دو فوریت لایحه جنجالی «مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع» در مجلس تصویب شد/ نماینده مخالف: آیا فوریت امروز کشور بستن دهان منتقد و محدودسازی رسانه است؟

فکرشهر: دو فوریت بررسی لایحه جنجالی دولت به اسم "مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع در فضای مجازی" به تصویب رسید.

به گزارش فکرشهر از خانه ملت، تقاضای دولت برای رسیدگی دو فوریتی به لایحه مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع در فضای مجازی، در نشست علنی صبح امروز (یکشنبه، ۵ مرداد ماه) با ۲۰۵ رأی موافق، ۴۹ رأی مخالف و ۳ رأی ممتنع از مجموع ۲۶۰ نماینده حاضر در جلسه به تصویب رسید.

نماینده دولت: ضرورت تفکیک فضای مجازی سالم از فضای مجازی ناسالم

سیدکاظم دلخوش اباتری به عنوان نماینده دولت در بیان دلایل تقاضای دوفوریتی برای بررسی این لایحه گفت: در این لایحه ۲۲ ماده‌ای، وظایف وزارتخانه‌های مربوطه، مصادیق تخلفات و مجازات‌ها مشخص شده است.

نماینده دولت حاضر در صحن درادامه با بیان اینکه فضای مجازی در کشور سال هاست که مورد استفاده بوده و مزایایی شامل جریان انتشار اطلاعات، سرعت و وسعت نشر و افزایش مشارکت مردم را دارد، گفت: فضای مجازی یک ابزار بوده و نیازمند چارچوب است چرا که گاهی نشر و بازنشر محتوای خبری تحریف شده و خلاف واقع باعث ضربه به حاکمیت، آسیب امنیت روانی جامعه، عوام فریبی و از بین رفتن انسجام ملی می‌شود.

وی افزود: فضای مجازی سالم باید از فضای مجازی ناسالم تفکیک شود چنانچه رهبر معظم انقلاب نیز در این باره تذکر داده بودند و بر این اساس ستادی به فرمان ایشان تشکیل شد، اما به آن کم توجهی می‌شود. با رأی به بررسی دو فوریت این لایحه، به ساماندهی فضای مجازی کمک می‌شود و دولت آمادگی دارد تا برای اصلاح جزئیات آن با مجلس همکاری کند.

نماینده مخالف: آیا فوریت امروز کشور بستن دهان منتقد و محدودسازی رسانه است؟

فرید موسوی مخالفت با بررسی دو فوریت لایحه مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع در فضای مجازی گفت: در شرایط بعد از جنگ ۱۲ روزه کشور نیازمند انسجام ملی، همراهی اجتماعی، اعتماد عمومی و فضای گفت‌و‌گو است لذا ارائه این لایحه با قید دوفوریت هم باعث تعجب دولت است و هم با مصالح کشور ساز و گار نیست.

نماینده مردم عجب شیر و مراغه در مجلس با بیان اینکه تصویب این لایحه موجب خطر گسست بیشتر میان مردم و حاکمیت می‌شود، ادامه داد: محتوای این لایحه جای بحث دارد، آیا فوریت امروز کشور بستن دهان منتقد و محدودسازی رسانه است؟ آیا در جامعه با مشکلات معیشتی، بحران اعتماد، ضرورت شفاف سازی در همه سطوح باید اولویت کاری مقابله با آن چیزی باشد که محتوای خبری غیرواقع نامیده می‌شود آن هم بدون تعریف روشن و قابل دفاع. ما نمی‌گوییم دولت حق قانونگذاری ندارد، اما اینجا مجلس است و باید از حقوق ملت دفاع کند.

وی با اشاره به اصل ۲۴ قانون اساسی اضافه کرد: در این اصل تصریح کرده که مطبوعات و رسانه در بیان مطلب آزادند مگر آنکه مخل مبانی اسلام و حقوق عمومی باشد. چه نهادی باید تشخیص دهد خبر واقعی یا غیر واقعی است. چه تضمینی وجود دارد که این لایحه به ابزاری برای محدودسازی رسانه منتقد یا برخورد‌های سلیقه‌ای با خبرنگاران و کاربران فضای مجازی تبدیل نشود.

