زلنسکی: از خواسته خود برای پیوستن به ناتو صرف نظر کردیم

فکرشهر: ایسنا نوشت: ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، اعلام کرد که کشورش در چارچوب یک مصالحه برای پایان دادن به جنگ با روسیه، از هدف عضویت در ائتلاف نظامی ناتو صرف‌نظر کرده و در عوض به‌دنبال تضمین‌های امنیتی از سوی غرب است. این اظهارات در آستانه دیدار او با فرستادگان آمریکا در برلین مطرح شد.

این چرخش، تغییری بزرگ در موضع اوکراین به شمار می‌آید؛ کشوری که سال‌ها برای پیوستن به ناتو به‌عنوان سپری در برابر حملات روسیه جنگیده و حتی این هدف را در قانون اساسی خود گنجانده است. این موضع همچنین یکی از اهداف اصلی روسیه در جنگ را محقق می‌کند، هرچند کی‌یف تاکنون در برابر واگذاری سرزمین به مسکو مقاومت کرده است.

زلنسکی روز یکشنبه گفت که دریافت تضمین‌های امنیتی از سوی آمریکا، اروپا و سایر شرکا به‌جای عضویت در ناتو، امتیازی است که اوکراین حاضر به دادن آن شده است. او در پاسخ به پرسش خبرنگاران در یک گفت‌وگوی واتس‌اپی گفت: «از همان ابتدا، خواست اوکراین پیوستن به ناتو بود، چون اینها تضمین‌های واقعی امنیتی هستند. اما برخی شرکای ما در آمریکا و اروپا از این مسیر حمایت نکردند.»

او افزود: «بنابراین امروز، تضمین‌های امنیتی دوجانبه میان اوکراین و آمریکا، تضمین‌هایی شبیه به ماده ۵ ناتو از سوی آمریکا، و تضمین‌های امنیتی از سوی همکاران اروپایی و همچنین کشور‌های دیگر مانند کانادا و ژاپن، فرصتی برای جلوگیری از تهاجم دوباره روسیه است.»

زلنسکی تأکید کرد که این تضمین‌ها باید از نظر حقوقی الزام‌آور باشند و افزود: «این خود یک مصالحه از سوی ماست.»

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، بار‌ها خواستار آن شده است که اوکراین به‌طور رسمی از جاه‌طلبی‌های خود برای عضویت در ناتو دست بکشد و نیروهایش را از حدود ۱۰ درصد از منطقه دونباس که همچنان در کنترل کی‌یف است، خارج کند. مسکو همچنین گفته است که اوکراین باید کشوری بی‌طرف باشد و هیچ نیروی ناتو نباید در خاک آن مستقر شود.

منابع روسی پیش‌تر در سال جاری گفته بودند که پوتین خواهان تعهدی «کتبی» از سوی قدرت‌های بزرگ غربی است مبنی بر اینکه ناتو به سمت شرق گسترش نیابد؛ عبارتی که به‌طور ضمنی به معنای رد رسمی عضویت اوکراین، گرجستان، مولداوی و دیگر جمهوری‌های سابق شوروی در ناتو است.

زلنسکی پیش‌تر خواستار «صلحی با کرامت» و تضمین‌هایی شده بود که روسیه بار دیگر به اوکراین حمله نکند. این در حالی است که او برای دیدار با فرستادگان آمریکا و متحدان اروپایی در برلین آماده می‌شد تا راهی برای پایان دادن به مرگبارترین جنگ اروپا از زمان جنگ جهانی دوم بیابد.

زلنسکی که تحت فشار دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، برای امضای توافق صلحی قرار دارد که در ابتدا به خواسته‌های مسکو نزدیک بود، روسیه را متهم کرد که با بمباران‌های مرگبار شهر‌ها و زیرساخت‌های برق و آب اوکراین، عمداً جنگ را طولانی می‌کند.

