برنامه اورژانس اجتماعی در سال ۱۳۷۸ در سازمان بهزیستی کشور آغاز شد که شامل ۴ فعالیت است:
ـ مرکز مداخله در بحران فردی، خانوادگی، اجتماعی
ـ خدمات سیار اورژانس اجتماعی
ـ تلفن خط ۱۲۳
ـ پایگاه خدمات اجتماعی.
از ویژگی این اورژانس، تخصصی بودن، به موقع بودن و در دسترس بودن است و در این راستا، دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی از سال ۱۳۸۳، خط سه رقمی که یادگیری را آن بسیار آسان است و به راحتی در ذهن افراد می ماند، راه اندازی کرد که در ابتدا، موارد مربوط به کودک آزاری را شامل می شد ولی رفته رفته موارد دیگری هم به آن اضافه شد که در ادامه می آید:
ـ کودک آزاری
ـ همسر آزاری
ـ سالمند آزاری
ـ معلول آزاری
ـ اختلافات حاد خانوادگی
ـ افکار یا اقدام به خودکشی
ـ اختلالات هویتی جنسیتی
ـ فرار از منزل
ـ زنان و دختران در معرض آسیب یا آسیب دیده اجتماع
ـ و هر مورد دیگری که فرد را در شرایط حاد و بحرانی قرار دهد.
حال متوجه شدیم چه افرادی از اورژانس اجتماعی ۱۲۳ خدمات دریافت میکنند یا میتوانند با خط ۱۲۳ تماس بگیرند.
سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که چگونه می توان با خط ۱۲۳ تماس گرفت؟
با گرفتن شماره تلفن «۳_۲_» شهروندان میتوانند به صورت شبانه روز هر گونه خشونت خانگی یا افراد در معرض آسیب اجتماع را که مشاهده میکنند به خط اورژانس اجتماعی گزارش کنند.
بعد تماس با خط ۱۲۳ چه اتفاقی خواهد افتاد؟
تماسی که با خط ۱۲۳ گرفته میشود چنانچه نامرتبط باشد، کارشناس خط بایستی با لحن مؤدبانه راهنمای کوتاهی را انجام دهد و تماس را قطع کند و چنانچه تماس مرتبط باشد و مواردی را که ذکر شده در بر بگیرد، کارشناسان با جمع آوری اطلاعات لازم از تماس گیرنده مشکل او را به صورت تلفنی حل نموده یا ارجاع مناسب به مراجع ذیصلاح صورت میگیرد یا اینکه تیم سیار به محلی که اعلام شد برای پیشگیری از آسیب های بیشتر و ارائه خدمات تخصصی به فرد در معرض آسیب یا آسیب دیده اعزام می شود که نیروی انتظامی میبایستی در تمام اعزامها، تیم سیار اورژانس اجتماعی را همراهی کند؛ همچنین اورژانس ۱۱۵، سازمان آتشنشانی (۱۲۵) با اورژانس اجتماعی تعامل مستقیم دارند که کارشناس خط ۱۲۳ در صورت نیاز هماهنگی های لازم را صورت می دهد.
کارشناسان خط ۱۲۳ چه کسانی هستند؟
نیروی تخصصی خط ۱۲۳ عبارت از مددکار اجتماعی و روانشناس است.
موضوعی تامل برانگیز این است که افراد به صورت مکرر خشونت های نسبت به خود یا دیگران را مشاهده می کنند ولی از آنجا که می ترسند در صورت گزارش آن هویت آنها فاش شود ومشکلاتی را برای آنها در پی داشته باشد از تماس با ۱۲۳ خود داری می کند و نسبت به آن مشکل بی تفاوت می شوند. باید به این افراد این اطمینان را داد اورژانس اجتماعی در قبال تماس آنها مسولیت پذیر بود و در خصوص هویت آنها اصل راز داری را رعایت می کند و شهروندان باید در صورت مشاهده هرگونه مورد ذکر شده مرتبط سریعاً با خط ۱۲۳ تماس گرفته و گزارش خود را مطرح کنند تا تیم تخصصی اورژانس اجتماعی در کوتاهترین زمان به فرد دارای مشکل خدمات تخصصی ارائه کند ،چون تماسی که با ۱۲۳ گرفته می شود می تواند از یک آسیب اجتماعی برای فرد ،خانواد یا جامعه جلوگیری کند.
همان طور که گفته شد، خط ۱۲۳ با شماره (۳_۲_۱) به صورت شبانه روزی و رایگان است که با اهداف زیر آمادگی این را دارد که پاسخگوی تماس شهروندان باشد. این اهداف عبارتند از:
ـ کنترل و کاهش آسیبهای اجتماعی
ـ مداخله تخصصی موثر به منظور جلوگیری از تشدید بحرانهای اجتماعی
ـ تسهیل دسترسی مردم به خدمات سازمان بهزیستی در حوزه آسیبهای اجتماعی
ـ تحلیل نسبت به آسیبهای اجتماعی
ـ ارائه راهنماییهای لازم در خصوص فعالیتهای سازمان بهزیستی.
*کارشناس اورژانس اجتماعی
در همین راستا برخود لازم میدانم از تلاش و کوشش شما صمیمانه تقدیر و تشکر کنم. امید دارم در سایه عنایات ایزد منان موفق و موید باشید .