لایحه جنجالی

موسوی ادامه داد: در دوران کرونا فراموش نکرده‌ایم که این خبرنگاران بودند که این موضوع را هشدار دادند، اما دستگاه رسمی آن را تکذیب کرد، همچنین فساد در صندوق ذخیره فرهنگیان نیز به صورت رسمی تکذیب شد. فراموش نکرده‌ایم حقوق‌های نجومی با بیانیه‌ها و تکذیبیه‌های رسمی مواجه شد، همچنین در وزارت خارجه، رسانه ها، افراد و دستگاه‌های مدنی هشدار دادند که فساد در حال اتفاق است، اما دولت رسما تکذیب کرد و وزیر وزارتخانه محکوم شد.

این نماینده مردم در مجلس دوازدهم بیان کرد: در همین چند هفته گذشته مردم با همه انتقادات و گلایه ها، اما دوباره کنار نظام ایستادند و از کشور دفاع کردند و در جنگ رسانه‌ای همه مردم مقابل دشمن حضور داشتند، آقای پزشکیان و قوه قضائیه نباید پاسخ همراهی مردم چنین لایحه‌ای باشد که به جای شنیدن صدای مردم آن‌ها را تهدید کند.

وی در خصوص بررسی دو فوریت این لایحه نیز، افزود: بررسی دوفوریتی یعنی بستن در گفت‌و‌گو، بی توجهی به حساسیت جامعه نخبگانی، جامعه رسانه‌ای و جامعه دانشگاهی. تصویب این قانون یعنی دور زدن بحث کارشناسی، حقوقی و اجتماعی. بررسی دو فوریتی یعنی تسریع بدون شکافتن ابعاد آن و بی توجهی به جامعه نخبگانی که فرصت اظهارنظر داشته باشند.

موسوی با بیان اینکه این لایحه با وجود ابعاد و تاثیرات اجتماعی باید با درایت و مسئولیت بررسی شود، گفت: از ابعاد مختلف حقوقی نیز این لایحه جای مسئله دارد چرا که مفاهیمی مانند محتوای خبری غیر واقع، مرجع تشخیص نامعلوم، حدود و ساز کار اعتراض به تصمیمات اجرایی به درستی مشخص نشده است. این در علم حقوق معادل با صدور مجوز قانونی برای اعمال سلیقه است.

شفاف نبودن واژگان در لایحه موجب تفسیر موسع می‌شود

علی آذری در مخالفت با تقاضای بررسی دو فوریت لایحه مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع در فضای مجازی گفت: فضای مجازی باید ساماندهی شود، اما این فضا مرکب از فیزیک، فرهنگ، اجتماع و سیاست است و لایحه تنظیم شده خام‌تر از خام است و ایرادات زیادی دارد چرا که در قانون نویسی نباید از واژگان مبهم استفاده شود.

نماینده مردم فاروج و قوچان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه شفاف نبودن واژگان ایراد بزرگی است که موجب تفسیر موسع می‌شود، ادامه داد: استفاده از الفاظی، چون محتوای خلاف واقع، تشویش اذهان عمومی، ذینفع، ظن قوی، خسارت‌های شدید جبران ناپذیر، میزان اثرگذاری مخل امنیت داخلی و خارجی، مخل نظم و سلامت عمومی به معنای تفسیر موسع است.

وی افزود: در حقوق جزا اصلی داریم که در سزا و کیفر دهی باید مراعات کنیم و این به این معنا نیست که هر جا مجموعه‌ای کم کاری کرد، اولین سلاح این باشد که به سراغ سزادهی و کیفردهی برویم. این امر موجب می‌شود که به بیراهه برویم و نقض اصل حداقلی بودن حقوق جزا و مجازات است.