اگرچه جزئیات دقیق نشست‌های روز یکشنبه و دوشنبه علنی نشده، یک مقام آمریکایی گفت که استیو ویتکاف، فرستاده ترامپ، و جرد کوشنر، داماد او، برای مذاکراتی با حضور اوکراینی‌ها و اروپایی‌ها راهی آلمان شده‌اند. انتخاب ویتکاف — که هدایت مذاکرات مربوط به طرح صلح آمریکا با اوکراین و روسیه را بر عهده داشته — نشانه‌ای از آن تلقی می‌شود که واشنگتن پس از نزدیک به چهار سال از تهاجم روسیه در سال ۲۰۲۲، احتمال پیشرفت را می‌بیند.

زلنسکی گفت اوکراین، اروپا و آمریکا در حال بررسی یک طرح ۲۰ ماده‌ای هستند که در پایان آن، آتش‌بس قرار دارد. او تأکید کرد که کی‌یف هیچ گفت‌وگوی مستقیمی با روسیه ندارد و افزود که آتش‌بس در امتداد خطوط فعلی جبهه می‌تواند گزینه‌ای منصفانه باشد.

فردریش مرتس، صدراعظم آلمان، قرار است روز دوشنبه میزبان زلنسکی و رهبران اروپایی در پایتخت آلمان باشد؛ تازه‌ترین نمایش علنی حمایت متحدان اروپایی از رئیس‌جمهور اوکراین.

«لحظه‌ای حیاتی»

بریتانیا، فرانسه و آلمان در حال کار برای اصلاح پیشنهاد‌های آمریکا هستند؛ پیشنهاد‌هایی که در پیش‌نویسی که ماه گذشته فاش شد، از کی‌یف می‌خواست سرزمین‌های بیشتری را واگذار کند، از هدف عضویت در ناتو دست بکشد و محدودیت‌هایی بر نیرو‌های مسلح خود بپذیرد.

متحدان اروپایی این مقطع را «لحظه‌ای حیاتی» توصیف کرده‌اند که می‌تواند آینده اوکراین را شکل دهد و تلاش کرده‌اند با استفاده از دارایی‌های مسدودشده بانک مرکزی روسیه، منابع مالی لازم برای بودجه نظامی و غیرنظامی کی‌یف را تأمین کنند.

پوتین اوایل دسامبر میزبان ویتکاف و کوشنر در دیداری بود که کرملین آن را «سازنده» توصیف کرد، هرچند هیچ پیشرفت بزرگی حاصل نشد.

زلنسکی گفت صد‌ها هزار نفر همچنان پس از حملات روسیه به زیرساخت‌های انرژی، گرمایش و آب در بخش‌های گسترده‌ای از اوکراین، بدون برق مانده‌اند و تصاویری از ساختمان‌های سوخته و ویران منتشر کرد. او گفت: «روسیه در حال طولانی کردن جنگ است و می‌کوشد تا بیشترین آسیب ممکن را به مردم ما وارد کند.»

تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ روابط مسکو با غرب را به‌شدت تیره کرد و هشدار‌های ناتو و رهبران اروپایی را افزایش داد مبنی بر اینکه پوتین در اوکراین متوقف نخواهد شد. مارک روته، دبیرکل ناتو، پنجشنبه در سخنرانی‌ای در برلین گفت که ناتو باید «برای مقیاس جنگی که پدربزرگ‌ها یا پدر‌بزرگ‌های ما تجربه کردند، آماده باشد» و تأکید کرد: «ما هدف بعدی روسیه هستیم.»

کرملین بار‌ها چنین ادعا‌هایی را رد کرده است. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، روز یکشنبه به تلویزیون دولتی روسیه گفت: «این به نظر می‌رسد اظهارنظر نماینده نسلی باشد که فراموش کرده جنگ جهانی دوم واقعاً چگونه بوده است.»

او افزود: «آن‌ها درکی ندارند و متأسفانه آقای روته با بیان چنین سخنان غیرمسئولانه‌ای، اصلاً نمی‌داند درباره چه چیزی صحبت می‌کند.»