فکرشهر ـ سید ناصر شهبازی*: در واقع همه انسان‌ها در زندگی گاهی دچار مشکلاتی می‌شوند که با بهره‌گیری از منابع و توانایی خود، مشکلات را حل می‌کنند و یا در مواقعی که نتوانند خود مشکلات را حل کنند، از خانواده، اقوام یا دوستان کمک می‌گیرند تا آنان در صدد رفع آن نیاز و مشکل کمک کننده باشند.
اما سوال اینجاست که فردی که دچار مشکل است، اگر شرایط به گونه‌ای باشد که نتواند از کمک نزدیکان خود بهره ببرد، باید چه کاری انجام بدهد؟ آیا باید در دل آن مشکل غرق شود یا به طور کلی، آن نیاز، فرد را زمین گیر کند؟
برای مثال، گاهی می‌بینیم افرادی در بیمارستان بستری شده اند و خانواده‌های آنها تا حدودی توانایی پرداخت هزینه بستری را ندارند یا می‌بینیم بین دو نفر به دلیل اختلافاتی، دعوایی صورت گرفته است یا بین خانواده ها اختلافات شدید وجود دارد و...
آیا شخص یا اشخاص یا ارگانی وجود دارد که به این موارد رسیدگی کند یا نهادهایی در بخش‌های دولتی و خصوصی وجود دارد که به این موارد رسیدگی کنند؟
در جواب این سوالات می توان به یقین گفت نهادها یا سازمان هایی وجود دارد که در این راستا فعالیت کند، ولی مهم ترین آنها، مددکاران اجتماعی هستند که تمام وقت خود را وقف این کار کرده اند؛ در واقع بر اساس وظایفی که برای آن ها تعریف شده است، آنان مسوول رسیدگی به این موارد هستند؛ برای مثال در بیمارستان واحد مددکاری، نظاره گر بر وضعیت اقشار کم درآمد است تا چنانچه نیاز به تخفیف یا ارجاع باشد، سریعا اقدامات لازم صورت گیرد تا این افراد دغدغه کمتری در خصوص هزینه بیمارستان داشته باشند و موارد تقریبا مشابه در اداره های دیگر که چنین کارهایی انجام می دهند مانند اورژانس اجتماعی 123، واحد مددکاری نیروی انتظامی، کمیته امام خمینی (ره)، سازمان بهزیستی، مراکز درمانی و بیمارستان ها، آموزش و پرورش و مراکز خصوصی و دولتی و... که این مهم، اهمیت و اعتبار این حرفه را می رساند.
حال که با اسم مددکار یا مددکار اجتماعی آشنا شدیم بد نیست به صورت علمی تعریف و وظایف و شعار این رشته یا شغل را بشناسیم:
مددکاری اجتماعی حرفه ای است مبتنی بر علم و دانش، اصول، مهارت و روش هایی که هدف از آن، کمک به افراد، گروه ها و جوامع است تا بتوانند با تکیه بر توانایی و امکانات موجود برای حل مشکل یا رفع نیاز خود اقدام کنند و به استقلال و رضایت خاطر دست یابد.
در واقع مددکاری اجتماعی بر اصولی معتقد است که شعار تمام مددکاران جهان است. از جمله این اصول می توان اصل پذیرش، اصل رازداری، اصل فردیت، اصل همدردی، اصل مشارکت، اصل رابطه حرفه ای و اصل خودشناسی مددکاری را نام برد.
شغل مددکاری بسیار مقدس است، در واقع، الگوی تمام مددکاران ایران زمین و حتی خیلی از مددکاران جهان حضرت علی (ع) است، به همین سبب این حرفه را می‌توان از سیره امامان و پیامبران دانست، زیرا کمک کردن و دستگیری از نیازمندان را یک وظیفه می دانستند و حضرت علی (ع)، بزرگ ترین مددکار عالم توجه خاصی به این موضوع داشته بود.
یک مددکار اجتماعی با حضور و فعالیتش در جامعه می‌تواند خیلی از آسیب‌های اجتماعی را شناسایی کرده و آنها را با برنامه ریزی دقیق از طریق آموزش، پیشگیری و پیگیری، کاهش دهد.
حرفه مددکاری اجتماعی از طریق آگاهی دادن به جامعه، همبستگی و انسجام در جامعه و پیشگیری در جامعه می‌تواند باعث ثبات در آن جامعه شود و در واقع اگر یک مددکار بخواهد این ثبات را به وجود آورد، باید میزان مقاومت آن جامعه را نسبت به مسائل مربوط به آن جامعه بسنجد و عوامل را بررسی کند تا بتواند بهترین راه حل ممکن را پیشنهاد بدهد.
همچنین جامعه باید پذیرای نقش مددکاری اجتماعی باشد و به این حرفه مقدس اعتماد کند، برای به دست آوردن این اعتماد، مددکاران باید سطح علم و آگاهی خود را بالا ببرند تا بتوانند نقش مفیدتری را در جامعه ایفاگر باشند.
در نهایت، پیشنهادی برای انجمن مددکاری اجتماعی ایران دارم:
شغل یا رشته مددکاری در کشور ما به آن گونه که شایسته است برای مردم جامعه شناخته شده نیست. خیلی از مردم جامعه در شهرها و روستاهای کوچک تر آشنایی خاصی از شغل مددکاری ندارند، در صورتی که مددکاران در تمام زمینه ها پیش گام هستند و هر جایی که حرف از کاهش و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و رفاه اجتماعی باشد، همیشه حضور داشته اند؛ ولی متاسفانه این حرفه همیشه مظلوم واقع شده است.
پیشنهاد می کنم که تمام مددکاران ایران در تمام مشاغل از یک نوع فرم لباس خاص که بیانگر شغل مددکاری باشد استفاده کنند تا مشخصه خوبی برای شناسایی مددکاران اجتماعی از طریق لباس فرم مثل پرستاران یا آتش نشان ها و... برای مردم جامعه باشد، زیرا این امر به معرفی بهتر مددکاران اجتماعی در جامعه کمک می کند و همچنین جایگاه و اعتبار این حرفه را هم بالاتر می برد. در واقع شاید چنین امری، کاری ناممکن یا سخت باشد، ولی با یک برنامه ریزی دقیق و منسجم می توان به آن دست یافت؛ همان گونه که تمام مددکاران در کشور ما دارای یک سرود ملی واحد و یک سوگند نامه و یک هدف مشترک هستند؛ پس زیبا و پسندیده است که مددکاران اجتماعی در تمام مشاغل خود از یک فرم لباس که بیانگر نقش مددکاران اجتماعی است، استفاده کنند تا برابری و یکپارچگی و اتحاد را در این حرفه نشان دهد.
*کارشناس (مددکار) اورژانس اجتماعی
