فعالیت های صنعتی، محیط زیست دریایی را با چالش روبرو کرده است

فکرشهر: رئیس مرکز اقیانوس شناسی و علوم جوی استان بوشهر گفت: به دنبال رشد فعالیت های صنعتی در طول خط ساحلی، محیط های ساحلی و محیط زیست دریایی بطور قابل توجهی در معرض آلودگی های مختلف قرار گرفته اند.

به گزارش فکرشهر، مریم قائمی روز دوشنبه به مناسبت روز جهانی اقیانوس در گفت وگو با ایرنا افزود: اهمیت دریاها و اقیانوس‌ها در حمل و نقل، شیلات، تأمین انرژی، برخورداری از منابع عظیم معدنی و سهم آنها در برقراری توازن زیست محیطی بر همگان آشکار است.

وی بااشاره به اینکه مراسمی به مناسبت روز جهانی اقیانوس ۱۸ خرداد ماه توسط مرکز اقیانوس شناسی بوشهر برگزار شد یادآورشد: مناطق ساحلی افزون بر اینکه منبع مهمی برای برخی فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی نظیر آبزی پروری، صیادی و صنعت گردشگری هستند در اثر فعالیت‌های انسانی تغییرات زیادی را متحمل می‌شوند.

هر ساله روز جهانی اقیانوس‌ها و دریاها با هدف یادآوری نقش‌های اساسی دریاها و اقیانوس‌ها در زندگی روزانه تک تک ساکنان کره زمین، اطلاع رسانی به مردم در مورد تأثیر اقدامات انسانی بر دریاها و ایجاد یک حرکت جمعی در بین آحاد جامعه برای مدیریت پایدار اقیانوس‌ها و دریاهای جهان، گرامی داشته می‌شود.

مرکز اقیانوس شناسی خلیج فارس (بوشهر) به مناسبت گرامیداشت این روز، با برگزاری فراخوان و دعوت از عموم مردم، مسئولین و فعالین محیط زیستی، برنامه پاکسازی بخشی از سواحل شهر بوشهر را با شعار "با همدیگر می‌توانیم از دریاها و اقیانوس‌هایمان محافظت کنیم"، اجرا کرد.

قائمی اظهارداشت: آلودگی اقیانوس‌ها مشکل بزرگی است که هم بر اقیانوس و هم بر سایر بخش‌های زمین تاثیرگذاشته و بطور مستقیم موجودات زنده اقیانوسی و به طور غیر مستقیم سلامتی انسان را تهدید می‌کند.

رئیس مرکز اقیانوس شناسی و علوم جوی استان بوشهر گفت: خصوصیت نیمه بسته بودن خلیج فارس همراه با پایین بودن میزان جابجایی و تبادل آب با اقیانوس هند، کمبود میزان بارندگی سالانه وکافی نبودن آب‌های ورودی به محیط همراه با تبخیر بیش از اندازه آب، به طور طبیعی ظرفیت خلیج فارس را در زمینه پخش و پراکندگی و خود پالایی آلودگی‌ها محدود ساخته است.

قائمی افزود: انواع اصلی آلاینده‌های دریایی عبارتند از: آلودگی مواد نفتی، آفت کش و علف کش‌ها، فلزات سنگین، فاضلاب‌ها و پساب‌های شهری و صنعتی، گرمایی و گازهای گلخانه‌ای اصلی ترین آلاینده‌های دریایی هستند که تأثیر مخربی بر گونه‌های آبزی خلیج فارس دارند.

وی ادامه داد: آلودگی‌های نفتی و گسترش نفت و پوشاندن سطح آب موجب کاهش در انتقال نور و کاهش میزان اکسیژن محلول در آب می‌شود و در نهایت منجر به خفگی و مرگ و میر آبزیان می‌شود علاوه براین در صورتی که آلودگی از طریق جریانات آب و امواج به ساحل آورده شود مناطق حساس ساحلی مانند جنگل‌های حرا، آب سنگ‌های مرجانی، زیستگاه‌های پرندگان و لاکپشت ها و علف‌های دریایی نیز در معرض خطر آلودگی قرار می‌گیرند.

وی گفت: سموم و کودهای مصرفی در کشاورزی که از طریق آب باران شسته شده و به دریا می‌ریزند و مزارع کشت ماهی آزاد و پرورش میگو، عامل مهمی در ورود مستقیم مقادیر قابل ملاحظه‌ای از سموم به آب‌های ساحلی هستند.

رئیس مرکز اقیانوس شناسی و علوم جوی استان بوشهر افزود: ورود این نوع آلاینده‌ها به آب دریا باعث افزایش مواد مغذی نیتروژن و فسفر در آب می‌شود که منجر به رشد بیش از حد جانداران آبزی و جلبک‌ها می‌شود طوری که افزایش بیش از حد این موجودات باعث کمبود اکسیژن در آب و به خطر افتادن حیات موجودات دریایی مثل ماهی‌ها می‌شود.

وی بااشاره به اینکه فلزات سنگین از جمله جیوه با تجمع زیستی در بدن آبزیان وارد زنجیره غذایی انسان می‌شود یادآورشد: تخلیه فاضلاب‌ها و پساب‌های شهری و صنعتی باعث آلودگی آب دریا توسط میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا و تغییر شاخص‌های مطلوب فیزیکی و شیمیایی آب شده و سلامت و کیفیت محیط زیست دریایی را به خطر انداخته و موجبات تلفات موجودات آبزی را فراهم می‌آورد.

