خواسته نخست معلولان استان بوشهر

فکرشهر: توانخواه، توان‌یاب یا معلول هر کدام را بگوییم- هر چند منکر بار روانی آن نیستیم- تفاوت چندانی در مصداق ندارد، گروهی که با همه محدودیت‌هایی که با آن دست به گریبانند، چشمه‌هایی ارزشمند از توانمندی و البته دغدغه اشتغال و معاش دارند که به سبب نیازهای ویژه‌، بیشتر از دیگران است.

به گزارش فکرشهر، فردی دارای معلولیت است که بر اثر ضایعه جسمی، ذهنی، روانی یا توأم، اختلال‌مستمر و قابل توجهی در سلامت و کارایی عمومی او ایجاد شود طوریکه، کاهش استقلال فرد در زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی را به دنبال داشته باشد و فصلی از  قانون حمایت از معلولان معطوف به اشتغال است، امری که به گفته بسیاری از مسئولان استانی مهم‌ترین مساله معلولان بوشهر به شمار می‌رود.

این گروه بیش از معلولیت، بار بی اعتماد و نگرش منفی جامعه نسبت به توانمندی‌شان را به دوش می‌کشند، دیدگاهی که سبب می‌شود بسیاری از فرصت‌های شغلی را از دست بدهند و نرخ بیکاری در جامعه برای آنها نمود بیشتری داشته باشد.

حمایت‌های دولت از معلولان 

حداقل درآمد ماهیانه ضروری برای معلولان به سبب نیاز به درمان مستمر یا تجهیزات توانبخشی بیش از آنی است که مردم عادی به آن مهتاج هستند و این امر لزوم توجه به مهارت آموزی و اشتغال این گروه را نشان می‌دهد. ضرورتی که علاوه بر توان جسمی، سنگ‌های بزرگ مالی، فرهنگی، اجتماعی و شهری را در پیش رو دارد.

پرداخت تسهیلات کارآفرینی، خوداشتغالی و کارفرمایی به معلولان و کارفرمایانی که این گروه را به خدمت گیرد، در کنار شرایطی و تسهیلاتی که باید سازمان فنی و حرفه‌ای برای آموزش آنها در نظر گیرد، بستری فراهم برای اشتغال است که تحقق و کفایت آن نیاز به واکاوی بیشتر دارد.

نگاهی عملیاتی به اعتبار لازم برای راه‌اندازی یک فعالیت شغلی یا اشتغال‌زا (شامل هزینه مواد اولیه، تامین فضای فیزیکی و ابزار و وسایل سرمایه‌ای) در جامعه امروز ایران، نشان می‌دهد که تسهیلات اعطایی برای برخی از مشاغل فرصتی بسیار مناسب و برای برخی به واقع ناکافی است.

به گفته معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی استان بوشهر در زمان حاضر ۲۴ هزار و ۶۰۰ فرد دارای معلولیت زیر چتر حمایتی این اداره قرار دارند که از این میان معلولان جسمی حرکتی با ۱۰ هزار و ۱۴۶ نفر نزدیک به ۴۱ درصد از جمعیت معلولان این استان را شامل می‌شوند.

محبوبه دهقانی بر بسیاری از مشکلات معلولان بوشهری چون اشتغال، درمان، مسکن و مناسب سازی اماکن عمومی برای حضور بدون دغدغه در اجتماع اذعان دارد اما معتقد است:  افراد دارای معلولیت در کنار محدودیت‌های خود از توانمندی‌‎های بالایی برخوردارند که در صورت ایجاد بستر مناسب و اراده کافی می‎تواندتقویت و شکوفا شود.

او بالا بردن سطح مهارت با استفاده از آموزش‌های فنی حرفه‌ای که بصورت رایگان به آنها ارائه می‌شود را کلید بهبود وضعیت اشتغال معلولان می‎داند، امری که اداره‌کل فنی و حرفه‌ای بوشهر با پایبندی به ماده ۱۴ قانون حمایت از معلولان همکاری خوبی در پذیرش و آموزش توان‌خواهان بوشهر داشته است.

انتخاب حرفه‌ای متناسب با توانایی معلول اهمیت بالایی در کسب مهارت کافی و جذب او به بازار کار دارد، گزینشی که به گفته معاون توانبخشی بهزیستی استان بوشهر علاقه پایه آن است و ارزیابی حرفه‌ای و مددکاران بهزیستی نقش هدایتگر دارند.

