فکرشهر: «رد پای قدمت ری به افسانهها میرسد؛ افسانههایی که میگویند ری را پسر حضرت آدم یا هوشنگ پسر طهمورث اولین پادشاه افسانهای ایران بنا گذاشته است. شهرری قدیمیترین شهر ایران و نهمین شهر کهن جهان است. قدمت ری را بین ۵ تا ۶هزار سال پیشبینی کردهاند و ۸هزار سالهبودنش تأیید شده است. همین عددها ری را به سومین شهر قدیمی جهان تبدیل میکند که از شهرهایی مثل آتن و بابل هم قدیمیتر است.»
به گزارش فکرشهر، شهروندآنلاین با این مقدمه نوشت: «گفته میشود همین حالا هم عمر ری از کشورهای باستانی مثل چین و هند بیشتر است. شهرری با قدمت ۸هزار سالهاش، سالهاست زیر سایه تهران نفس میکشد و حالا زیر بار زبالهها و شیرابههای آرادکوه، سینهاش سنگین شده است؛ شهری که نه سایه شهرداری بالای سرش و نه شورای شهری در همسایگیاش است تا مشکلاتش را دنبال کند، همین هم شده تا نگاهش به شورای شهر تهران باشد و در میان تصمیمات مختلفی که برای پایتخت گرفته میشود، گوشهچشمی هم به او داشته باشند.
انبوه همین مشکلات سبب شده است تا بعد از سالها دوباره نام طرحی به میان آید: طرح جدایی ری از تهران. حالا اما مخالفان این طرح راضی به جداشدن ری از تهران نیستند و آن را به نفع اهالی ری نمیدانند؛ آنها بر این باورند که این جدایی پیامدهای منفی خواهد داشت البته موافقان در مقابل، این سوال را مطرح میکنند که چرا باید شهری زیر بار معضلات شهری دیگر کمر خم کند؟
شهری باستانی پشت کارخانهها
قدمت مطرحشدن ماجرای جدایی شهرری از تهران به بیش از دوازده سال پیش برمیگردد اما حالا در آستانه برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی این بار از سوی تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی مطرح شده است که البته با مخالفت تعدادی از اعضای شورای شهر روبهرو شده است. شهرری مشکلات فراوان دارد و ماجراهای زبالههای آرادکوه و کارخانههای اطراف.
طرح جدایی ری از تهران برای نخستین بار در دوره اول ریاستجمهوری محمود احمدینژاد مطرح شد اما اختلاف احمدینژاد و قالیباف، شهردار وقت، این موضوع را به حاشیه کشاند و سبب شد تبصرهای ذیل ماده ۱۲ قانون شوراها مبنی بر این که در تهران، ری و تجریش یک شورا تشکیل شود، اضافه شود؛ اختلافاتی که باعث شد تا بار دیگر حق مردم شهرری تضعیف شود. برخورداری از شورای شهر مستقل و شهرداری که بتواند به طور مستقل تصمیمگیری و عمل کند یکی از مهمترین خواسته اهالی ری است؛ خواستهای که اتفاقا مورد اشاره قانون هم است اما هنوز محقق نشده است.
جدایی ری از تهران به نفع پایتخت است
احمد ابوحمزه، ریشناس و عضو انجمن ریشناسی هم از موافقان طرح است و در گفتوگو با شهروندآنلاین میگوید: «داشتن شورای شهر مستقل و بیرونآمدن ری از زیر سایه تهران سالهاست مطرح شده است اما متاسفانه هنوز به مرحله اجراییشدن نرسیده است. واقعیت این است که به راحتی نمیتوان از کنار قدمت و شکوه ری گذشت. شهرری زمانی که تهران تنها یک ده کوچک بود، وجود داشت و حالا از آن شکوه خبری نیست. مسأله اصلی این است که ری میتواند مرکز یک استان باشد، موضوعی که ۱۰-۱۲سال پیش مطرح شد و همچنان چشمانتظار تصویب و اجراییشدن است.» ابوحمزه در ادامه با اشاره به این که اقمار اطراف تهران مثل اسلامشهر، بهارستان و پاکدشت بعدها به وجود آمدند و دههای کوچکی زیر نظر ری بودند، ادامه میدهد: «اگر قرار بر کار علمی و ملی است باید استانی با مرکزیت ری در نظر گرفته شود تا مجموعههایی مانند ورامین، پاکدشت و… زیرمجموعه آن قرار بگیرند. این موضوع به نفع تهران هم است؛ چون در غیر این صورت تهران به اندازهای بزرگ میشود که کنترل آن سخت میشود، اتفاقی که در حال حاضر هم شاهد آن هستیم.»
جدایی به صلاح شهروندان «ری» نیست
موضوع جداشدن شهرری از تهران در حالی مطرح میشود که با مخالفان و موافقان زیادی هم روبهرو است. محسن هاشمی رفسنجانی، رئیس شورای شهر تهران یکی از مخالفان است و اجرایی شدن این طرح را همراه با پیامدهای منفی میداند. او قبلا گفته بود: «بر اساس بررسیهای کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران، جداشدن مناطق حومهای مثل شهرری از تهران، موجب ایجاد اختلال در حریمها و فعالیتهای مدیریت شهری، ساخت وسازهای بیرویه و خارج از طرح جامع میشود.»
