منصوری معاون اجرایی رئیسی درمورد حادثه سقوط هلی کوپتر: آیت‌الله آل هاشم تا ساعت ۵ تلفن را جواب می‌دادند، البته پاسخ‌ها گا‌ها مبهم بود ولی عبارت‌های ایشان موجود و ضبط شده است، بالاخره دستگاه امنیتی آن موقع رصد می‌کرد

فکرشهر: معاون اجرایی دولت سیزدهم در گفت‌وگویی، خاطرات و ناگفته‌های مدیریتی شهیدرئیسی، از مدیریت آب و برق تا احیای سرمایه اجتماعی نظام را بیان کرد.

به گزارش فکرشهر از فارس، با وجود اینکه بسیاری از شاخص‌های اقتصادی در زمان شروع دولت سیزدهم وضعیت مطلوبی نداشت، شهید رئیسی و مجموعه دولت سیزدهم توانستند در ۳۴ ماه فعالیت، شاخص‌ها را سر و سامان داده و با تلاش جهادی و شبانه روزی این فرصت را برای رئیس‌جمهور جدید مهیا کنند تا اقتصاد کشور را جهش دهد.

گرچه دولت سیزدهم نتوانست با ریاست جمهوری شهید رئیسی به ایستگاه پایانی برسد، اما در همین عمر ۳ ساله نیز بسیاری از مشکلاتی که در سال پایانی دولت دوازدهم بُروز و ظهور یافت و با همان مشکلات عدیده خصوصا در بخش‌های اقتصادی، معیشت مردم، روابط خارجی، تأمین کالا‌های اساسی و اعتماد اجتماعی به دولت سیزدهم تحویل شد، برطرف و با پشتوانه خوبی به دولت بعدی تحویل داده شد.

برای بررسی خدمات و مجاهدت‌های شهید رئیسی با محسن منصوری معاون اجرایی دولت سیزدهم گفتگو کرده ایم که در ادامه جزئیات آن آمده است:

شما چندین سال با رئیس جمهور شهید ارتباط نزدیک داشتید؛ خاطرات و ناگفته‌های خود را از شهیدرئیسی بفرمایید و اینکه مهم‌ترین دستاورد ایشان چه بود؟

عرض سلام و ادب دارم خدمت شما و همه خوانندگان عزیز. افتخار داشتم که حدود ۹ سال در کنار شهید بزرگوار آیت‌الله رئیسی خدمت کنم و از محضر ایشان بهره‌مند شوم. واقعاً از ابتدای حضور در آستان قدس رضوی تا زمان شهادت ایشان در دولت و دیگر مجموعه‌ها، در کنار ایشان بودیم و از ویژگی‌های مدیریتی و شخصی ایشان بهره بردیم، این ویژگی‌ها برای ما درس‌آموز بود.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به نظرم جامع‌ترین و کامل‌ترین تعابیر را در رابطه با شهید رئیسی به کار بردند. ایشان در دیدار با خانواده شهید فرمودند: «یکی از بهترین عناصرمان را زیر آسمان خدا از دست دادیم» و در جا‌های مختلفی که صحبت کرده‌اند، فرمودند: «خسارت سنگینی را متحمل شدیم». همچنین ایشان شهید رئیسی را با امیرکبیر مقایسه کردند و ایشان را «جامع‌الاطراف» نام بردند. این تعابیر و ویژگی‌ها نشان‌دهنده شخصیت ممتاز و بی‌نظیر ایشان بود.

ما کمتر شنیدیم که رهبری چنین تعابیری را برای فردی به کار برده باشند و در تحلیل ویژگی‌های شخصیتی و مدیریتی شهید رئیسی، عبارات خاص و برجسته‌ای استفاده کردند. واقعاً آقای رئیسی از نظر مدیریتی یک مدیر کامل و جامع بود. ایشان مدیری جهادی، دلسوز، وقت‌گذر، شبانه‌روزی، با تدبیر و در عین حال متقی و پرهیزکار بود. ایشان علاوه بر ویژگی‌های مدیریتی، نسبت به همکاران و مردم نیز مهربانی و عاطفه داشتند.

ارتباط ما با آیت‌الله رئیسی صرفاً رابطه رئیس و مرئوس نبود؛ بلکه یک نوع دلبستگی ویژه معنوی و عاطفی میان ایشان و زیرمجموعه‌هایشان وجود داشت.