دهقانی عنوان کرد: پرداخت کمک هزینه‌های ساخت و اجاره مسکن، توانپزشکی (گفتار درمانی، بینایی سنجی، شنوایی‌سنجی، کاردرمانی و فیزیوتراپی)، مناسب سازی منزل و وسیله نقلیه و تهیه تجهیزات کمک توان‌بخشی و آموزش دانش‌آموزان و دانشجویان به همراه کمک هزینه  معیشتی بخشی از حمایت‌هایی است که بهزیستی از معلولان به عمل می‌آورد.

نگاهی به همین لیست خدمات حمایتی که بهزیستی با ارائه آن سعی در برداشتن باری از دوش معلولان دارد، نشان می‌دهد که تا چه اندازه ممکن است بیکاری برای این گروه ناموزونی دخل و خرج به بار آورد.

معاون توانبخشی بهزیستی استان بوشهر می‌گوید: پرداخت کمک هزینه معیشت، توانبخشی (مستمری)، تهیه تجهیزات و وسایل کمک توانبخشی و درمان از سوی بهزیستی، روی هم رفته درصدی از هزینه زندگی معلولان را شامل می‌شود که با توجه به شرایط حاضر کافی نیست و باید این گروه به سمت مهارت آموزی سوق داده شوند و از تسهیلات اشتغال‌زایی استفاده کنند.

دهقانی بیان کرد: بر اساس قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، ارگان‌های مختلف وظایف و مسئولیت‌هایی در برابر معلولان برای کمک به  تلفیق اجتماعی و  برخورداری از فرصت‌های برابر در جامعه دارند که لازم از به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.

اختصاص ۳۷ میلیارد تومان با اشتغال معلولان بوشهر 

پرداخت تسهیلات اعتباری و معافیت بیمه‌ای به واحدهای تولیدی، خدماتی، عمرانی، صنفی ‌و کارگاه‌های تولیدی که معلولان را به کار گیرند، پرداخت تسهیلات اعتباری خود اشتغالی به معلولان و معافیت آنها از پرداخت حق بیمه از خدماتی است که در سال ۹۷ به تصویب رسید تا بستری برای توسعه اشتغال‌زایی معلولان شود.

رئیس اداره هماهنگی موسسات غیر دولتی‌، مشارکت‌های مردمی و اشتغال بهزیستی استان بوشهر گفت: امسال ۳۷ میلیارد تومان تسهیلات اشتغال‌زایی به بهزیستی بوشهر ابلاغ شده‌است که ۶۰ درصد این تسهیلات به معلولان تعلق گرفته است.

علیرضا هوشیار گفت: در این قالب تسهیلات با بهره ۴ درصد و اقساط بلند مدت هفت ساله به معلولان پرداخت می‌شود که امتیاز بسیار خوبی برای کمک به اشتغال این گروه به شمار می‌رود.

وی با بیان اینکه تاکنون ۴۰۰ مورد پرداخت و اشتغال‌زایی شده‌است ادامه داد: بهزیستی بوشهر تعهد دارد با ارئه این تسهیلات تا پایان سال، به ایجاد ۹۹۱ شغل کمک کند.

رئیس اداره هماهنگی موسسات غیر دولتی ، مشارکت‌های مردمی و اشتغال بهزیستی استان بوشهر گفت: تسهیلات خویش فرمایی تا سقف ۵۰ میلیون‌ تومان و کارفرمایی برای صاحبان واحدهایی که معلولان را به کار گیرند تا سقف ۲ میلیارد تومان پرداخت می‌شود.

خیاطی با یک دست برای اینکه سربار جامعه نباشم

نقش یارگری این تسهیلات در ایجاد اشتغال بر کسی پوشیده نیست اما اینکه آیا تسهیلات به خودی خود می‌تواند آفریننده اشتغال باشد در شرایط اقتصادی حاضر با تردید مواجه است زیرا نیازمند سطحی از توان مالی در تجمیع با این وام‌ها است.

بانوی معلول بوشهری که سال ۹۶ با تسهیلات خود اشتغالی خود واحد خیاطی کوچکی را راه‌اندازی کرده‌است، گفت: در زمان حاضر تسهیلات به تنهایی کفاف اجاره فضای کارگاه و تهیه اسباب کار را نمی‌دهد.

