فکرشهر: روزنامه اینترنتی فراز نوشت: سالم رسیدن چند نفتکش بزرگ حامل سوخت از مبدا ایران به مقصد ونزوئلا، چند ماه پیش تمامی اخبار رسانه‌ها را تحت تاثیر خود قرار داده بود. حالا به تازگی برخی رسانه‌ها مدعی صادرات نفت ایران به این کشور شده‌اند. در این میان اما بر سر عایدی ایران از این صادرات تردیدهایی جدی وجود دارد. اگرچه یک عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام از بی مانع بودن انتقال پول صحبت می‌کند اما به تازگی خبر توافق واردات میوه از این کشور، این نگرانی را افزایش داده است. آیا بنزین و نفت ایران، صرفا در برابر انبه و آناناس به ونزوئلا صادر می‌شود؟
آغاز صادرات نفت
به گزارش فکرشهر از اعتماد، دو روز پیش، اخباري مبني بر تخليه بار يكي از نفتكش‌هاي ايراني در بندر «خوزه» منتشر شد. اين نفتكش كه «هاني» نام دارد با پهلو گرفتن در اين بندر در حال تخليه بار خود است. براساس گزارش‌هاي «تانكر تركرز»، اين نفتكش ايراني دو ميليون بشكه نفت خام دارد و از مسير طولاني‌تري خود را به بندر خوزه رسانيده است. اين براي اولين‌بار از آوريل 2019 است كه ونزوئلا اقدام به واردات نفت از كشور ثاني مي‌كند. پيش‌تر و در سال گذشته يك محموله نفتي از نيجريه وارد اين كشور شده بود تا از اين طريق بتواند جبراني براي توليد نفت و فرآورده‌هاي نفتي باشد.
هفته گذشته نیز سايت تانكر تركرز كه حركت نفتكش‌ها را دنبال مي‌كند، مدعي شد «سه نفتكش ايراني فارست، فورچون و فاكسون نزديك به ۸۲۵ هزار بشكه بنزين را در بندر رجايي بارگيري كرده و عازم ونزوئلا هستند.» اين سه نفتكش كه جزيي از 5 نفتكش ايراني حمل‌كننده بنزين براي ونزوئلا در ماه‌هاي مه و ژوئن بودند براي بار دوم در 5 ماه گذشته به ونزوئلا مي‌روند. هر چند در ابتدا مقصدي براي بار اين سه نفتكش مشخص نبود اما باتوجه به تحريم‌هاي گسترده امريكا عليه نفت ايران و مشكلات گسترده براي تامين سوخت ونزوئلا، حدس زدن مقصد دشوار نبود. سه روز پيش نيز رويترز اعلام كرده بود «دو نفتكش حامل سوخت ايران در حال دور زدن شبه‌جزيره «دماغه اميد نيك» در جنوبي‌ترين نقطه قاره آفريقا و حركت به سمت اقيانوس اطلس با پرچم ايران هستند.» براساس گزارش‌هاي دريافتي اين سايت قرار است اين سه تانكر بنزين، تجهيزات پالايشي و مواد شيميايي براي تبديل نفت فوق سنگين اين كشور به نوع ديگري از نفت را به ونزوئلا حمل كنند؛ مانند همان محموله‌اي كه پيش‌تر 5 نفتكش ايراني به ونزوئلا رساند.
مجموعه این اخبار اما از ردپای واردات نفت از ایران برای این کشور بحران زده خبر می‌داد. خبری که د رکنار اخبار صادرات بنزین ایران، می‌تواند ابعاد گسترده‌ای داشته باشد.