بسیاری از عزیزان که چندین سال در کنار ایشان خدمت کرده بودند، به ایشان به عنوان یک پدر مهربان و دلسوز نگاه می‌کردند. فقدان ایشان برای ما تنها از دست دادن یک مدیر نبود، بلکه از دست دادن یک پدر بود که در بسیاری از مسائل زندگی، مشاور و راهنما بود. این فقدان برای ما یک خسارت جبران‌ناپذیر است.

موضع شهیدرئیسی در مورد آمریکا قاطع بود

از ویژگی‌های برجسته آقای رئیسی، صراحت ایشان در موضع‌گیری‌های سیاسی، به ویژه در سیاست خارجی بود. ایشان همواره در موضع‌گیری‌های خود صریح و قاطع بودند. به عنوان مثال، در مناظرات انتخاباتی سال ۱۳۹۶ و ۱۴۰۰، یا در اولین کنفرانس خبری پس از آن، زمانی که از ایشان پرسیده شد آیا با آمریکا رابطه برقرار خواهند کرد، ایشان با یک کلمه پاسخ دادند: «خیر». این مواضع صریح و انقلابی از ایشان، برای ما به عنوان یک الگو در سیاست خارجی و روابط بین‌الملل بسیار مهم و قابل توجه بود.

در نهایت، آیت‌الله رئیسی همواره در مسیر حفظ عزت و منافع کشور حرکت می‌کردند. ایشان با هیچ‌کس در این زمینه تعارف نداشتند و سیاست‌هایشان بر مبنای حکمت، مصلحت و عزت‌مداری بود. به نظرم آقای رئیسی در مسیر تحقق دولت اسلامی و در گام‌های اولیه تحقق تمدن نوین اسلامی، پیشرفت‌های زیادی داشتند.

از طرفی انقلاب اسلامی محقق شد و نظام اسلامی شکل گرفت، اما در موضوع تحقق دولت اسلامی با مشکلاتی روبرو شدیم. در یک دوره‌ای، شاید اوایل سال ۱۳۸۴، این برداشت وجود داشت که در حال پیشرفت به سمت تحقق دولت اسلامی هستیم، اما آن مسیر متوقف شد.

با روی کار آمدن شهید رئیسی بزرگوار و با هدایت و تدبیری که ایشان داشتند، احساس می‌کردیم که واقعاً روز به روز به سمت تحقق دولت اسلامی، جامعه اسلامی و سپس تمدن نوین اسلامی در حال حرکت هستیم. اما پس از شهادت ایشان، به نظر می‌رسد که این موضوع به نوعی ناقص ماند.

شهیدرئیسی در انتخاب کارگزاران بسیار دقیق بود

شهیدرئیسی در انتخاب کارگزاران بسیار دقت می‌کردند. واقعاً در انتخاب افراد با دقت و ظرافت عمل می‌کردند. گاهی اوقات از دستگاه‌های امنیتی استعلام می‌شد، مثلا منصوری ویژگی‌هایی داشت که شاید به لحاظ قانونی نباید رد صلاحیت می‌شد، ولی ایشان با دقت نظر خاصی در این موارد عمل می‌کردند.

شهید رئیسی می‌فرمودند که وقتی می‌خواهیم مسئولانی را انتخاب کنیم، به ویژه مسئولان رده بالا، صرفاً عدم صلاحیت یک فرد نباید کافی باشد. باید ویژگی‌های مختلف آن فرد را در حداکثر خودش جستجو کنیم تا شایسته‌ترین فرد را برای آن منصب انتخاب کنیم. به همین دلیل در بسیاری از انتخاب‌ها، مسائلی همچون دو تابعیتی بودن اصلاً مطرح نمی‌شد.

مدیران غربگرا خط قرمز شهیدرئیسی

ایشان حساسیت ویژه‌ای به مدیرانی داشتند که تمایل به غرب داشتند و به طور کلی، چنین افرادی در سبد انتخاب ایشان قرار نمی‌گرفتند. ایشان معتقد بودند که باید افرادی انتخاب شوند که به ظرفیت‌های داخلی کشور ایمان داشته باشند و باور قلبی‌شان این باشد که با تکیه بر ظرفیت مردم می‌توان بسیاری از مسائل را حل کرد.

