فکرشهر: هوش کودکان تحت تاثیر عواملی مثل وراثت و ژنتیک قرار دارد، اما باز هم عوامل محیطی، تاثیر قابل توجهی در افزایش هوش دارد. راهکارهای بسیاری برای پرورش انواع هوش از جمله هوش هیجانی وجود دارند. از سوی دیگر، یکی از فاکتورهای تربیتی مهم در پرورش کودکان تقویت هوش مالی آنها است. در این جا به بررسی راهکارهایی برای تقویت هوش مالی کودکان، مزایای آموزش آن و همچنین سن مناسب برای این آموزش خواهیم پرداخت.
در دنیا تعاریف مختلفی برای هوش مالی ارائه شده که به مهمترین آنها در زیر اشاره شده:
1.هوش مالی یعنی نحوه رفتار ما با پول
2. هوش مالی یعنی دیدگاه ما نسبت به پول و چگونگی رفتار با آن
3.هوش مالی یعنی مهارت ایجاد، حفظ و افزایش مستمر پول
4.هوش مالی یعنی به‌دست‌آوردن پول در کمترین زمان ممکن
5.هوش مالی یعنی قدرت حل مسائل مالی
6.هوش مالی یعنی توانایی مدیریت مسائل مالی بدین مفهوم که چه کاری را باید با پول انجام داد و چه کاری را نباید با آن انجام داد.
اینکه والدین برای آینده فرزندان خود، مبلغی را پس انداز کنند، کار بدی نیست، اما کار ارزشمندتر این است که مهارت های مالی فرزندانشان را افزایش دهند.
با توجه به شرایط اقتصاد ایران، بهترین راه برای تامین مالی فرزندان، تمرکز بر روی دانش و مهارت خود کودک می باشد تا در آینده خود او عملکرد بهتری در زمینه های مالی داشته باشد.
در ابتدا به کودک توضیح دهید پول از کجا می‌آید. او باید بداند پول همین‌طوری از کیف مامان و بابا در نمی‌آید! فرزندمان باید بداند که پول در ازای کارکردن به دست می‌آید. ما کار می‌کنیم و پول می‌گیریم. اگر کار نکنیم، خبری از پول نیست.
پس از اینکه مشخص شد پول از کجا می‌آید، نوبت به ۳ اصل اساسی می‌رسد: بخشندگی، پس انداز و خرج کردن پول. بخشندگی را دستکم نگیرید و بدانید که آموزش آن بسیار مهم است. زیرا اهمیت کمک به دیگران را به کودک می‌آموزد. این ویژگی گران‌بهایی است.
از کودک بخواهید پول نقدش را در ۳ دسته جداسازی کند. می توانید برای این کار سه پاکت یا قوطی در اختیار او قرار دهید.
به کودک اجازه بدهید، خودش دربارهٔ چگونگی تقسیم‌کردن پول تصمیم بگیرد.
یکی دیگر از بهترین راه‌ها برای آموزش مسائل مالی به کودکان، شرکت دادن آنها در بحث هزینه‌های خانواده است.
سعی شود به بچه‌ها پول هدیه داده شود تا خودش بتواند تصمیم‌هایی مالی بگیرد. کودک باید بداند که هرچند می‌تواند بخشی از پولش را صرف تفریح و خوش‌گذرانی کند؛ اما بخشی از آن را هم باید به تأمین برخی نیازهای ضروری اختصاص دهد. با گذر زمان و افزایش سن بچه‌ها، می‌توانیم در این زمینه جدی‌تر برخورد کنیم.
آموزش هوش مالی از راه بازی یکی از روشهای تاثیرگذار و کارآمد است که باعث می‌شود بچه‌ها از سنین کودکی با سازوکارهای مالی آشنا شوند. بازی های کاربردی برای آموزش هوش مالی به سه دسته تقسیم می شوند: مدل اول بازی به این صورت است که وسیله‌ای در بازی دخیل نیست. یعنی والدین و کودکان باهم بازی می‌کنند. فرض کنید کودک خانواده به‌عنوان خریدار به مغازه مراجعه کرده و از مغازه خرید می‌کند و پدر یا مادر به‌عنوان صاحب مغازه هستند. مدل دوم، بازی‌هایی است که به کمک یک وسیله‌ی بازی آموزشی یا یک اسباب‌بازی فکری، می‌توان مفاهیم هوش مالی را در کودک ارتقا بخشید. اغلب در این بازی فکری کودک باید سعی کند که خریدوفروش انجام دهد و تشخیص دهد که با سرمایه‌گذاری در کجا می‌تواند سود کسب کند. نوع سوم، بازی‌های یارانه‌ای و دیجیتال می‌باشد که کودک می‌تواند آنها را انجام دهد. مزیت بازی در این است که یکنواخت و خشک نیست، مانند کلاس درس یک فرم و یک‌شکل نیست و در آن برای انتقال مفاهیم مالی از تحکم و اجباری استفاده نمی‌شود، بلکه به‌صورت نامحسوس این مفاهیم به کودکان انتقال پیدا می‌کند.
در بعضی از کشورها در زمان مشخصی در سال یک بازارچه تشکیل می‌دهند و از کودکان می‌خواهند وسایلی که نیاز ندارند را بفروش رسانده و وسایل موردنیاز خود را از همان بازارچه و از کودکان دیگر خریداری کنند.
*کارشناس ارشد معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی استان بوشهر- اداره مشاوره