روزهای بد نفتی ونزوئلا
به گزارش ایسنا، طبق آمار رفینیتیو آیکان و برنامه‌های بارگیری نفت ونزوئلا، شرکت PDVSA و زیرمجموعه‌هایش مجموعا ۱۷ محموله نفت در ژوئن بارگیری کردند که حامل حدود ۳۷۹ هزار بشکه در روز نفت و محصولات نفتی بود. این حجم اندک از سال ۱۹۴۳ بی‌سابقه بوده و تقریبا ۱۸ درصد نسبت به صادرات ماه مه کاهش نشان می‌دهد. طبق آمار شرکت PDVSA، مجموع تولید نفت خام ونزوئلا اندکی بالاتر از این سطح بوده است. این شرکت ناچار شده است تولیدش را برای تطبیق با صادرات کاهش دهد زیرا ظرفیت اکثر مخازن نفتش پر شده است. ونزوئلا که صاحب بزرگترین ذخایر نفت جهان است، سابق بر این یکی از قدرت‌های عضو اوپک بود اما اکنون یکی از تولیدکنندگان کوچک این گروه به شمار می‌رود. تحریم ها باعث شده است بیش از ده‌ها نفتکش حامل نفت ونزوئلا در سراسر جهان سرگردان شوند زیرا تامین کنندگان نمی‌توانند خریداری برای آنها پیدا کنند. صادرات ونزوئلا به کوبا که متحد سیاسی کاراکاس است نیز از ۶۷ هزار بشکه در روز در مه به ۸۲ هزار و ۳۰۰ بشکه در روز در ژوئن افزایش پیدا کرد. طبق آمار PDVSA، ذخایر نفت سنگین در بندر خوزه ونزوئلا که پایانه نفتی و محل استقرار مخازن اصلی این کشور است، تا پایان ژوئن به ۱۴.۵ میلیون بشکه رسید در حالی که اواسط ژوئن ۱۴.۹ میلیون بشکه بود. بر اساس گزارش رویترز، واردات سوخت ونزوئلا هم در مقایسه با ۷۷ هزار و ۱۰۰ بشکه در روز در مه که اکثر محموله‌های سوخت بنزین ایران به کاراکاس رسیده بودند، ماه میلادی گذشته به ۶۶ هزار بشکه در روزکاهش پیدا کرد.
ونزوئلا كه بزرگ‌ترين ذخاير نفتي در جهان را دارد، در تلاش است تا بر تحريم‌هاي امريكا فائق آيد. از اين رو درصدد است بخشي از فرآورده‌هاي نفتي را از ساير كشورها وارد كرده تا با اين راهكار كاهش توليدش را نيز جبران كند. براساس آمارهاي ارايه شده توسط بلومبرگ، توليد نفت ماه جولاي اين كشور بحران‌زده به حدود 340 هزار بشكه در روز رسيده كه نشان از عمق فاجعه در اين كشور است، چراكه طي 110 سال اخير بي‌سابقه بوده است .
حالا هر چند ورود نفتكش «هاني» و باقي نفتكش‌ها به ونزوئلا مي‌تواند تا مدتي شرايط سخت ونزوئلا را تغيير دهد، اما به زودي اين محموله‌ها مصرف مي‌شوند و در آن صورت مشكلات عديده ونزوئلا مجددا آغاز مي‌شود.
باوجود اينكه اين كشور بزرگ‌ترين ذخاير نفتي را دارد اما زمزمه‌هايي مبني بر ناتواني در استخراج و رسيدن سطح توليد نفت به صفر به گوش مي‌رسد كه باتوجه به شرايط اقتصادي اين كشور، بعيد به نظر نمي‌رسد در آينده‌اي نه چندان دور اين اتفاق رخ دهد.
بحران سوخت و دست یاری ایران
اخیرا ظرفیت تولید بنزین نیز در ونزوئلا به دلایل مختلف ۱۰ درصد کاهش یافت به طوری که هزار و ۸۰۰ پمپ بنزین در این کشور تعطیل شد. کاهش تولید بنزین در کشور ونزوئلا دلایل متعددی دارد که مهم‌ترین آن تحریم‌های آمریکا بر علیه این کشور است، به طوری که قیمت هر لیتر بنزین در بازار‌های آزاد این کشور بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ برابر گران شد. یکی دیگر از دلیل کاهش قیمت بنزین در ونزوئلا سال‌ها سرمایه‌گذاری اندک و عدم انجام فعالیت‌های تعمیراتی مرتب پالایشگاه‌ها بود، کاهش تولیدات به جایی رسید که در مارس سال ۲۰۲۰ تنها ۱۰۱ هزار بشکه در روز نفت پالایش و تنها ۷ هزار بشکه در روز بنزین در این کشور تولید می‌شد. کاهش عرضه بنزین در کشور ونزوئلا مشکلات متعددی در این کشور از جمله اختلال در توزیع مواد غذایی به وجود آورد بنابر این مردم این کشور از دولت درخواست داشتند هر طور که شده بنزین وارد کنند.