قائمی اضافه کرد: آلودگی‌های یادشده همچنین با ایجاد لایه نازکی بر سطح آب علاوه بر تاثیرگذاری بر چشم اندازهای ساحلی، باعث انقراض برخی آبزیان شده و اجتماعات مرجانی، جنگل‌های حرا، زیستگاه‌های ساحلی و دریایی را به تدریج نابود می‌کند.

این مقام مسوول گفت: گازهای گلخانه‌ای تولید شده از فعالیت‌های انسانی و صنعتی که توسط بارندگی وارد دریاها می‌شود با اسیدی کردن دریاها اثرات عمیقی بر موجودات زنده دریایی که دارای غشای آهکی (یا کلسیم کربنات) هستند مانند صدف‌ها، مرجان و جوجه‌تیغی دریایی خواهد داشت.

* ریز پلاستیک‌ها مشابه بمب ساعتی

وی افزود: علاوه بر آلودگی‌های ذکر شده، امروزه تاثیر ورود پلاستیک‌ها و ریز پلاستیک‌ها به دریا نگرانی بسیار زیادی را بوجود آورده است طوری که درکنار تغییرات اقلیمی و از بین رفتن تنوع زیستی، در حال حاضر زباله‌های دریایی و آلودگی پلاستیکی به عنوان یکی از بزرگترین نگرانی‌های زیست محیطی محسوب می‌شوند.

قائمی اظهارداشت: زباله‌های دریایی نه تنها تهدید کننده حیات وحش و اکوسیستم‌ها بلکه همچنین تهدیدی برای سلامتی و معیشت انسان‌ها نیز هستند طوری که مواد سمی نشت شده از پلاستیک‌ها می‌تواند در بدن موجودات زنده وارد شود و یا از طریق زنجیره غذایی از یک جاندار به جانداری دیگر منتقل شود.

وی گفت: جدیدترین مطالعه سازمان مدافع محیط‌زیست «صلح سبز» آمار هشداردهنده‌ای را فاش کرده است که نشان می‌دهد بیش از ۹۰ درصد از نمک‌ها حاوی مقادیر قابل توجهی از ریزپلاستیک است؛ به طوری که هر انسان در طول سال به همراه مصرف نمک خوراکی، تقریباً ۲ هزار ریزپلاستیک را می‌بلعد! طبق گزارش انجمن اقتصاد جهانی، ادامه روند کنونی تولید و استفاده از پلاستیک‌ها باعث می‌شود تا سال ۲۰۵۰ تعداد پلاستیک‌های اقیانوسی از ماهی‌ها بیشتر شود که می‌توان ریز پلاستیک‌ها را برای محیط زیست دریایی مانند یک بمب ساعتی تلقی کرد.

رئیس مرکز اقیانوس شناسی و علوم جوی استان بوشهر افزود: با توجه به تاثیرات مخرب ریز پلاستیک‌ها، «به حداقل رساندن تولید پلاستیک و جایگزین کردن محصولاتی که به محیط زیست آسیب نرسانند» و «پرهیز از رهاسازی پلاستیک در طبیعت» ضروری به نظر می‌رسد.

"تنوع گونه‌های خلیج فارس

وی ادامه داد: خلیج فارس با وجود تمام مشکلات محیطی و اقلیمی که بر آن حاکم است از تنوع زیستی بالایی برخوردار است و بیش از ۹۰ پرنده و تنوع زیادی از پلانکنتون ها در این پهنه آبی وجود دارد.

قائمی اضافه کرد: بیش از ۵۰ گونه آبسنگ مرجانی در خلیج فارس و دریای عمان وجود دارد که حدود ۸ درصد از کل آبسنگ‌های مرجانی جهان را تشکیل می‌دهد همچنین جنگل‌های مانگرو، لاکپشت‌های دریایی، نهنگ‌ها، دلفین‌ها، انواع کوسه ماهی‌ها و اسبک ماهی‌ها از دیگر گونه‌های جانوری خلیج فارس است.

وی گفت: همچنین اشکال آب شناختی مختلف از قبیل مصب ها، خورها، خلیج‌های کوچک و تالاب‌های ساحلی از جمله ویژگی‌های خلیج فارس است.

قائمی افزود: معتقد هستیم آگاه‌سازی مردم و فرهنگ‌سازی در زمینه حفظ محیط زیست مهم‌ترین اقدام است، یعنی با این موضوع به شکلی برخورد شود که محیط زیست جزو دغدغه‌های روزانه و اولویت‌های مردم قرار گیرد.

وی با بیان اینکه ارتقای دانش دریایی آحاد جامعه ضروری است یادآورشد: در همین راستا مرکز اقیانوس شناسی و علوم جوی استان بوشهر آمادگی دارد دوره‌های "دانش پایه اقیانوسی" ویژه دبیران آموزش و پرورش را در این استان برگزار کند. قائمی گفت: در همین راستا مرکز اقیانوس شناسی و علوم جوی استان بوشهر تا کنون چندین نمایشگاه دریایی دانش آموزی برگزار کرده است که تاثیر بسیاری بر افزایش آگاهی دانش آموزان نسبت به مسائل دریایی و محیط زیستی داشته است.