از این رو، به نظر می‌رسد که شهید رئیسی در انتخاب کارگزاران و اصلاح روش‌ها و منش‌های مدیریتی، بسیار دقت داشتند و در این مسیر در حال اصلاح ساختار‌ها و روش‌ها بودند.

ما معتقدیم که حضور آقای شهید رئیسی برای کشور فرصتی بزرگ بود، هم برای بازشناسی ظرفیت‌های داخلی کشور. اتفاقاتی که پس از شهادت ایشان افتاد، واقعاً توانمندی‌ها و ظرفیت‌های بزرگ داخلی کشور را نمایان کرد. چند ده میلیون نفر در پاسداشت این خادم عزیز خود در شهر‌های مختلف حضور یافتند و این حضور گسترده، انسجام داخلی و همبستگی مردم را نشان داد.

این نیز نشانگر قدردانی مردم از ایشان و زمان‌شناسی و فرصت‌شناسی مردم برای تحکیم روابط میان حاکمیت و مردم بود. حضور شهید رئیسی در دوران حیات‌شان پربرکت بود و بعد از شهادت‌شان هم این حرکت ادامه پیدا کرد. ما هم حیات و هم شهادت ایشان را فرصتی برای اتحاد نیرو‌های داخلی می‌دانستیم.

در دوران حیات شهید رئیسی، ایشان بزرگ‌ترین حامی جریان اصول‌گرایی، جریان متدینین، و جریان حزب‌اللهی‌ها بودند. بسیاری از رفقای‌شان ایشان را به عنوان بزرگ‌تر و قوه عاقله نظام در بسیاری از مسائل و مناسبات سیاسی می‌پذیرفتند و در بسیاری از موضوعات اختلافی به ایشان مراجعه می‌کردند.

حضور شهیدرئیسی باعث تقویت سرمایه اجتماعی نظام شد

شهید رئیسی با تدبیر مسائل را حل می‌کردند. بعد از شهادت ایشان نیز، احساس می‌شد که این شهادت باید مایه اتحاد، همدلی و وحدت شود، هرچند که در برخی موارد این اتفاق نیفتاد. حضور آقای رئیسی واقعاً باعث تقویت سرمایه اجتماعی نظام شد و جنس کار ایشان، خدمات و تلاش‌های بی‌وقفه‌شان، ارتباط ایشان با دستگاه اهل بیت و توانمندی‌شان در مسئله‌شناسی و حل مسائل از ویژگی‌های برجسته شهید رئیسی بود.

ما شهید رئیسی را هم در ابعاد مدیریتی و هم در ابعاد شخصی و معنوی می‌شناختیم. در سال‌هایی که خدمت ایشان بودیم، به ویژه در آستان قدس، وابستگی‌ها و دلبستگی‌های ما به ایشان بیشتر و بیشتر می‌شد. شهید رئیسی به واسطه ارتباط‌شان با حضرت رضا (ع) واقعاً خادم الرضایی بودند که خداوند متعال عزت ایشان را روز به روز بیشتر می‌کرد. حالا هم، روز به روز شاهد گسترش نام نیک و افزایش اعتبار، عزت، جایگاه و ارج و قرب ایشان در میان مردم هستیم.

شهید رئیسی می‌گفت اگر امر رهبر انقلاب نبود، از آستان قدس نمی‌رفتم

یادم هست بعد از آنکه مقرر شده بود ایشان از آستان قدس به قوه قضائیه منتقل شوند، در یک جلسه خدمت ایشان رسیدم. متنی هم نوشته بودم که، چون ایشان به قوه قضائیه می‌روند، بنا به دلایلی احساس می‌کنم باید از آستان قدس خارج شویم. این احساس وجود داشت که شاید پس از ایشان کار کردن برای ما سخت شود.

در تالار آینه در مشهد مقدس، تنها دو نفر نشسته بودیم و ایشان شروع به صحبت کردند و فرمودند: «اگر امر آقا مبنی بر اینکه من باید به قوه قضائیه بروم نبود، من صد سال و هزاران سال هم فرصت پیدا می‌کردم، دستگاه حضرت رضا را رها نمی‌کردم. شما برای چه آمده‌اید استعفا نوشته‌اید که بروید؟» و در حالی که اشک می‌ریختند، این سخنان را بیان کردند.

