پایان یک بحث طولانی: ژن‌ها داستان اولین مهاجران استرالیا را بازگو می‌کنند

فکرشهر: زومیت نوشت: دهه‌ها بحث بر سر زمان ورود انسان به استرالیا، در نهایت با شواهد ژنتیکی به پایان رسید. نتایج، تصویری پیچیده‌تر و قدیمی‌تر از تصورات پیشین ارائه می‌دهد.

پژوهشی تازه و گسترده، در نهایت به یکی از داغ‌ترین بحث‌های باستان‌شناسی پایان داد: اولین انسان‌ها حداقل ۶۰هزار سال پیش و تقریباً به‌طور قطع از دو مسیر متفاوت به قاره‌ی باستانی استرالیا و گینه‌نو رسیدند. این یافته‌ها نه تنها زمان‌بندی دقیق‌تری از آن مهاجرت حماسی ارائه می‌دهد، بلکه مسیر غالب را نیز مشخص می‌کند.

ده‌ها سال است که دانشمندان بر سر زمان و چگونگی ورود انسان به ساهول، قاره‌ی عظیمی که در عصر یخبندان شامل استرالیا، تاسمانی و گینه‌نو می‌شد، اختلاف نظر دارند. این سفر باستانی یکی از بزرگ‌ترین دستاورد‌های بشر اولیه به شمار می‌رود، زیرا حتی با پایین‌بودن سطح آب دریاها، نیاکان ما مجبور بودند از دریا‌های آزاد به طول دست‌کم ۱۰۰ کیلومتر عبور کنند.

دو دیدگاه اصلی درباره‌ی زمان ورود انسان‌ها به ساهول وجود دارد:

اول: ورود در حدود ۴۵هزار سال پیش (زمان‌بندی کوتاه)

دوم: ورود در حداقل ۶۰هزار سال پیش (زمان‌بندی طولانی)

در مورد مسیر مهاجرت نیز دو راه پیشنهادی وجود دارد. نخست، مسیر جنوبی است که از سرزمین اصلی جنوب‌شرق آسیا آغاز می‌شود: از منطقه‌ی سوندا، شامل مالزی، اندونزی و تیمور عبور می‌کند و سپس با سفر دریایی به استرالیا می‌رسد. دوم، یعنی مسیر شمالی که شواهد قوی‌تری دارد، پیشنهاد می‌کند انسان‌ها از راه فیلیپین و سولاوسی به گینه‌نو رسیدند؛ جایی که در آن ابزار سنگی یک میلیون ساله ساخته‌ی انسان‌تباران نیز کشف شده است.

به‌گزارش نیوساینتیست، تیمی از پژوهشگران به رهبری مارتین ریچاردز از دانشگاه هادرسفیلد بریتانیا، برای حل معما، حدود ۲۵۰۰ توالی ژنومی از بومیان استرالیا، مردم گینه‌نو و جمعیت‌های ساکن در اقیانوس آرام غربی و جنوب‌شرق آسیا را تحلیل کردند. آنها با ردیابی جهش‌های دی‌ان‌ای و بررسی ارتباطات ژنتیکی، به نتایج شگفت‌انگیزی دست یافتند: اولین سکونت انسان در ساهول از هر دو مسیر پیشنهادی (مسیر جنوبی از طریق تیمور و مسیر شمالی از طریق فیلیپین و سولاوسی) انجام شده، اما مسیر شمالی غالب بوده است.

این پژوهش به پرسش «چه زمانی؟» نیز پاسخ قطعی می‌دهد. ریچاردز می‌گوید: ما تاریخ هر دو مهاجرت را تقریباً به‌طور یکسان یافتیم: حدود ۶۰هزار سال پیش. این کشف از زمان‌بندی طولانی برای سکونت در برابر زمان‌بندی کوتاه حمایت می‌کند که تاریخ ورود را حدود ۴۵هزار تا ۵۰هزار سال پیش می‌داند.

همچنین، پژوهش نشان می‌دهد که مهاجرت یک‌طرفه نبوده و شواهدی از بازگشت برخی گروه‌ها به سمت آسیا نیز وجود دارد. افزون‌بر‌این، به نظر می‌رسد اندکی پس از ورود به ساهول، گروه‌هایی از دریانوردان ماجراجو به سرعت خود را به جزایری رساندند که امروز با نام جزایر سلیمان شناخته می‌شوند.

آدام برام، باستان‌شناس از دانشگاه گریفیث استرالیا، یافته‌ها را بسیار مهم می‌داند. او می‌گوید با گسترش حوزه‌ی پالئوژنتیک یا مطالعه‌ی ژن‌های باستانی، داستان عملاً با هر پژوهش تغییر می‌کند. به گفته‌ی او، این مطالعه شواهد قدرتمندی به نفع مسیر شمالی ارائه می‌دهد؛ فرضیه‌ای که با کشف هنر غارنگاره با قدمت دست‌کم ۵۱٬۲۰۰ سال در جزیره‌ی سولاوسی اندونزی پشتیبانی شده بود.

پیتر وث از دانشگاه استرالیای غربی نیز معتقد است نتایج با شواهد باستان‌شناسی همخوانی دارد. او اشاره می‌کند که یافته‌های محوطه‌ی مجدببه در استرالیا، قدمت حضور انسان در این قاره را بیش از ۶۰هزار سال تخمین می‌زنند و این پژوهش ژنتیکی، وزنه‌ی دیگری به نفع نظریه‌ی ورود زودهنگام انسان‌ها به ساهول می‌افزاید.