پژوهش جدید: نوزادان زبان‌های بیگانه را که پیش از تولد شنیده‌اند، تشخیص می‌دهند

فکرشهر: زومیت نوشت: پژوهش تازه‌ای نشان می‌دهد مغز نوزادان می‌تواند زبان‌هایی را که پیش از تولد شنیده‌اند، به یاد بیاورد و پردازش کند.

پژوهش تازه‌ای نشان می‌دهد نوزادان پیش از تولد نیز در حال پردازش زبان هستند. گروهی از پژوهشگران دریافتند نوزادانی که در دوران جنینی صدای داستان‌هایی به زبان خارجی را شنیده‌اند، پس از تولد آن زبان‌ها را به شکلی مشابه با زبان مادری خود پردازش می‌کنند.

مطالعه تازه نخستین پژوهشی است که با استفاده از تصویربرداری مغزی، نشان می‌دهد آنچه سال‌ها دانشمندان علوم اعصاب و روان‌شناسی حدس می‌زدند، درست بوده است. پیش‌تر نیز شواهد رفتاری نشان داده بود که جنین و نوزاد می‌تواند صدا‌های آشنا و ریتم‌ها را تشخیص دهد و حتی اندکی پس از تولد، زبان مادری را ترجیح می‌دهد. با‌این‌حال، بیشتر آن شواهد از رفتار نوزاد (مانند تغییر در الگوی مکیدن یا ضربان قلب) به دست آمده بود، نه از بررسی مستقیم فعالیت مغز.

آن گالاگر، عصب‌روان‌شناس دانشگاه مونترآل و نویسنده‌ی اصلی پژوهش، توضیح می‌دهد: «نمی‌توان گفت نوزادان پیش از تولد زبان خاصی را می‌آموزند، اما می‌توان گفت در دوران بارداری نوعی آشنایی ذهنی با یک یا چند زبان در مغزشان شکل می‌گیرد و این امر شبکه‌های زبانی مغز را از همان ابتدا سازمان می‌دهد.»

در پژوهش، ۶۰ زن باردار در حدود هفته‌ی ۳۵ بارداری شرکت کردند که از میان آنها، ۳۹ نفر هر دو روز یک‌بار تا زمان زایمان، جنین خود را درمعرض گوش‌دادن به ۱۰ دقیقه داستان به زبان فرانسه و ۱۰ دقیقه از همان داستان‌ها به زبان عبری یا آلمانی قرار دادند. این دو زبان به دلیل تفاوت‌های آشکار در صداشناسی و ساختار آوایی با زبان فرانسه انتخاب شدند. ۲۱ نفر دیگر گروه کنترل بودند و تنها در محیط طبیعی خود در معرض زبان فرانسه قرار داشتند.

پس از تولد، در فاصله‌ی ۱۰ ساعت تا سه روزگی، پژوهشگران با استفاده از روشی غیرتهاجمی به نام طیف‌سنجی عملکردی فروسرخ نزدیک یا fNIRS، فعالیت مغزی نوزادان را هنگام شنیدن زبان‌های آلمانی، عبری و فرانسه بررسی کردند.

در همه‌ی نوزادان هنگام شنیدن زبان فرانسه، فعالیت در لوب گیجگاهی چپ مغز افزایش یافت. این بخش از مغز در پردازش زبان نقش دارد. فقط نوزادانی که پیش از تولد در معرض زبان‌های عبری یا آلمانی قرار گرفته بودند، هنگام شنیدن همان زبان‌ها پس از تولد، الگوی فعالیت مغزی مشابه با پاسخ به زبان مادری خود نشان دادند.

چنین یافته‌ای نشان می‌دهد که مغز نوزادان از پیش با ساختار‌های زبانی آن زبان‌ها آشنا شده است. در مقابل، نوزادانی که آن زبان‌ها را پیش‌تر نشنیده بودند، هنگام گوش دادن به آنها واکنش مغزی کلی‌تری از خود نشان دادند که بیشتر به پردازش صدا‌ها و ریتم‌ها مربوط بود تا درک و پردازش زبان به‌صورت هدفمند، و این تفاوت تأکید می‌کند که تجربه‌ی پیش از تولد نقش مهمی در شکل‌دهی شبکه‌های زبانی مغز دارد.

یافته‌ها از دیدگاه علمی نشان می‌دهند مغز نوزاد، برخلاف تصور پیشین، «صفحه‌ای سفید» نیست. به گفته‌ی آنا کارولینا کوآن، متخصص نورولوژی اطفال از آکادمی مغز و اعصاب برزیل، محیط دوران بارداری از همان ابتدا ساختار‌های پردازش مغز جنین را شکل می‌دهد.

پژوهشگران هنوز نمی‌دانند چه میزان قرارگیری جنین درمعرض زبان، برای شکل‌گیری این اثر کافی است. برخی مطالعات پیشین ساعت‌ها در معرض‌بودن را در نظر گرفته‌اند، و برخی تنها ۱۵ دقیقه را کافی دانسته‌اند. گالاگر می‌گوید در ابتدا نگران بود مدت زمان کوتاه این پژوهش برای مشاهده‌ی واکنش مغزی کافی نباشد، اما نتایج شگفت‌انگیز نشان داد همان زمان محدود نیز تأثیرگذار است.

یافته‌ها به معنی آن نیست که مادران باید در دوران بارداری نوزاد خود را عمداً در معرض زبان‌های مختلف قرار دهند تا کودک چندزبانه یا باهوش‌تر شود. اما درک چگونگی اثر شنیدن زبان پیش از تولد، می‌تواند برای شناخت و درمان اختلالات گفتاری که حدود ۵ تا ۱۰ درصد از کودکان را درگیر می‌کند، اهمیت داشته باشد.

به گفته‌ی کوآن، این پژوهش شواهد بیشتری فراهم می‌کند که رشد زبانی انسان بسیار زودتر از تولد آغاز می‌شود و همین شناخت می‌تواند در تشخیص زودهنگام و درمان تأخیر‌های گفتاری مؤثر باشد.