ارتباط احساس مداوم گناه و کمبود ویتامین B۱۲

فکرشهر: کمبود ویتامین B۱۲ می‌تواند مجموعه‌ای از علائم روانی و جسمی ایجاد کند. اما آیا احساس مداوم گناه می‌تواند یکی از این علائم باشد؟

به گزارش فکرشهر از انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ با دیدن عنوان این مطلب، شاید این پرسش برایتان پیش بیاید: «چطور ممکن است گناه ناشی از کمبود یک ماده‌ی مغذی باشد؟»، اما به‌گفته‌ی کارشناسان، برخی تغییرات عاطفی مانند احساس مداوم گناه می‌توانند با عدم تعادل در بدن، از جمله کمبود مواد مغذی کلیدی مانند ویتامین B۱۲، در ارتباط باشند. این موضوع به نقش B۱۲ در حفظ سلامت اعصاب و مغز مربوط می‌شود

دکتر سوری‌ستی توضیح می‌دهد: «ویتامین B۱۲ برای رشد مغز، سیستم عصبی و عملکرد کلی نورولوژیکی بسیار مهم است.» او می‌افزاید که کمبود این ویتامین می‌تواند باعث بروز علائم نورولوژیکی و روان‌پزشکی شود، از جمله کاهش حافظه، افت توانایی شناختی و اختلالات خلق‌وخو.

با این حال، در حالی‌که احساس گناه ممکن است با وضعیت‌های روان‌شناختی مانند افسردگی و اضطراب ــ که اغلب با کمبود ویتامین B۱۲ همراه‌اند ــ در ارتباط باشد، اما به‌گفته‌ی این پزشک، هیچ شواهد مستقیم یا مطالعات کافی وجود ندارد که نشان دهد کمبود B۱۲ به‌تنهایی باعث بروز احساس مداوم گناه می‌شود.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۲ که در نشریه‌ی Vitamins and Hormones منتشر شد، نشان داد که کمبود ویتامین B۱۲ می‌تواند علائم نوروروان‌پزشکی مانند افسردگی، اضطراب، روان‌پریشی و زوال شناختی را تحریک کند. همچنین ممکن است باعث تشدید بیماری‌هایی مانند آلزایمر و افزایش خطر دلیریوم (نوعی سردرگمی ذهنی حاد) شود.

بنابراین، اگرچه احساس گناه، علامت مستقیم یا اصلی کمبود ویتامین B۱۲ نیست، اما می‌تواند در کنار سایر علائم روانی و نورولوژیکی به‌عنوان بخشی از این کمبود ظاهر شود.

کمبود ویتامین B۱۲ یا اختلال روان‌شناختی: چطور آنها را از هم تشخیص دهیم؟

به‌گفته‌ی دکتر سوری‌ستی، کمبود‌های تغذیه‌ای ممکن است باعث خستگی، نوروپاتی (آسیب عصبی)، التهاب زبان، اختلالات شناختی و اضطراب شود؛ شرایطی که نیاز به درمان با مکمل‌های غذایی دارند.

در مقابل، خلق پایینِ مداوم، افکار خودکشی یا تغییرات در خواب و اشتها از نشانه‌های اصلی افسردگی یا سایر مشکلات روان‌شناختی هستند که در کنار احساس گناه تجربه می‌شوند.

در این‌گونه موارد، درمان معمول شامل روان‌درمانی و دارو‌های ضدافسردگی است.

علائم شایع روانی و جسمی ناشی از کمبود ویتامین B۱۲

ویتامین B۱۲، که با نام کوبالامین نیز شناخته می‌شود، یکی از مواد مغذی ضروری است که در عملکرد‌های مختلف بدن از جمله سنتز DNA، تولید گلبول‌های قرمز، عملکرد اعصاب و تولید انرژی نقش دارد. این ویتامین برای حفظ سلامت بافت عصبی، عملکرد مغز و تندرستی کلی بسیار حیاتی است.

