بحران آب شدت گرفت؛ تبخیر آب در ایران سهبرابر میانگین جهانی بحران آب شدت گرفت؛ تبخیر آب در ایران سهبرابر میانگین جهانی 
سال ۱۴۰۲، خشکترین سال در ۵ دهه اخیر 
ایران در رتبه دوم بالاترین نرخ فرونشست دنیا/ افزایش فرونشست کشور به ۴٠ سانتی‌متر در سال آخرین اخبار محیط زیست
به فکر شهر
مطالب بیشتر
فکرشهر: عصرایران نوشت: باز هم ساخت یک مجتمع فولادی دیگر، این بار در شرق کشور. کاری که در ظاهر شاید نشانی از توسعه صنعتی باشد، اما افتتاح آن حالا انتقاد فعالان محیط زیست را به دنبال داشته است.
یک مجتمع فولادی چند روز پیش در شهرک صنعتی عطار نیشابور افتتاح شد. آن هم با حضور معاون اول رییس جمهور، یعنی محمدرضا عارف. مجتمعی که برای ۳۰۰ نفر اشتغال مستقیم دارد. ساخت آن از سال ۱۳۹۵ شروع شده و از سال ۱۳۹۹ تجهیزات نصب و تولید تستی هم در این مجموعه از سال ۱۴۰۲ آغاز شده است.
مجتمعی که پس از فولاد خراسان، به عنوان دومین مجموعه فولادی در نیشابور، سالانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تن مقاطع فولادی تولید خواهد کرد و حالا سوال فعالان محیط زیست این است که آب مورد نیاز آن از کجا تامین خواهد شد؟
نیشابور و ۱۸ سانتی‌متر فرونشست
بگذارید نگاهی به وضعیت آب در منطقه مشهد و نیشابور بیندازیم. شهرک صنعتی عطار در ۱۴۰ کیلومتری مشهد قرار دارد. شهری که همین الان هم نگرانی‌های زیادی برای تامین آب شرب آن وجود دارد. بیشتر آب شرب این منطقه از سد دوستی می‌آید. حالا افغانستان با ساختن دو سد پشتان و سلما میزان آب ورودی به سد دوستی را تا زیر ۱۰ درصد کم کرده است.
آب‌های زیرزمینی هم در دشت نیشابور وضعیت چندان مطلوبی ندارد. بعضی بررسی‌ها نشان داده که از سال ۹۶ تا سال ۱۴۰۰ در شهر نیشابور حدود ۱۸ سانتی‌متر فرونشست رخ داده است.
ساخت مجتمع فولادی جدید در چنین شرایطی رخ داده است. مجتمعی که قرار است سالانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تن قطعات فولادی تولید کند. اگر تولید هر تن فولاد به طور متوسط حدود ۲۰ مترمکعب آب مصرف کند، برای تولید این میزان قطعات فولادی، سالانه به ۱۲ میلیون مترمکعب آب نیاز است که معلوم نیست قرار است از کجا تامین شود.
حضور عارف تعجب‌برانگیز است
مشاور رییس سازمان محیط زیست کشور در امور آب و فرونشست زمین درباره ساخت مجمتع فولادی در نیشابور به عصر ایران گفت: من از نیشابور بازدید داشته‌ام و باید بگویم پهناورترین پهنه‌های فرونشست در استان خراسان رضوی قرار دارد، به طوری که مساحت پهنه‌های فرونشستی خراسان رضوی ۵ برابر مناطق درگیر فرونشست در استان اصفهان است. بزرگترین شکاف فرونشستی کل کشور هم در این منطقه به طور کامل قابل مشاهده است.
علی بیت‌الهی ادامه داد: در این منطقه نرخ فرونشست حتی تا ۲۰ سانتی‌متر هم می‌رسد و به ویژه شهر‌های بزرگی مانند نیشابور و مشهد را هم درگیر کرده است. خراسان رضوی به دلیل کمبود آب و بیلان منفی آب‌های زیرزمینی با چالش‌های زیادی روبه‌رو است.
او گفت: وقتی شواهد فرونشستی به سطح زمین می‌رسد می‌گوییم شرایط بحرانی است و می‌تواند به ساختمان‌های روی زمین هم آسیب بزند. در چنین محدوده‌هایی افتتاح کارخانه‌ای که بزرگترین تولیدکننده تیرآهن در شرق کشور است، جای تعجب دارد.
او عنوان کرد: البته اینکه برای ساخت این مجتمع چه زمانی مجوز گرفته‌اند موضوع دیگری است که من در جریان جزییات آن نیستم و احتمالا در زمان اعطای مجوز حساسیت زیادی درباره فرونشست وجود نداشته است.
بیت‌الهی گفت: ما از دکتر عارف که با این مسایل آشنا هستند انتظار داریم برای افتتاح صنایع آب‌بر در مناطق کم آب که مشکلات زیادی را در آینده ایجاد خواهد کرد با احتیاط اقدام کنند.