از طرفی عمل به فرمایش حضرت آقا را فرض می‌دانستند و بدون درنگ و با طیب خاطر پذیرفته بودند، چون بالاخره امر ولی این بود که شما در قوه قضائیه خدمت خودتان را ادامه دهید. از سوی دیگر، دلبستگی به حضرت رضا که خودشان می‌فرمودند، اینجا هم دنیا هست و هم آخرت، همه چیز هست. واقعاً در آستان حضرت رضا، شاید شیرین‌ترین مسئولیت‌ها برای خادمین و نوکری کردن تولیت آستان قدس رضوی باشد

آقای رئیسی، خاطرم هست که دقایقی به پهنای صورت اشک می‌ریختند که می‌خواهند از این دستگاه حداقل به ظاهر جدا شوند و در مجموعه دیگری وظیفه خود را انجام دهند. این توسل و دلبستگی در همه مراحل زندگی و مراحل مدیریتی آقای رئیسی مشهود بود.

ساعت ۳ شب شهیدرئیسی پیگیر سیل فیروزکوه بود

ایشان در کمال سرشلوغی و گرفتاری ظاهری، سه‌شنبه شب‌ها دعا و توسل خود را ترک نمی‌کردند. با یک جمع محدود از خانواده و تعدادی از ستاد دولت، این برنامه‌ها را مرتباً داشتند. سه‌شنبه بعد از نماز مغرب و عشاء بلااستثنا این اتفاق می‌افتاد.

در همین قضیه سیل فیروزکوه ایشان سه بامداد با من تماس گرفتند، من یک گزارش کاملی در خصوص مسائل فیروزکوه خدمتشان دادم. نیمه شب هم کاملاً سرحال و قبراق بودند. یعنی خستگی ایشان نمی‌شناخت.

خدمت ایشان توضیح دادم که ما در تهران سعی می‌کنیم مسئله را خودمان حل کنیم، چون مجموعه استانداری تهران، ظرفیت فرمانداری‌ها و شهرداری‌ها خیلی خوب است و شاید نیاز نباشد که ایشان زحمت بکشند و تشریف بیاورند.

صبح اطلاع دادند که آقای رئیسی دارند به محل سیل زده تشریف می‌آورند. وقتی تشریف آوردند، من از ایشان پرسیدم که (به شوخی)، البته، چون بالاخره رئیس‌جمهور حق دارد و تصمیمی که می‌گیرد، همه تابع آن هستیم. گفتم: «حاج آقا، بنا نبود تشریف بیاورید. قرار نبود ما به شما زحمت بدهیم.» ایشان فرمود که: «دلم طاقت نیاورد». دلم آرام نبود. آمدم ببینم برای مردم چه کاری می‌توانم بکنم.»

از ویژگی‌های منحصر به فردشان این بود که مسئله مردم را مسئله خودشان می‌دانستند. اگر جایی احساس می‌کردند مردم در اضطراب و ناراحتی هستند، واقعاً حاج آقا به هم می‌ریخت. این رابطه مستقیمی که بین خوشحالی مردم و خوشحالی ایشان، غم و ناراحتی مردم و ناراحتی ایشان به واسطه زلالی آقای رئیسی، به واسطه مهربانی و عطوفتش ایجاد شده بود، خودش یک نعمتی برای کشور بود.

شما به عنوان متولی سفر‌های استانی رئیس جمهور بودید، مهم‌ترین دستاورد این سفر‌ها چه بود و شیوه مواجه با مردم چگونه بود؟

دیدم یک عزیزی روایتی کرده که مثلاً ۵ صبح به مردم می‌گفتند: «۵ بیایید»، ولی ۱۲ می‌رسیدند. این حرف واقعاً درست نیست، حتی یک فقره هم این اتفاق نیفتاده بود.

ممکن بود حالا با توجه به حضور گسترده مردم و جمعیت عظیم، یک موقعی نیم ساعت با تأخیر برسیم. نهایتاً یک ساعت تأخیر، اما آن هم در میان مردم بود، به آن کانون جمعیت، یک خورده با تأخیر ممکن بود برسیم. آقای رئیسی به هم می‌ریختند، چون می‌گفتند مردم معطل مانده‌اند.

