هم‌زمانی آنفلوانزا و آلودگی هوا/ صد‌ها قربانی در ۸ روز / چه باید کرد؟

فکرشهر: نسبت نمونه‌های مثبت آنفلوانزا در کشور از حد هشدار عبور کرده و همین موضوع به تعطیلی مدارس در برخی استان‌ها برای مهار شیوع بیماری انجامیده. در عین حال در استان‌هایی دیگر، به‌دلیل تداوم آلودگی هوا، آموزش‌ها به‌صورت غیرحضوری و دورکاری ادارات و دانشگاه‌ها ادامه دارد؛ وضعیتی که خود نیز سلامت مردم را تهدید کرده و بر اساس آمار رسمی، در هشت روز گذشته با ثبت مرگ صد‌ها نفر همراه بوده.

به گزارش فکرشهر از فرارو، استان همدان و گیلان به‌دلیل افزایش موارد ابتلا به آنفلوآنزا تا ۱۲ آذر تعطیل شدند. علاوه بر این مدیرکل مدیریت بحران استان اصفهان اعلام کرده که تعطیلی مدارس در روز‌های شنبه و یکشنبه در این استان هیچ ارتباطی با آلودگی هوا نداشته و علت این تعطیلی‌ها افزایش موارد ابتلا به آنفلوانزا در مدارس بوده.

نوع آنفولانزایی که در حال حاضر شایع شده براساس اعلام وزارت بهداشت ویروس آنفلوانزای نوع A و زیرسویه H۳N۲ هستند. به علاوه، مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی، در مورد این نوع از آنفولانزا می‌گوید: «معمولا هر ۱۰ سال یکبار، یک ویروس آنفلوآنزای جدید شیوع پیدا می‌کرد، چند سال پیش ما منتظر آنفلوآنزا بودیم که کووید آمد و حالا با تاخیر این آنفلوآنزا جدید آمده و خیلی هم شیوع پیدا کرده است.»

علاوه بر شیوع آنفولانزا و شدت یافتن آن، بحث تداوم آلودگی هوا و تاثیر آن بر سلامت مردم هم مطرح است. رئیس مرکز اورژانس استان تهران نهم آذرماه اعلام کرد که ۳۱ درصد از ۵۷ هزار تماس ۸ روز گذشته با اورژانس پایتخت در ارتباط با آلودگی هوا بوده. او در ادامه از جان‌باختن ۳۵۷ نفر خبر داده و تأکید کرده که آلودگی هوا می‌تواند در از دست رفتن جان این افراد نقش مهمی داشته باشد.

با توجه به شرایط حاکم بر جامعه، والدین، افرادی که در دسته گروه‌های حساس هستند و شهروندانی که به واسطه شغل خود با وجود تعطیلی و دورکاری مجبور به حضور یافتن در سطح شهر هستند باید از علائم، شیوه درمان و پیشگیری از ابتلا به این نوع آنفولانزا و مواجهه با آلودگی هوا در محدوده قرمز مطلع باشند.

آنفلوانزای H۳N۲ چیست؟

اوایل فصل پاییز متخصصان بیماری‌های عفونی از شیوع نوع جدیدی از آنفلونزا در سطح جهان صحبت کردند. مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی، أواخر ماه مهر گفت: «در برخی نقاط دنیا، کشور‌هایی که فصل زمستان را پشت سر گذاشتند، این نوع جدید ویروس آنفلونزا فراگیر شد و تعداد مبتلایان در آنجا افزایش یافته است. اکنون این ویروس دوباره به کشور‌های دیگر وارد فصل سرما می‌شوند، منتشر می‌شود.» طبق این پیشبینی، با سرد شدن هوا در ایران، راه این نوع انفولانزا در ایران هم باز شده.

تایید این گفته زمانی مشخص شد که در حاشیه نشست هفته جهانی مقاومت میکروبی قباد مرادی، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت گفت: «در حال حاضر، آنفلوآنزا نوع A در دنیا در گردش است و مردم به آن مبتلا می‌شوند. سویه H۳N۲ که زیرگروه آنفلوآنزای نوع A است نسبت به سال گذشته تغییراتی دارد و در کشور به سرعت در حال گسترش است.»

از جمله علائم انفولانزای H۳N۲ تجربه تب بالا در میان أطفال است. به جز آن رضا فدایی، مسئول بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان می‌گوید: «بر اساس پایش‌های انجام‌شده، ویروس غالب در گردش از نوع آنفلوآنزای H۳N۲ است که با تب شدید، بدن درد، گلو درد، سردرد، عطسه کردن، سرفه کردن، آبریزش بینی، لرز، خستگی مفرط، تهوع و استفراغ، اسهال که بیشتر در کودکان رخ می‌دهد و ضعف عضلانی همراه است و سرعت انتقال آن نیز بالاست.»

