طرح چینی برای تسلط بر جهان

فکرشهر: اکونومیست نوشت: قدرت صنعتی چین به سختی در اعداد و ارقام قابل ثبت است. این کشور بیش از ۳۰ درصد از تولیدات جهانی را در اختیار دارد، یعنی بیشتر از مجموع آمریکا، آلمان، ژاپن و کره جنوبی. این رقم حتی شدت ترسی را که کالا‌های چینی در میان رقبای خارجی و دولت‌ها ایجاد می‌کنند، کمتر از واقعیت نشان می‌دهد.

به گزارش فکرشهر از انتخاب، در ادامه این مطلب آمده: کالا‌های چینی ارزان هستند و هر روز ارزان‌تر می‌شوند، زیرا شرکت‌های این کشور هم کارآمدند و هم درگیر جنگ قیمتی داخلی‌ای هستند که از هر لحاظ وحشیانه است. پس از نزدیک به سه سال کاهش مداوم قیمت‌های کارخانه‌ای، بسیاری از شرکت‌ها دچار زیان مالی شده‌اند و برای فروش در بازار‌های خارجی که سودآوری بالاتری دارند، در تنگنا هستند. رشد صادرات چین وقتی بر اساس ارزش سنجیده شود، چشمگیر است و وقتی بر اساس حجم اندازه‌گیری شود، واقعاً شگفت‌انگیز است. درست پیش از همه‌گیری کووید-۱۹، یک سوم کانتینر‌های صادراتی جهان شامل کالا‌هایی بود که در چین مونتاژ، تولید یا پردازش شده بودند. امروز سهم چین از کانتینر‌های صادراتی جهانی بیش از ۳۶ درصد است، در حالی که این کشور حدود یک پنجم تولید ناخالص داخلی جهان را در اختیار دارد. یکی از مدیران شرکت‌های خارجی در چین، آینده‌ای چالش‌برانگیز را پیش‌بینی می‌کند: «زمانی فرا خواهد رسید که جهان و چین دیگر قادر به جذب کالا‌های چینی بیشتر نخواهند بود و فکر می‌کنم آن نقطه در حال نزدیک شدن است.»

در همین حال، بازار‌های ارزشمند در چین در حال بسته شدن هستند. قوانین جدید واردات چیپ‌های کامپیوتری، تجهیزات پزشکی و سایر کالا‌ها را محدود می‌کنند، چرا که حزب کمونیست امنیت اقتصادی و ملی را بر رشد کوتاه‌مدت ترجیح می‌دهد. اگرچه صادرات به آمریکا تحت تأثیر تعرفه‌های همیشه در حال تغییر رئیس‌جمهور دونالد ترامپ کاهش یافته، اما مازاد تجاری کلی چین در مسیر عبور از یک تریلیون دلار در سال جاری است و رکوردشکنی در ارسال کالا به آفریقا، آسیا، اروپا و آمریکای لاتین مشاهده می‌شود. از برازیلیا تا برلین و بانکوک، سیاستمداران درخواست‌هایی برای محافظت از صنایع موجود در برابر رقابت چین می‌شنوند. با این حال بسیاری از همان سیاستمداران می‌خواهند سرمایه‌گذاران چینی به ساخت صنایع آینده، مانند کارخانه‌های تولید باتری، کمک کنند. این موضوع تمایل آنها برای مقابله با چین را محدود می‌کند.

چین می‌داند که تعداد زیادی کارخانه زیان‌ده دارد. شی جین‌پینگ، رهبر عالی، نگران «رقابت بی‌نظم» است، زیرا تولیدکنندگان برای زنده ماندن قیمت‌ها را کاهش می‌دهند. به دولت‌های محلی گفته شده تا از حمایت از شرکت‌های محکوم به شکست دست بردارند. مقامات طرح‌هایی برای تقویت تقاضای داخلی اجرا کرده‌اند و مصرف مطابق انتظار افزایش یافته است. تولید صنعتی سریع‌تر رشد کرده است و صادرات برای جبران کسری به کار گرفته می‌شود. مهم‌ترین نکته این است که شی همچنان تولید را منبع قدرت اقتصادی و ژئوپلیتیکی می‌داند. به گفته یک اقتصاددان چینی، رهبران کشور و اکثر شهروندان بر این باورند که «سهم چین از کل تولیدات جهان مناسب است» و حتی ممکن است افزایش یابد. پشت در‌های بسته، روسای حزب و تکنوکرات‌ها روی برنامه پنج‌ساله بعدی چین، دوره ۲۰۲۶ تا ۲۰۳۰، سخت مشغول کار هستند. پیش‌نمایش‌ها نشان می‌دهد که این برنامه شامل تلاش‌های مضاعف برای تبدیل شدن به «قدرت علمی و فناوری» و تمرکز بر نوآوری «مختل‌کننده» ساخت چین برای مقابله با «مهار و سرکوب توسط غرب به رهبری آمریکا» خواهد بود.

