آغاز مقدمات ثبت جهانی سیراف با همکاری میراث فرهنگی و راه و شهرسازی

فکرشهر: سرپرست دفتر ترویج معماری، طراحی‌شهری و بافت‌های واجد ارزش وزارت راه و شهرسازی گفت: با توجه به ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد تاریخی و باستانی، طبیعی و گردشگری شهر سیراف و وجود چالش‌های فراوان، ایجاد کارگروه مشترک تسهیل در ثبت جهانی با همکاری وزارت میراث‌فرهنگی، وزارت راه و شهرسازی، منطقه ویژه انرژی پارس، استانداری بوشهر، شهرداری سیراف و سمن‌های محلی ویژه در دستور کار قرار گرفت.

به گزارش فکرشهر از ایرنا، سیداحمد حسینی‌نیا در نشست همکاری تهیه همزمان طرح‌های ویژه شهر سیراف و ثبت جهانی آن توسط دفتر ترویج معماری، طراحی‌شهری و بافت‌های واجد ارزش وزارت راه و شهرسازی با وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی افزود: بخشی از چالش‌های شهر سیراف شامل عوامل محدود کننده توسعه شهر، تقاضای ساخت و ساز و لزوم صیانت از آثار باستانی و تاریخی، نحوه مواجهه با حقوق مالکانه در حریم‌ها و پهنه‌های میراثی و چالش ساخت و ساز‌های خارج از برنامه توسعه شهر، مسائل مرتبط با آلاینده‌های محیط زیستی ناشی از فعالیت پالایشگاه میعانات گازی درمنطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی، شیوه‌های مدیریت و تخصیص اراضی است.

وی ادامه داد: در زمان حاضر از حدود ۱۵۰ هکتار پهنه بافت تاریخی سیراف تنها بخشی اندکی، حدود ۱۶ هکتار در دو بخش موسوم به "سگری" و "بنگسار" باقی مانده که آن محدوده نیز مورد تهدید جدی است.

حسینی‌نیا تصریح کرد: تقارن تهیه طرح ویژه با موضوع ثبت جهانی شهر سیراف به عنوان فرصت مغتنمی است که می‌تواند با همکاری مشترک دستگاه‌های مختلف به احیای نقش تاریخی شهر منجر شود.

نخستین مستندات مربوط به ثبت جهانی بافت تاریخی شهر سیراف، در سال ۱۳۵۵ انجام شده و پژوهش‌های باستان شناسی توسط وایت هاوس صورت گرفته است.

همچنین ضوابط میراث فرهنگی در سال ۱۳۸۴ برای محدوده عرصه و حریم طبیعی-تاریخی و فرهنگی شهر باستانی سیراف ابلاغ شده است که لازم است هر اقدامی با مجوز میراث فرهنگی در این باره انجام شود.

این جلسه، با حضور سرپرست دفتر حفظ و احیای بناها، محوطه‌های تاریخی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، نمایندگان پایگاه‌های میراث‌ملی و جهانی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، مدیر کل میراث فرهنگی استان بوشهر و رئیس گروه حفاظت و مرمت ایکوم و مدیر پروژه جهانی سیراف تشکیل شد.

اقدامات اولیه برای تهیه پرونده ثبت جهانی سیراف، بندر تاریخی و کهن خلیج فارس، به‌دلیل جایگاه ممتازش در تاریخ دریانوردی، تجارت و تبادلات فرهنگی و در شکل‌گیری شبکه‌های بازرگانی دریایی در خلیج فارس و اقیانوس هند، در حال انجام است.

سیراف در دوره‌های مختلف تاریخی، بویژه در سده‌های نخستین اسلامی، یکی از مهمترین بنادر تجاری ایران و منطقه به‌شمار می‌رفته و نقش تعیین‌کننده‌ای در ارتباط میان ایران، شبه‌قاره هند، شرق آفریقا و چین داشته است.

وجود آثار ارزشمند باستان‌شناسی، از جمله دستکند‌های تاریخی، بقایای معماری شهری، اسکله‌ها و شواهد گسترده از فعالیت‌های دریایی و تجاری، سیراف را به یکی از شاخص‌ترین نمونه‌های بنادر تاریخی خلیج فارس تبدیل کرده است.

این بندر علاوه بر اهمیت اقتصادی، از منظر فرهنگی و تمدنی نیز جایگاهی ویژه دارد و نمادی از تعامل مسالمت‌آمیز فرهنگ‌ها و ادیان مختلف در طول تاریخ محسوب می‌شود.

کارشناسان میراث‌فرهنگی بر این باورند که ثبت جهانی سیراف می‌تواند نقشی مهم در حفاظت پایدار از این محوطه ارزشمند، معرفی هرچه بیشتر تاریخ دریانوردی ایران و توسعه گردشگری فرهنگی در جنوب کشور ایفا کند.

همچنین این اقدام می‌تواند زمینه‌ساز توجه بیشتر به ظرفیت‌های تاریخی و هویتی سواحل خلیج‌فارس و تقویت دیپلماسی فرهنگی ایران در سطح بین‌المللی باشد.