چرا این‌بار آنفولانزا نگران‌کننده شده؟

اگرچه آنفولانزا بیماری آشنایی برای مردم است، اما برخی از ویژگی‌های آن موجب نگرانی متخصصان شده. مینو محرز در مورد این سویه آنفولانزا می‌گوید: «امسال آنفولانزایی آمده که با بقیه فرق دارد و واکسن ۱۰۰ درصد روی آن مؤثر نیست.» بنابراین حتی افرادی که واکسن تزریق کرده‌اند امکان ابتلا به این نوع آنفولانزا را دارند با این وجود اگر افرادی که در گروه‌های حساس اقدام به تزریق واکسن نکرده‌اند بهتر است هرچه زودتر اقدام کرده تا زمان موج بیماری از حضور در مکان‌های عمومی خودداری کنند.

علاوه براین، اگرچه تا کنون موارد فوتی در راستای ابتلا به این نوع از آنفولانزا گزارش نشده، اما سرعت انتشار آن نگران کننده است. به همین خاطر برخی استان‌ها مدارس و دانشگاه‌ها را مجازی کردند. به عنوان مثال در مورد تعطیلی استان اصفهان باید گفت، رضا فدایی، مسئول بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان نیز تاکید کرده: «۷۰ درصد تست‌های آنفلوآنزای H۳N۲ در اصفهان مثبت است.»

در مورد تهران نیز موارد نگرانی از سویی دیگر بررسی می‌شود. به گفته قباد مرادی: «جمعیت شهر تهران حدود ۱۵ میلیون نفر است، با توجه به جمعیت شهر تهران و کاهش دما، انتظار شیوع بیشتر بیماری را داریم.» او با بیان این نکته که تا اول آذر ماه ۱۱ تا ۱۲ درصد عفونت‌های تنفسی در گردش آنفلوآنزا مثبت بودند اشاره دارد: «هنگامی که میزان ابتلا از ۱۰ درصد افزایش یابد از سطح هشدار گذشته.»

چطور آنفلوانزای H۳N۲ را درمان کنیم؟

در درجه اول، بهتر است به یاد داشته باشیم که برای درمان آنفلوانزای H۳N۲ نیازی به آنتی بیوتیک نیست. به گفته مینو محرز در گفت‌و‌گو با فرارو: «در صورت ابتلا به این نوع بیماری‌ها، چه به پزشک مراجعه کنید و چه خوددرمانی کنید، نیازی به مصرف آنتی‌بیوتیک ندارید. آنتی‌بیوتیک برای میکروب است نه ویروس و اثری بر ویروس ندارد، بلکه تنها قدرت میکروب‌ها را افزایش می‌دهد.»

طبق گزارشی از Healthline درمان برای موارد خفیف اغلب حمایتی است؛ یعنی استراحت، مایعات، کاهش تب/درد با دارو‌های ساده و مراقبت خانگی. اگر بیماری شدید باشد، یا فرد در گروه پرخطر (کودک، سالمند، بیماری زمینه‌ای) قرار دارد دارو‌های ضدویروس تحت نظر پزشک متخصص می‌توانند به کاهش شدت بیماری کمک کنند. به‌خصوص اگر در ۴۸ ساعت اول پس از بروز علائم مصرف شوند.

برای پیشگیری از این بیماری نیز گفته می‌شود واکسیناسیون سالانه آنفلوانزا، رعایت بهداشت فردی (شست‌وشوی دست، پوشاندن دهان و بینی هنگام سرفه/عطسه)، پرهیز از حضور در تجمعات و خلوط شدن با افراد بیمار، استفاده از ماسک در مکان‌های شلوغ بخصوص برای گروه‌های پرخطر کارآمد است.

گروه‌های پرخطر در موج H۳N۲ و آلودگی هوا

هم‌زمانی شیوع آنفلوانزای نوع H۳N۲ و آلودگی هوا در ایران شرایطی قابل بررسی برای سلامت عمومی ایجاد کرده. این ترکیب، ریسک ابتلا به بیماری‌های تنفسی و قلبی–عروقی را افزایش می‌دهد و گروه‌های حساس مانند کودکان، سالمندان و بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن، بیش از سایرین در معرض خطر هستند. همچنین افرادی که به واسطه شغل یا شرایط زندگی خود ناچار به حضور طولانی در فضای باز هستند، مانند کارگران و رانندگان، نیز در این وضعیت آسیب‌پذیرتر هستند. مطالعات علمی نشان می‌دهد که آلودگی هوا با کاهش مقاومت دستگاه تنفسی، شدت علائم آنفلوانزا را تشدید می‌کند و احتمال بروز عوارض جدی از جمله ذات‌الریه و بستری در بیمارستان را افزایش می‌دهد.

برای کاهش خطرات، توصیه می‌شود افراد در روز‌هایی که شاخص آلودگی بالا است، از خروج غیرضروری خودداری کرده و در صورت نیاز به حضور در فضای باز از ماسک مناسب استفاده کنند. رعایت بهداشت فردی، شست‌وشوی مرتب دست‌ها، اجتناب از تماس با مبتلایان، تهویه مناسب محیط خانه و مراقبت ویژه از گروه‌های پرخطر، از جمله اقدامات کلیدی پیشگیرانه است. همچنین در صورت بروز علائم تنفسی یا تب، سریعاً به پزشک مراجعه کرده و در صورت صلاح‌دید پزشک، از دارو‌های ضدویروس در ۴۸ ساعت اول بعد از شروع علائم استفاده شود تا شدت بیماری کاهش یافته و خطر انتقال به دیگران کمتر شود.