گاهی اوقات در مورد یک نیروی خدماتی پیگیری جدی می‌کردند، نیروی خدماتی که حالا داشت از کار بیکار می‌شد. ایشان دنبال می‌کردند و می‌گفتند که مراقب باشید خانواده‌اش آسیب نبیند. در سفر استانی بودیم و حالا آن کاروان و اسکورت رئیس‌جمهور داشت می‌رفت، یک پیرزنی گوشه‌ای ایستاده بود، مثل همین بی‌بی گل که روایتش معروف شد والبته در سفر‌ها از این موارد زیاد به پست آقای رئیس‌جمهور و هیئت‌شان می‌خورد.

مثلا یک بار دختر کوچکی با گل کنار جاده ایستاده بود، کل اسکورت رئیس‌جمهور متوقف می‌شد تا ایشان عنایتی بکنند، تفقدی بکنند، مسئله‌ای ببینند و آن را حل کنند. یعنی در عین حال که ایشان در بالاترین رکن کشور سیاست‌ورزی می‌کردند به جزئیات مسائل مردم هم توجه داشتند. از ویژگی‌های خاص آقای رئیسی توجه به مسائل معیشتی و مسائل عمومی بود که به متن زندگی مردم سروکار داشت.

مسئله آب تهران را ویژه پیگیری کردند

درمسئله آب، برق، گاز و موضوعات کریدوری با جزئیات به آنها ورود می‌کردند، جلسه می‌گذاشتند و وقت می‌گذاشتند. بنده مدتی توفیق داشتم استاندار تهران باشم و از مسائل جدی استان تهران، ناترازی آب را آقای رئیسی در خصوص آب استان تهران جداگانه چندین جلسه برگزار کردند، تصمیم می‌گرفتند و ابلاغ می‌کردند.

اگر شما مشاهده کنید، این سال‌ها که واقعاً سال‌های خشکسالی و سال‌های کم‌بارشی هستند، تقریباً بدون دغدغه داریم طی می‌کنیم، یا حداقل مردم در سطح شهر تهران با این جمعیت گسترده احساس نکرده‌اند که ما مشکل آب داریم، این به خاطر تدابیری بود که شخص آقای رئیسی اعمال می‌کردند. کلی طرح‌های اصلاحی و طرح‌های مدیریتی ضربتی که بعضاً کار چندین ساله بود، با دستور ایشان در چند ماه عملیاتی می‌شد.

طرح بحث ناترازی در زمستان غلط است

نگاه شهید رئیسی به ناترازی‌های مختلف چه بود؟

در همین موضوع ناترازی برق که حالا موضوع روز کشور است، شما می‌دانید که در طول دوره شهید رئیسی در فصل زمستان خاموشی نداشتیم.

حالا بعضی از رفقا روایت‌های نادرستی نسبت به این موضوع دارند. مسئله برق از مسائلی بود که آیت‌الله رئیسی با جدیت و وسواس دنبال می‌کردند.

اولاً در زمستان اصلاً مسئله ناترازی وجود ندارد، یعنی طرح بحث ناترازی در زمستان یک طرح بحث غلط و فرعی است. ما در مردادماه، در پرمصرف‌ترین روز‌های سال، حدود ۸۰ هزار مگاوات مصرف برق داریم، در همان پیک نیرو، حدود ۷۰ هزار مگاوات برق تولید می‌شود. این اعداد هم حدودی است که عرض می‌کنم.

چرا این اتفاقات افتاده؟ به دلیل اینکه عزیزان سوخت مورد نیاز را ذخیره‌سازی نکرده‌اند. ما ۱۴۵۰ نیروگاه در سطح کشور داریم. از این نیروگاه‌ها حدود ۱۶ تا قابلیت مازوت‌سوزی دارند که دو تا از آنها به دلایلی، از جمله نیروگاه بعثت تهران، سال‌هاست اصلاً مازوت نمی‌سوزند. بنابراین، ۱۴ تا نیروگاه دیگر باقی می‌مانند که اینها قابلیت مازوت‌سوزی دارند.

