معلمان؛ پیشگامان بصیرت‌افزایی در حوزه پدافند غیر عامل

معلمان، معماران بی‌بدیل فردای جامعه و پرورش‌دهندگان اندیشه‌های نوین، در ترویج فرهنگ پدافند غیر عامل نقشی محوری و حیاتی ایفا می‌کنند. پدافند غیر عامل، مجموعه اقداماتی هوشمندانه و بدون استفاده از سلاح است که با هدف کاهش آسیب‌پذیری زیرساخت‌ها، صیانت از منابع انسانی و تداوم فعالیت‌های حیاتی کشور در برابر تهدیدات ناشی از خصومت‌ها، حملات سایبری، تهدیدات بیولوژیکی یا سایر خطرات انسان‌ساخت، به کار گرفته می‌شود. ترویج این فرهنگ نه تنها یک راهبرد دفاعی، بلکه یک ضرورت ملی برای افزایش تاب‌آوری و امنیت پایدار جامعه است.

معلمان می‌توانند با مهارت و ظرافت خاص خود، مفاهیم پدافند غیر عامل را از همان سال‌های نخست تحصیل به دانش‌آموزان معرفی کرده و بذر آگاهی و تفکر استراتژیک را در وجود آنها پرورش دهند. این آموزش نباید صرفاً به ارائه تعاریف خشک و رسمی محدود شود، بلکه باید با زبانی متناسب با درک دانش‌آموزان، به شکلی جذاب، عمیق و کاربردی ارائه گردد. برای مثال، توضیح اهمیت حفظ اطلاعات شخصی و محرمانه در فضای مجازی برای مقابله با حملات سایبری و جاسوسی داده‌ها، یا تبیین ضرورت رعایت اصول ایمنی در مواجهه با تهدیدات بیولوژیکی و شیمیایی احتمالی و یا حتی شناخت روش‌های صحیح مواجهه با شایعات و جنگ روانی برای مصونیت فکری، همگی می‌توانند در قالب پدافند غیر عامل به دانش‌آموزان آموخته شوند.

معلمان قادرند با ابتکار عمل، از روش‌های تدریس خلاقانه نظیر برگزاری کارگاه‌های عملی شبیه‌سازی، طراحی پروژه‌های پژوهشی گروهی با محوریت موضوعات پدافندی، استفاده از بازی‌های آموزشی هدفمند و حتی دعوت از متخصصان این حوزه برای ارائه تجربیات واقعی، فضایی پویا برای یادگیری عمیق فراهم آورند. هدف غایی، صرفاً حفظ اطلاعات نیست؛ بلکه پرورش نسلی آگاه است که با شناخت صحیح تهدیدات انسان‌ساخت و تسلط بر راهکار‌های غیرنظامی مقابله با آنها، بتوانند از خود، خانواده و جامعه‌شان در برابر هرگونه تهاجم غیرفیزیکی محافظت کرده و به پایداری و اقتدار ملی کشور یاری رسانند.

* دکتر جواد لقمان زاده ـ مدیر کل پدافند غیر عامل استانداری بوشهر