست به مدت طولانی عمل کند.
با گذشت زمان و مصرف اورانیوم-۲۳۵، این راکتور به طور طبیعی فعالیت خود را متوقف کرد. اما نکته قابل توجه این است که این فرآیند به‌طور خودکار و بدون دخالت انسان انجام می‌شد. این کشف برای دانشمندان به منزله یک آزمایشگاه طبیعی است که توانایی‌های شگفت‌انگیز طبیعت را به نمایش می‌گذارد.
کمک به مدیریت پسماند‌های هسته‌ای
این کشف به‌ویژه در زمینه مدیریت پسماند‌های هسته‌ای اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. در حالی که ما هنوز با چالش‌های زیادی در زمینه ذخیره‌سازی و مدیریت ایمن پسماند‌های هسته‌ای روبرو هستیم، این راکتور طبیعی می‌تواند الگویی برای ما باشد. پس از میلیارد‌ها سال، فشرده‌سازی و تجزیه محصولات شکافت در این منطقه، به‌طور طبیعی به‌درستی مدیریت شده است و هیچ نشانه‌ای از انتشار رادیواکتیو به محیط وجود ندارد.
این پدیده می‌تواند در طراحی سیستم‌های مدرن برای دفع پسماند‌های هسته‌ای نقش مهمی ایفا کند و به ما کمک کند تا روش‌های کارآمدتری برای حفظ ایمنی و جلوگیری از آلودگی محیطی بیابیم.
یک معجزه طبیعی که علم بشر را تحت تأثیر قرار داد
کشف راکتور هسته‌ای طبیعی اوکلو در گابون یک معجزه علمی است که نشان می‌دهد چگونه طبیعت توانسته است فرآیند‌های پیچیده‌ای مانند شکافت هسته‌ای را به طور خودکار و بدون دخالت بشر انجام دهد. این کشف نه‌تن‌ها دانش ما را در زمینه فیزیک هسته‌ای گسترش می‌دهد، بلکه می‌تواند برای حل مشکلات موجود در حوزه پسماند‌های هسته‌ای به ما کمک کند.
این راز باستانی نه‌تن‌ها در حال تغییر نگرش ما به علم هسته‌ای است، بلکه به ما یادآوری می‌کند که طبیعت همیشه شگفتی‌هایی دارد که انسان‌ها هنوز بسیاری از آنها را کشف نکرده اند.
