از اخلاق روایتگری تا غوغا سالاری

فکرشهر: نمایندگان مجلس در هفته جاری بررسی لایحه جدید مالیات بر ارزش افزوده را آغاز کرده‌اند، آنها درحین تصویب مواد مختلف لایحه سازمان مالیاتی(دولت)، موافقتشان را با تصویب ماده 33 این لایحه اعلام کردند، به‌طوری که بابت خروج هر مسافر ایرانی، مالیات اخذ شده و به حساب درآمد عمومی نزد خزانه‌داری کل واریز می‌شود.

به گزارش فکرشهر، روزنامه ایران در سرمقاله خود نوشت: بعد از انتشار این خبر، از سوی خبرگزاری‌ها؛ منطبق با متن مصوبه مجلس؛ شماری از سر کم اطلاعی و شماری هم مطابق با روال غوغا سالاری توئیتر؛ رسانه‌ها (روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها) را به روایت نادرست از رویداد، بی‌دقتی و کم فهمی از مصوبه مجلس متهم کردند.
مبرهن است که دو برداشت غیر صحیح در شبکه‌های اجتماعی نسبت به مصوبه مجلس وجود دارد؛ اول برخی عنوان کردند که دولت به‌ دنبال اخذ مالیات، به‌علاوه عوارض از مردم برای خروج از کشور بوده و می‌خواهد هزینه سفر را گران کند. برداشت دوم، این است که روزنامه‌ها در انتشار گزارش، واژه و مفهوم «مالیات» را جایگزین «عوارض» کرده‌اند که هر دو برداشت و روایت ناصواب است. نه دولت به‌دنبال گران‌سازی سفر است و نه تیتر رسانه‌ها به خطا. موضوع خیلی ساده است، واژه مالیات در ماده 35 جایگزین عوارض در ماده قبلی شده است.
مقدمتاً باید اشاره کرد که دولت‌ها از سال‌های قبل، به‌دنبال کاهش موارد عوارض و تبدیل آن به پرداخت‌های ورودی نزد خزانه به‌عنوان مالیات بوده‌اند. این روند، از زمان قانون تجمیع عوارض در سال‌ها قبل، آغاز شده است. بنابراین در مصوبه اخیر، در ماده‌ای«عوارض» دقیقاً جایگزین «مالیات» شده و در ماده‌ای دیگر عوارض همان عوارض است. پس خبرنگاران نمی‌توانند با خلق واژه، روایتی غیر از آنچه که در متن مصوبه آمده، داشته باشند. اگر ایرادگیران نیم نگاهی دقیق به متن خبر داشتند، متوجه می‌شدند که قانونگذاران میان مالیات و عوارض در تصویب همین مواد، تمایز قائل شده‌اند. به بیان ساده‌تر، در تصویب ماده ۳۳ لایحه مزبور، «از مسافران به‌خارج از کشور، مالیات دریافت می‌شود.» رقم مالیات هم به‌صورت سنواتی از سوی دولت در بودجه سنواتی مشخص می‌شود. این مالیات جایگزین عوارض خروج شده است و دیگر چیزی مضاعف براین مالیات(عوارض)، دریافت نمی‌شود. در همین ماده قانونی، یعنی در تبصره دوم آن برای گردشگران، ساکنین دائم یا موقت مناطق آزاد که صرفاً از مبدأ مناطق مذکور به‌ خارج از کشور عزیمت می‌کنند، عبارت «مشمول عوارض» استفاده شده است.بر اساس ماده ۳۴ همین لایحه، عنوان شده که «از اشخاصی که مبادرت به حمل‌ونقل برون شهری مسافر و فروش بلیت در داخل کشور با وسایل نقلیه زمینی(به استثنای ریلی) و دریایی می‌کنند، 5 درصد عوارض شهرداری کسر می‌شود.» پس اینجا دریافت عوارض معنا دارد.
درخصوص عوارض مناطق آزاد باید اشاره کرد که درآمدها در مناطق آزاد با نام عوارض دریافت می‌شود و محل هزینه آن نیز مشخص شده است. بنابراین چیزی که در مصوبه مجلس براساس لایحه به‌عنوان مالیات عنوان شده است، مالیات است و عوارضی بیش از آن اخد نمی‌شود و چیزی که در متن مصوبه لایحه به‌عنوان عوارض ذکر شده همان عوارض است و مبدأ آن برای مناطق آزاد (به‌دلیل داشتن قوانین خاص) و شهرداری‌هاست و مضافی هم بر آن مالیات اخذ نمی‌شود.
متن قانون قبلی مالیات بر ارزش افزوده به‌صورت آزمایشی اجرا شده و اینک دولت به‌دنبال دائمی‌سازی قانون است که اشکالات پیشین را برطرف سازد. دولت همیشه به‌دنبال تجمیع درآمدهای دولت و واریز آن به خزانه در قالب مالیات است.پیش از این نیز مبلغ عوارض خروج از کشور هر ساله در قالب بودجه تعیین می‌شد و با تغییر آن به مالیات نیز مبلغ آن در بودجه تعیین خواهد شد. برخی هم عنوان می‌کنند که مبلغ عوارض سفر مقطوع است و هر ساله از سوی دولت، مشخص می‌شد(ماده 45 قانون فعلی) اما باید اشاره کرد که مالیات خروج از سفر همانند سایر پایه‌های مالیاتی درصدی و میزانی نیست و به همان روشی است که تاکنون عوارض خروج از کشور، اعلام شده است. در واقع در مصوبه جدید، مالیات و عوارض با هم تجمیع شده و همه آن به خزانه واریز شود و مجموع درآمدهای حاصل از مالیات و عوارض به‌صورت ۵۰-۵۰ بین شهرداری و دولت تقسیم می‌شود و از واژه عوارض استفاده نمی‌شود. برای آن دسته از کسانی که از سر کم آگاهی، روایت رسانه‌ها را خطا دانسته و خرده می‌گیرند، حرجی نیست. چون ناخواسته است و گاه از سر نکته‌سنجی و دقت، اما برای غوغاسالارانی که از سر بی‌سوژگی به این‌گونه تحریف‌ها عادت کرده‌اند، باید گفت: «ای هیچ برای هیچ بر هیچ مپیچ.»