او این را هم گفته بود: «به نظر ما این اقدام به صلاح شهروندان شهرری هم نیست و منجر به کاهش بودجهها و منابع مدیریت شهری و امکانات آنها خواهد شد.»
البته در مقابل حسن خلیلآبادی از موافقان اجراییشدن این طرح است و در برابر نظرات مخالف میگوید: «شهرری اگر شهر است، باید شورای مستقل داشته باشد و این درست نیست که ری پیوست تهران شده است و این خلاف قانون اساسی است؛ چراکه طبق اصل ۱۰۰ همه شهرها، روستاها و بخشها باید شورای شهر داشته باشند. متاسفانه روزانه ۹هزار تن زباله به شهرری میآید و دفن اموات، نگهداری زندانیها، فعالیت کارخانهها و… مشکلاتی را برای ری ایجاد کرده که از چشم مسئولان دور مانده است، البته طرح جدایی ری از تهران با ۳۶ امضا در کمیسیون شوراها دنبال میشود و از نمایندگان انتظار داریم حق قانونی مردم ری را به آنها برگردانند.»
با این همه، ابوحمزه، ریشناس، که موافق جدا شدن ری از تهران است، با مطرح کردن این سوال که آیا دیگر وقت محقق شدن حقوق شهروندان شهرری نیست، ادامه میدهد: «آیا به اندازه درآمد ری در این شهر هزینه میشود؟ آیا در شهرری با این همه قدمت تاریخی، فرهنگی و جمعیت به اندازه یک منطقه تهران هزینه میشود؟ تنها راهی که میتواند مردم شهرری را به حق و حقوقشان برساند، جدا شدن است. در توجیه این مسأله چه باید گفت؟ اینکه دِههای زیرمجموعه شهرری شهردار دارند اما شهری با یک و نیممیلیون جمعیت که شبها به سهمیلیون هم میرسد، نباید شهردار مستقل داشته باشد تا بتواند بهطور مستقل جلسه برگزار کند و تصمیم بگیرد؟»
به گفته ابوحمزه، در بیرون از مرزها، شهرری میان اهل علم و دانش و توریستها به پشتوانه قدمت و تاریخی که دارد بیش از تهران شناخته شده است: «در این شهر ما ۴۰ اثر ثبت شده و ۲۰۰اثر غیر ثبتی داریم، البته آثار غیر ثبتی قربانی زیر سایه تهران بودن هستند، چون تهران امکانات ثبت و حفظ آنها را ندارد. در واقع بیشترین آثار ثبتشده و آثار مهم پیش و بعد از اسلام در شهرری هستند. در حالی که آثار تهران نهایتا قدمت ۲۰۰ساله دارند، در شهرری آثاری با قدمت ۷۰۰ساله میبینیم؛ آثاری از دوره اشکانیان و سامانیان و البته آثاری هم از قرون اول و دوم هجری داریم. مقبره حضرت عبدالعظیم هم مربوط به قرن چهارم است.»
تهران و مدیریت یکپارچه شهری
مدیریت یکپارچه یکی از دلایل مخالفان جدایی از شهرری است، دلیلی که زهرا نژادبهرام، عضو هیأترئیسه شورای شهر تهران هم بر آن تأکید دارد: «اعضای شورای شهر تهران معتقد به یکپارچگی تهرانند، بنابراین نباید منافع مشترک بخشهای تهران را تحتتأثیر تصمیمات اینچنینی قرار داد، شاید شهرداری گاهی به برخی مناطق یا موضوعاتی ازجمله بافت فرسوده توجه ویژهای داشته باشد یا برخی از مناطق به شهرداران ویژهای نیاز داشته باشند، اما این دلیلی بر جدایی آنها از تهران نمیشود.»
ابوحمزه اما به این موضوع هم پاسخ میدهد. او میگوید در هیچ جای دنیا، شهری به اندازه تهران، توسعه پیدا نکرده است: «تهران به دلیل مرکزیت سیاسی بسیار بزرگ شده، در حالی که این اتفاق برای هیچکدام از شهرهای بزرگ دنیا نیفتاده است. این که به بهانه مدیریت یکپارچه بخواهیم این جدایی را قبول نکنیم، منطقی نیست. اگر بنا بر مدیریت یکپارچه است چرا امکانات به شکل منطقی تخصیص نمییابد؟ بر اساس تقسیمات کشور شهرری هم میتواند مانند البرز به استان تبدیل شود.»
به گفته این ریشناس، زمانی که شهرری بود هنوز خبری از دریاچه چیتگر و منطقه ۲۲ نبود. شهرری کوه، دشت و … دارد و میتوان بسیاری از این کارها را در آن انجام داد در حالی که خبری از دریاچه و … نیست. ۱۰سالی میشود که پل بهشت زهرا در باقرآباد در حال ساخت است؛ در حالی که هنوز آن زمان خبری از صدر نبود. متاسفانه تنها معضلات تهران برای شهرری است و ری تا جایی میتواند این مسائل را تاب بیاورد.»