بنابراین، کمبود ویتامین B۱۲ می‌تواند بر خلق‌وخو و سلامت روان تأثیر گذاشته و موجب افسردگی، اضطراب، تحریک‌پذیری و مشکلات حافظه‌ی کوتاه‌مدت شود.

علائم شایع جسمی کمبود ویتامین B۱۲ عبارت‌اند از:

• خستگی

• ضعف

• تنگی نفس

• رنگ‌پریدگی یا زردی پوست

• بی‌حسی

• مورمور شدن و تغییرات حسی

• اختلال در تعادل و هماهنگی

• مشکل در راه رفتن یا راه رفتن ناپایدار

• تاری یا اختلال در بینایی

چه کسانی بیشتر در معرض کمبود ویتامین B۱۲ هستند؟

دکتر سوری‌ستی توضیح می‌دهد افرادی که دچار بیماری‌های خودایمنی مانند دیابت نوع یک یا بیماری‌های تیروئیدی هستند، گیاه‌خواران یا وگان‌ها، مصرف‌کنندگان زیاد الکل، افرادی که از دارو‌هایی مانند متفورمین یا دارو‌های ضد اسید معده استفاده می‌کنند، کسانی که دچار اختلالات گوارشی مانند بیماری کرون یا سلیاک هستند، و سالمندانی که بالای ۷۵ سال دارند، در معرض خطر بیشتری برای کمبود ویتامین B۱۲ قرار دارند.

او می‌افزاید: «از آن‌جا که غذا‌های گیاهی حاوی مقادیر کافی از ویتامین B۱۲ نیستند، هیچ‌گونه B۱۲ زیست‌دسترس در آنها وجود ندارد. بنابراین، افراد باید رژیم غذایی گیاهی یا وگان خود را با دقت برنامه‌ریزی کنند و مصرف روزانه‌ی مکمل‌های B۱۲ یا مواد غذایی غنی‌شده را برای جلوگیری از کمبود در نظر بگیرند.»

روش‌های تشخیص و درمان

به‌گفته‌ی این پزشک، کمبود ویتامین B۱۲ از طریق آزمایش شمارش کامل خون (CBC) و آزمایش سطح خونی B۱۲ تشخیص داده می‌شود. «اگر سطح خونی B۱۲ کمتر از ۱۵۰ پیکوگرم در هر میلی‌لیتر باشد، فرد مبتلا به کمبود B۱۲ محسوب می‌شود.»

این وضعیت با نوعی از ویتامین B۱۲ به‌نام متیل‌کوبالامین (Methylcobalamin) قابل درمان است. «درمان ممکن است موقتی باشد تا سطح ویتامین B۱۲ به حالت طبیعی بازگردد، یا در برخی موارد، نیاز به مصرف مادام‌العمر مکمل B۱۲ وجود دارد، که بستگی به علت کمبود دارد.»

روش‌های درمان کمبود B۱۲ عبارت‌اند از:

• مکمل خوراکی ویتامین B۱۲

• تزریق عضلانی ویتامین B۱۲

• ژل بینی حاوی ویتامین B۱۲

• اسپری بینی B۱۲

• پچ‌های زیرزبانی که در دهان حل می‌شوند

• تزریق زیرجلدی با سرنگ‌های آماده

نتیجه‌گیری

در حالی‌که احساس مداوم گناه به‌تنهایی نمی‌تواند نشانه‌ای مستقیم از کمبود ویتامین B۱۲ باشد، اما می‌تواند بخشی از مجموعه‌ای از علائم روانی و عصبی مرتبط با این کمبود باشد. شناسایی زودهنگام علائم ــ چه جسمی و چه روانی ــ به‌ویژه در افرادی که در گروه‌های پرخطر قرار دارند، بسیار مهم است. با تشخیص به‌موقع و درمان مناسب، کمبود ویتامین B۱۲ کاملاً قابل مدیریت است. بنابراین، توصیه می‌شود برای بررسی نیاز‌های تغذیه‌ای خود و دریافت مکمل مناسب، با یک پزشک مشورت کنید.