در این میان، ایران تصمیم گرفت که ۵ کشتی حامل بنزین و مشتقات نفتی را به کشور ونزوئلا صادر کند. نهایتا در آوریل امسال ۵ نفتکش ایرانی حامل ۱.۵ میلیون بشکه بنزین و مشتقات نفتی از بنادر آبی ایران وارد آب‌های آزاد و بدون هیچ مشکلی به کشور ونزوئلا رسیدند، گفتنی است هر بشکه نفت معادل ۱۵۹ لیتر است یعنی بیش از ۲۳۸ میلیون لیتر بنزین از ایران به ونزوئلا صادر شده است. با ورود این حجم از بنزین به کشور ونزوئلا، صف‌های طولانی سوخت‌گیری در این کشور کوتاه‌تر شد و مردم با محدودیت‌های کم‌تری اقدام به سوخت گیری می‌کنند. این در حالی است که ظرفیت تولید بنزین در ایران اخیرا با راه اندازی فاز ۴ پالایشگاه ستاره خلیج فارس ۳۵۰ هزار بشکه در روز افزایش یافت و به ۱۱۰ میلیون بشکه در روز رسید همچنین به دلیل کاهش مصرف روزانه بنزین در داخل کشور، ظرفیت صادرات این فرآورده نفتی تا حد قابل توجهی افزایش یافته است و با وجود ظرفیت افزایش یافته صادرات بنزین در ایران و نیاز شدید ونزوئلا به این محصول، بسیاری بر این باورند که صادرات بنزین به ونزوئلا یک بازی دو سر برد برای هر دو کشور است.
عایدی ایران از صادرات بنزین و نفت
«برای دریافت پول بنزین‌های فروش رفته به ونزوئلا مشکلی نداریم.» این بخشی از پاسخ علی آقا محمدی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، در پاسخ به این سوال بود که با وجود تحریم‌های بانکی و تبادل مالی در جهان چطور مبلغ فروش بنزین به ونزوئلا را دریافت کرده‌ایم. او در ادامه گفت که «پول ۵ نفتکش ارسالی به خزانه کشور واریز شده است. این رقم تحت عنوان شرکت پخش فرآورده‌های نفتی و وزارت نفت در خزانه قرار می‌گیرد.»
اما همین موضوع که بر سر صادرات بنزین ایران به کاراکاس مطرح شده بود، حالا بر صادرات نفت ایران نیز پابرجاست. در این میان اما خبر توافق تجاری میان دو کشور بر سر واردات محصولات میوه به ایران، بر این تردید دامنه زده که اگر مسیرهای تبادل مالی با چالش مواجه شود، عایدی ایران از صادرات نفت و بنزین چیست؟
یک ماه پیش بود که سفارت ایران در ونزوئلا اعلام کرد اولین محموله انبه و آناناس ونزوئلا به ایران ارسال شد. در آن زمان گفته شد که این صادرات بخشی از روابط تجاری برد ــ برد بین دو کشور است. به گزارش تسنیم به نقل از پرنسا لاتینا، آژانس اطلاعات آمریکای لاتین، سفارت ایران در ونزوئلا اعلام کرد قرارداد‌های تجاری امضاشده با ونزوئلا با ارسال اولین محموله میوه به ایران نهایی شد. طبق گزارش این سفارت، اولین محموله انبه و آناناس ونزوئلا به ایران ارسال شد. در این گزارش اعلام شده که ایران به‌همراه همسایگانش می‌توانند یک بازار بزرگ ۴۰۰ میلیون نفری برای ونزوئلا باشند. همچنین در همان زمان خبر آمد که ایران یک مرکز تجاری بزرگ در کاراکاس برای فروش غذا و کالا‌های اساسی با قیمت‌های ترجیحی افتتاح کرده که مورد استقبال مردم ونزوئلا قرار گرفته است.
بسیاری از رسانه‌ها در آن زمان با واکنش به این اخبار به نوعی از یک مبادله میان سوخت و انرژی با موز و نارگیل صحبت کرده بودند. حال باید دید با تداوم صادرات نفت و بنزین ایران به ونزوئلا، عایدی این کشور با وجود تحریم‌ها پول خواهد بود یا ادامه واردات میوه‌های گرم‌سیری، آن هم در حالی که اقتصاد ونزوئلا با وجود ابرتورم و سایر مشکلات ساختاری با بحران بودجه نیز مواجه است.