فاطمه شورکی معلول توانمند اهرمی است که با یک دست خیاطی می‌کند، او به گفته خود مانند بسیاری دیگر از معلولان تلاشش را می‌کند تا سربار جامعه نباشد.

او می‌گوید: در حالی که هزینه‌های کسب و کار بالا رفته‌است  اما به سبب کاهش قدرت خرید، سفارش و فروش کاهش یافته است و حتی در زمان‌هایی به صفر نزدیک می‌شود.

شورکی از مسئولان می‌خواهد بیشتر به حقوق معلولان توجه نشان دهند و هوای این قشر را داشته باشند زیرا بسیاری از آنها در بوشهر نشان داده‌اند که با همه توان فعالیت می‌کنند، توانمندی خود را نشان می‌دهند و موفق هستند.

تشکیل تعاونی راهکار حل مشکل اشتغال معلولان 

راه اندازی اشتغال در شرایطی که رهن یا اجاره فضایی به عنوان اولین نیاز آغاز کار، دست کم بیش از ۱۰۰ میلیون تومان هزینه دارد و حداقل همین میزان نیز صرف تهیه ابزار سرمایه‌ای و مواد اولیه می‌شود، برای بسیاری از معلولان نشدنی یا سخت دشوار است.

اما رئیس انجمن معلولان استان بوشهر پیدا کردن سر کلاف اشتغال معلولان را در ایجاد تعاونی معلولان می‌داند.

مسعود نوری صادقی معتقد است: وام خود اشتغالی تکافوی ایجاد اشتغال را در زمان حاضر نمی‌کند و این نکته با  مسئولان استانی در میان گذاشته شده‌است.

او با تجربه معلولیت و نشست و برخاست با معلولان، پیشنهاد می‌کند" با همکاری اداره کل تعاون استان تعاونی‌های اشتغال معلولان ایجاد شود و معلولان با استفاده از بودجه همین وام خود اشتغالی، سهامدار تعاونی شوند".

نوری ادامه داد: معلولان توانایی تامین بودجه اولیه را ندارند اما می‌توان بتدریج و مرحله‌ای مدیریت تعاونی را نیز به خودشان واگذار کرد.

رئیس انجمن معلولان استان بوشهر گریزی نیز به دیگر مشکل بزرگ بر سر راه اشتغال معلولان زد و عنوان کرد: یکی از مشکلات در زمینه اشتغال معلولان این است که آمار دقیقی از اشتغال و بیکاری معلولان نداریم و با این وجود برنامه‌ریزی در این زمینه امکان‌پذیر نیست.

او ادامه داد: همه معلولان زیر چتر بهزیستی هستند بنابراین می‌توان آمایشی در زمینه انجام داد تا روشن شود چه تعداد معلول در استان بوشهر شاغل و چه تعداد بیکار هستند، بیکاران چه نوعی معلولیتی دارند و چه مشاغلی را می‌توانند به عهده بگیرند؟

رئیس انجمن معلولان استان بوشهر همچنین برای تهیه آمار دقیق و منسجم از وضعیت اشتغال توان‌یابان بوشهر اعلام آمادگی کرد.

امسال ساخت جهانی بهتر فراگیر، دسترس پذیر و پایدار پس از کرونا برای افراد دارای معلولیت، شعار روز جهانی معلولان است، روزی که هر ساله بهانه‌ای می‌شود تا با خبری، گزارشی یا طرحی از آنها یاد شود و یکی از مسائل و مشکلاتشان مطرح و واکاوی شود.

تجهیزات توانبخشی گران و فاقد کیفیت، نبود بستر مناسب برای مشارکت معلولان در جامعه، عدم آموزش مناسب مهارت‌های زندگی به این قشر، فقدان اشتغال پایدار در شرایط برابر، مشکلات دسترسی امن و آسان به اماکن عمومی،  بی اعتمادی جامعه به توانایی‌های آنها و بسیاری دیگر، از سنگ‎هایی است که پیش پای افراد دارای معلولیت است.

سوالی که در پایان مطرح می‌شود این است که فاصله مطرح کردن مسائل معلولان و برنامه‌ریزی برای رفع آنها تا بهبود کیفیت زندگی این گروه چقدر است و آیا تا روز جهانی معلولان در سال آینده یک یا بخشی از یک مورد از لیست بالا راه بهبود را پیموده است؟