مقامات هیچ امتیازی به رهبران اروپایی و سایر رهبران خارجی نمی‌دهند که برای رفتار عادلانه‌تر با شرکت‌های خود یا متوازن کردن اقتصاد چین، به ویژه افزایش درآمد مصرف‌کنندگان چینی، به پکن می‌آیند. در عوض، به گفته یک دیپلمات غربی، میزبانان چینی ترکیبی از همدلی درباره شیوه‌های قلدرمآبانه ترامپ و تهدید به تلافی در صورت محدود کردن جریان کالا‌های چینی توسط دولت‌های خارجی ارائه می‌دهند. وقتی از آنها خواسته شد تا عرضه قطعات پهپاد مورد استفاده روسیه برای کشتار اوکراینی‌ها را متوقف کنند، انکار می‌کنند. رهبران چین «به‌طور فوق‌العاده جسور» به نظر می‌رسند. آنها معتقدند که در حال پیروزی در نبرد‌های مهم علیه ترامپ، اگر نه در کل جنگ تجاری، هستند.

تا آگوست، سارا بران دیپلمات ارشد آمریکایی و متخصص چین بود. او نگران است که هم آمریکا و هم چین در مورد جنگ تجاری‌شان «اعتماد به نفس بیش از حد» دارند. چین دلایل زیادی برای خوشحالی دارد. برخلاف گذشته، از جمله دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، دولت دوم ترامپ خواستار تغییرات ساختاری در مدل اقتصادی چین نیست. «تلاش هماهنگ برای رفع مازاد ظرفیت یا ایجاد شرایط برابر برای شرکت‌های آمریکایی وجود ندارد.» او می‌گوید این بار مذاکره‌کنندگان آمریکایی بیشتر بر «موارد مهم برای رئیس‌جمهور» تمرکز دارند.

این شامل فروش سویا و هواپیما‌های بوئینگ و ایجاد نسخه‌ای از TikTok فقط برای آمریکا، شاید با اعطای مجوز فناوری پایه آن به سرمایه‌گذاران آمریکایی است. بران، اکنون در مشاوره Macro Advisory Partners، معتقد است که چین از موفقیت «بسیار زیاد» محدود کردن صادرات مواد کمیاب و آهنربا‌های دائمی شگفت‌زده شد و تولیدکنندگان جهان را دچار وحشت کرد. در مقابل، چین باید نگران باشد که اقداماتش باعث شود کشور‌ها به دنبال منابع متنوع برای مواد حیاتی باشند.

چین به توان نفوذ خود بر آمریکا اطمینان دارد. این اعتمادبه‌نفس برای شرکای تجاری دشوار است. اما سرسختی چین ریشه‌های عمیق‌تری دارد. حاکمان چین دوست دارند بر نقاط برجسته تولید جهانی تسلط یابند و نمی‌خواهند تغییر کنند.

چینی‌های اصلاح‌طلب، نگرانی‌های خارجی‌ها درباره غیرپایدار بودن این حرکت صنعتی را درک می‌کنند. اما روسای حزب، اتخاذ سیاست‌های صنعتی به سبک چین توسط ترامپ، از جمله درخواست سهام در شرکت‌های بزرگ، را تأییدی بر رویکرد خود می‌دانند. آنها همچنین در وسواس خود بر خودکفایی احساس تائید می‌کنند. بی‌اعتمادی آنها به آمریکا تقریباً کامل شده است، پس از تلاش‌های ترامپ برای مسدود کردن دسترسی چین به فناوری‌های آمریکایی، همراه با کمپین‌هایی برای فروش بیشتر آنها به چین. یک اقتصاددان چینی می‌گوید: «آمریکا اشتباه بزرگی کرد. این چین را بیدار کرد، اما نتوانست مانع توسعه صنایع برتر جهان توسط چین شود.»

ترامپ با وعده رونق تولید وارد قدرت شد. موفقیت او عجیب خواهد بود، اما در چین.