غفلت مدیریتی نباید با سیاسی بازی جبران شود

امسال در آغاز شهریور، میزان ذخایر نیروگاهی ما نسبت به سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ بیشتر بود، ولی نسبت به ۱۴۰۲ کمتر بود. آن هم علت داشت. ما در سال ۱۴۰۲، چون در یک برهه کوتاهی صادرات گازمان با مسئله مواجه شد، گاز را به نیروگاه‌ها دادیم و سوخت مایع مصرف نشد، لذا دپوی سوخت مایع ۱۴۰۲ ما بیشتر از نیازمان بود، ولی ۴۲۲ استثنا کنید و کنار بگذارید

لذا هیچ بحرانی وجود نداشت، چون هیچ تعللی نسبت به این موضوع در دولت اتفاق نیفتاده بود. رفقا دولت فعلی غفلت مدیریتی کردند، این را خوب است که خیلی صریح بیان کنند و اعلام کنند. این غفلت مدیریتی را سعی کردند با یک بازی سیاسی جبران کنند.

یعنی یک پروژه کاملاً خدماتی و مدیریتی تبدیل به یک پروژه سیاسی شد، ما این را درست نمی‌دانیم. یعنی معتقدیم که نباید با زاویه بحث سیاسی به موضوعات تخصصی با مردم گفتگو کرد.

در دوره شهیدرئیسی حتی یک روز خاموشی نداشتیم

باز هم در این زمینه یک بازی سیاسی دیگر تعریف کردند که گوگردی که در مازوت می‌سوزانیم، با گوگردی که در مازوت‌های دیگر می‌سوزانند، متفاوت است و آلایندگی آن کمتر است، این موارد دیگر برای همه واضح است که یک بازی است.

آیا شما می‌توانید در دو هفته مازوت جدید تولید کنید، آیا اینقدر سرعت عمل داشتید که چنین مسئله‌ای را حل کنید، مسئله به‌طور کامل قابل حل بود و الآن هم حل شد، آقایان جلسه گذاشتند، تدبیر کردند و ظرف سه هفته مسئله حل و فصل شد.

در دوره شهید رئیسی، شما شاهد بودید که حتی یک روز هم خاموشی نداشتیم. در تابستان هم تدابیر لازم اتخاذ شد. برخی می‌گویند که به صنایع فشار وارد کردید. طبیعتاً وقتی برق خانگی مبنا قرار می‌گیرد، چون باید رضایت عموم مردم لحاظ شود، ممکن است فشاری به صنایع وارد آید.

الآن بحث تنظیم بازار مربوط به ستاد دولت است. در این زمینه، شما می‌توانید تصمیم بگیرید و دستگاه‌ها می‌توانند هر آنچه که اختیار دارند، عمل کنند. این نوع تصمیم‌گیری، تصمیمی است که در آن هر کسی با نگاه بخشی خود تصمیم می‌گیرد و اقدام می‌کند.

مثلاً فرض کنید وزارت صمت در خصوص لبنیات تصمیم می‌گیرد، می‌رود و آن را اعمال می‌کند. یا در خصوص خودرو، شورای رقابت و وزارت صمت با نگاه تولیدی خود تصمیم می‌گیرند. در موضوع آزادراه‌ها، وزارت راه و شهرسازی اختیار دارد. در موضوع بلیط هواپیما و پروازها، شورا‌های مربوطه اختیار دارند و این‌گونه مسائل اجرایی پیش می‌روند.

به نظر من نکته مهم در اداره کشور این است که ستاد دولت باید با حساسیت در مسائل وارد شود. آقای رئیسی واقعاً نسبت به این مسائل حساس بودند.

در مورد رفع تورم انتظار از خودمان بیشتر بود

در رابطه با برخی از مسائل مثل تورم خودمان نیز توقعات بیشتری از خود داشتیم. ما می‌خواستیم بیشتر در این زمینه موفق شویم، اما عوامل مختلفی در این مسیر تأثیرگذار بودند که شاید وقت کافی برای بحث در مورد آنها در این گفتگو نباشد.

با این حال، ایشان با جزئیات مسائل را رصد می‌کردند. علاوه بر کانال‌های رسمی که برای گزارش‌دهی استفاده می‌شد، برخی مواقع از کانال‌های غیررسمی هم اطلاعات می‌گرفتند. مثلاً گاهی به من تماس می‌گرفتند و می‌گفتند که فلان کالا در بازار کمیاب یا گران شده است، یا مشکل خاصی پیش آمده است.