او افزود: با اینکه مجوز‌ها بیش از ۹ سال پیش داده شده، اما حضور مقامات رده بالا در افتتاح صنایعی که برای محیط زیست آسیب‌های جدی دارند، به نظر من درست نیست و اگر به معنی تایید یا تشویق آن تلقی شود، اثرات بدتری هم دارد.
آب منطقه‌ای آب داد و ما مجوز!
برای بررسی وضعیت مجوز‌های محیط زیستی این مجتمع با مدیر کل محیط زیست خراسان رضوی تماس گرفتم.
سعید محمودی گفت که این مجتمع مجوز‌های محیط زیستی لازم را دریافت کرده است: «مجوز ارزیابی محیط زیستی این مجتمع مربوط به ابتدای دهه ۹۰ است و همه موارد قانونی را گرفته است.»
او افزود: البته تامین آب در منطقه سخت است ولی سازمان آب منطقه‌ای مسوول تامین آب است و ما هم بر اساس تضمینی که آب منطقه‌ای برای تامین آب می‌دهد، مجوز‌ها را صادر می‌کنیم. درواقع برای پروژه‌هایی که آب آنها تامین باشد، مجوز محیط زیستی صادر می‌شود. این پروژه در سایر پارامتر‌های محیط زیستی مانند پسماند و تصفیه‌خانه و ... مشکلی ندارد.
او گفت: اکنون ما فقط مجوز بهره‌برداری داده‌ایم و مجوز‌های ارزیابی آن در دهه ۹۰ صادر شده است.
او درباره خطرات محیط زیستی و آبی مجتمع‌های فولادی برای دشت نیشابور گفت: آب منطقه‌ای باید در این زمینه پاسخ بدهد، چراکه سازمان ما مجوزی در زمینه آب صادر نمی‌کند. حتی اگر ما تا وقتی آب تامین نشود، مجوز ندهیم، آب منطقه‌ای آب آن را تضمین می‌کند.
او تاکید کرد: مجوز ارزیابی در دهه ۹۰ صادر شده و تمام مسایل محیط زیستی رعایت شده و مساله آب آن را هم وزارت نیرو حل کرده و ما نمی‌توانیم در چنین شرایطی، مجوز ارزیابی محیط زیستی را که از قبل داده شده، باطل کنیم.
محمودی گفت: من به مشکلات محیط زیستی نیشابور واقفم و این روز‌ها با بررسی وضعیت، دیگر چنین مجوز‌های محیط زیستی را صادر نمی‌کنیم، اما مواردی مثل این مجتمع مربوط به گذشته است و مربوط به زمان مسوولیت من نیست.
او افزود: وزارت نیرو و وزارت صمت نباید به دنبال چنین پروژه‌هایی در این مناطق بروند و ما هم سعی می‌کنیم چنین مجوز‌هایی صادر نکنیم.
انتقال آب دریای عمان توجیهی برای ساخت فولاد در کویر
مدیر روابط عمومی آب منطقه‌ای خراسان رضوی درباره تامین آب این پروژه به عصر ایران گفت: تامین آب صنایع فولادی از چند حوزه صورت می‌گیرد، پساب نیشابور، استفاده از انتقال آب از دریای عمان و منابع آب و چاه‌های شور و بی‌کیفیت منطقه.
کاظم جم ادامه داد: این بخشی از آبی است که وزارت نیرو برای صنعت در منطقه تخصیص داده است.
او تاکید کرد: انتقال آب دریای عمان هم قرار است بخشی از آب صنایع را تامین کند که یکی از سرمایه‌گذاران آن فولاد خراسان است و تا حدود ۱۴۰۶ یا ۱۴۰۷ به خراسان می‌رسد.
او در پاسخ به سوال خبرنگار ما درباره کمبود آب در منطقه و فرونشست‌ها گفت: وزارت نیرو بر اساس پتانسیل آبخوان هر دشت تخصیص‌ها را مشخص می‌کند. کل صنایع استان دو و نیم تا سه درصد آب می‌برند. نزدیک به ۸۵ درصد آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود. این در حالی است که اشتغال بخش صنعت بسیار بیشتر از بخش کشاورزی است.
او با تایید کسری آب در آبخوان گفت: می‌دانیم که فولادسازی‌ها باید به کنار دریا منتقل شوند، اما از آنجا که آب دریای عمان در حال انتقال به خراسان است، ساخت کارخانه‌های فولاد توجه اقتصادی دارد.
از این صحبت‌ها مشخص است که احتمالا انتقال آب دریای عمان به مرکز فلات ایران می‌تواند دستاویزی برای احداث کارخانه‌های آب‌بر بیشتری باشد. همچنین این صحبت‌ها از سوی مدیر روابط عمومی فولاد خراسان در حالی مطرح می‌شود که هم اکنون یکی دیگر از شرکت‌های فولادسازی در خواف مشکل آب دارد و مدیران آب منطقه‌ای به دنبال راهکار برای تامین آب آن هستند.
ارسال نظر