آذری بیان کرد: این لایحه به شدت تورم رفتار کیفری ایجاد می‌کند که منتهی به تراکم پرونده‌ها در دستگاه قضا می‌شود. یکی از محل‌های گزارش دهی مفاسد مختلف در حوزه خصوصی و دولتی است. ما مجازات‌هایی برای رسانه در نظر گرفته‌ایم که در واقع حاشیه امنی برای مفسدین دولتی و غیردولتی با ارعاب رسانه ایجاد می‌کنیم.

این نماینده مردم در مجلس دوازدهم با بیان اینکه تصویب این لایحه آسیب به حرفه رسانه و آزادی بیان است، اضافه کرد: در قانون اساسی در حوزه سیاسی و اجتماعی تعاریفی برای آزادی بیان داریم، اما اینجا خلاف اصول قانون اساسی رفتار شده و اگر به دنبال سزا در محیط فرهنگی باشیم ممکن است جرم حالت پنهانی پیدا کند و مجموعه‌ای از رفتار رسانه و گزارش رسانه به دامان شبکه معاند و خارجی برود و خود عاملی ایجاد می‌کنیم که رفتار رسانه به این سمت سوق یابد.

وی گفت: فضای مجازی مبحثی نیست که لایحه به این خامی بتواند آن را مدیریت کند، اما این لایحه جز این نیست که قانونی تصویب شود که با آن قانون، منزوی، متروک و یا قابل اجرا نباشد و یا اینکه اگر قابل اجرا باشد هم تنها در نقطه‌ای قابل اجرا و در نقطه‌ای دیگر اجرا نمی‌شود که این به معنای ضعف در قانونگذاری است لذا قانون باید با مختصات و تغییرات جامعه شکل گیرد.

فضای مجازی امروزه هم در مسائل امنیتی و هم دفاعی نقش به سزایی دارد

سید نجیب حسینی در موافقت با تقاضای دولت برای بررسی دو فوریتی لایحه مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع در فضای مجازی، ضمن محکومیت شدید اللحن اقدام تروریستی در شرق کشور و به شهادت رساندن مردم مظلوم ایران، گفت: لازم می‌دانم از رئیس جمهور و دولت تشکر کنم که جهت رفع یکی از خلاء‌های بسیار مهمی که در فضای مجازی وجود داشت و همیشه دلسوزان نظام جمهوری اسلامی ایران از نبود قانون و دستورالعمل و چارچوبی که بتوانند مسائل و محتوا‌هایی که در فضای رسانه‌ای کشور منتشر می‌شود را بررسی کنند و برابر خط کش قانونی ارزیابی کنند، رنج می‌بردند؛ به دلیل ضرورت این لایحه دو فوریت را تقدیم مجلس کردند.

نماینده مردم کلاله، گالیکش و مینودشت در مجلس شورای اسلامی خطاب به نمایندگان ادامه داد: آنچه که همه ما و دلسوزان نظام به آن اعتقاد داریم این است که یک افسارگسیختگی در فضای رسانه‌ای و مجازی کشور حاکم است و هر کسی با هر عنوانی حتی در جایگاه حقوقی شاهد تهمت‌های مختلف در فضای مجازی است. قطعا اگر فضای رسانه‌ای در کشور مدیریت نشود این انسجام و وحدتی که در کشور وجود دارد هم از بین خواهد رفت.

حسینی با بیان اینکه در همین جنگ تحمیلی ۱۲ روزه بیشترین اهرم جاسوسی و نفوذ را از طریق فضا‌های رسانه‌ای شاهد بودیم که اطلاعات اشتباه در اختیار مردم قرار می‌دادند اضافه کرد: اسرائیل، آمریکا و غرب در این جنگ ۱۲ روزه نتوانستند پیروز شود و شکست مفتضحانه‌ای را در تاریخ حکومت‌های خود ثبت کردند. اما اگر ما فضای مجازی را کنترل نکنیم ممکن است همان طور که مقام معظم رهبری هم هشدار داده بودند، دشمن در فضای مجازی پیروز شود.

وی با تاکید بر اینکه متاسفانه فضای مجازی امروزه هم در مسائل امنیتی و هم دفاعی نقش به سزایی دارد، تصریح کرد: ریختن آبروی افراد و درگیری‌های جناحی در کشور و همچنین تهمت و برچسب زدن به افراد در فضای مجازی بخشی از یک جنگ ترکیبی است که می‌تواند انسجام ملی، همدلی و اعتماد مردم به خدمتگزاران صدیق نظام جمهوری اسلامی ایران را تحت شعاع قرار دهد.

نماینده مردم کلاله، گالیکش و مینودشت در مجلس شورای اسلامی در ادامه با تاکید بر اهمیت بررسی دو فوریتی این لایحه، گفت: ممکن است تعدادی از نمایندگان نظراتی در خصوص لایحه داشته باشند که حتما از روی دلسوزی و کارشناسی است، اما در اینجا دو فوریت لایحه در دستور است و پس از تصویب آن این فرصت وجود دارد که نظرات دوستان در قالب پیشنهادات در جزئیات بررسی و استفاده شود.

امنیت روانی جامعه بخشی از امنیت اجتماعی ما است

زهرا سعیدی مبارکه در موافقت با تقاضای بررسی دو فوریتی لایحه مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع در فضای مجازی، این لایحه را یک مسئله مهم خواند که نباید به راحتی از کنار آن گذشت و عنوان کرد: تاکید همکاران ما این است که اجازه ندهیم اتحاد و انسجام ملی و همدلی مردم در این شرایط بهم بریزد، اجازه دهید حرف‌ها زده شود، این‌ها تناقضی با آزادی بیان ندارند.

نماینده مردم مبارکه در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه ما یک حقیقت و واقعیت داریم، ادامه داد: آن امر هنجاری که باید باشد، حقیقت است و آن چیزی که برای ساختن آن تلاش می‌کنیم، واقعیت است و رسانه‌ها گا‌ها برای این بخش تلاش می‌کنند. بنده ارادت ویژه‌ای به رسانه‌ها دارم و نمی‌دانم چرا این موضوع را به رسانه‌ها ربط می‌دهید. امروز هر فردی بدون مجوز خودش یک رسانه است، یک حرف یا توئیت می‌زند و فیک نیوز‌ها آن را در صد تا کانال منتشر می‌کنند و تکرار آن واقعیت سازی می‌کند. مگر رسانه‌های رسمی و خبرنگاران ما از این نوع کار‌ها می‌کنند که این موضوع به آن‌ها ربط داده می‌شود.

سعیدی در ادامه گفت: امنیت روانی جامعه بخشی از امنیت اجتماعی ما است و امنیت اجتماعی ما با آن اخباری است که از تمام پلتفرم‌ها و رسانه‌های اجتماعی به گوش مردم می‌رسد، پس از ابتکار شورای عالی فضای مجازی در سال ۹۹ یکسری الزامات پیشگیری تصویب شد که چند چالش ایجاد کرد، اول اینکه رسیدگی به مطالب خلاف واقع، منوط به شکایت شخص شاکی است و دیگر اینکه ضمانت اجرا‌ها از کفایت لازم برخوردار نیستند لذا امروز که امنیت روان مردم دست من و شمای قانونگذار است باید بتوانیم قانونی تصویب کنیم که از امنیت روان مردم دفاع کنیم.

این نماینده مردم در مجلس دوازدهم با تاکید بر اینکه اگر قانون در این حوزه تصویب نکنیم امنیت روان مردم آسیب می‌بیند، تسریع کرد: خواهش می‌کنم این قانون را به رسانه‌ها ربط ندهید ما مخلص همه رسانه‌هایی که واقعیت‌ها را می‌گویند هستیم، اما اجازه دهید افراد در مقابل اخبار ناصحیح و بدون مجوز خود که در کانال‌ها و گروه‌ها منتشر می‌کنند پاسخگو باشند. ما باید تکنیک سازی کنیم که خبر قبل از انتشار اعتبارسنجی شود و قانون امکان این اعتبارسنجی را به ما می‌دهد.