برخی از متولیان این مسائل، خودشان از این مشکلات بی‌خبر بودند. اما اشراف آقای رئیسی به موضوعات اقتصادی و ارتباطات ایشان با افراد مختلف، واقعاً خاص و منحصر به فرد بود. یکی از ویژگی‌های برجسته آقای رئیسی این بود که در طول سال‌ها در ارکان مدیریتی کشور حضور داشتند و در این مسیر تجربه فراوانی کسب کرده بودند.

ایشان به‌عنوان رئیس‌جمهور، رئیس قوه قضائیه، تولیت آستان قدس، معاون اول قوه قضائیه، رئیس سازمان بازرسی کل کشور و همچنین عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و مجلس خبرگان بودند. این مسئولیت‌ها به ایشان این امکان را داده بود که نگاهی جامع، خردمندانه، عاقلانه و مؤمنانه به مسائل کشور داشته باشند.

به کارگیری ظرفیت‌ها و انسجام ملی اولویت شهیدرئیسی بود

آقای رئیسی همچنین به کارگیری ظرفیت‌ها و ایجاد وفاق در کشور را در اولویت قرار می‌داد. در چینش کابینه نیز از ظرفیت‌های مختلف استفاده کردند. شما می‌بینید که در انتخابات ۱۴۰۰، افراد زیادی با آقای رئیسی رقابت کردند. برخی از این افراد مانند مرحوم رستم قاسمی، آقای دهقان، آقای زاکانی، آقای ضرغامی، آقای قاضی‌زاده، آقای رضایی و بسیاری دیگر، در کابینه حضور داشتند. آقای رئیسی معتقد بودند که از همه ظرفیت‌ها باید استفاده کرد، و این خود یک مدل موفق حکمرانی است.

ایشان در مسائل مختلف، از جمله در ارتباطات بین قوا، صبوری می‌کردند و بر این باور بودند که باید تعامل مومنانه و منصفانه بین قوا برقرار باشد. حتی در مواردی که اختلافات سیاسی به وجود می‌آمد، ایشان به‌عنوان یک مقام اجرایی به صبوری و انعطاف در برخورد با مسائل می‌پرداختند.

در موضوع انتصاب‌های خانوادگی که این روز‌ها مطرح می‌شود، باید به یاد آوریم که آقای رئیسی در چنین مسائلی به دقت و جدیت توجه می‌کردند. یک نمونه از این حساسیت‌ها مربوط به انتخابات سال ۱۴۰۰ بود، زمانی که یکی از اقوام نزدیک ایشان موضع‌گیری کرده بود.

آقای رئیسی با من تماس گرفتند و خواستند که پیگیری و تذکر لازم داده شود. ایشان نه تنها برخورد مدیریتی با این موضوع داشتند، بلکه از ما خواستند که چرا به وظیفه خود عمل نکردیم و این نشان می‌دهد که برای ایشان شایستگی و انصاف در تصمیم‌گیری بسیار مهم بود.

حساسیت شهیدرئیسی نمی‌گذاشت کار به دو تابعیتی‌ها برسد

بسیاری از اعضای خانواده ایشان که ما حدود ۱۰ سال در خدمت ایشان بودیم، در واقع ایشان را نمی‌شناختند. در جریان همین اتفاقات اخیر، پس از تشییع پیکر مبارک ایشان، در مشهد و در صحن حضرت رضا ایستاده بودیم و اعمال مرتبط توسط دوستان در حال انجام بود.

یکی از عزیزان که کنار پیکر ایستاده بود، چند بار از ایشان خواستم که یک قدم آن‌طرف‌تر بروند تا دوستان بتوانند کارهایشان را انجام دهند، بعد از کلی تذکر فهمیدیم ایشان از نزدیکترین افراد به رئیس جمهور هستند.

در مورد دیگر، یکی از نزدیکان ایشان که در مجموعه خدمت می‌کردند و در زمان تغییرات و تحولات دولت در سال ۱۴۰۰ مسئولیت جدیدی می‌خواستند بگیرند، آقای رئیسی تصمیم گرفتند که این فرد مسئولیتی در دولت نگیرد، گرچه شاید حقش بود، اما، چون آن فرد از اقوام نزدیک ایشان بود و وضعیت مدیریتی دولت جدید مستقر شده بود، مصلحت نمی‌دیدند که مسئولیت به ایشان سپرده شود تا خدشه‌ای به اعتبار دولت وارد نشود. این نوع مراقبت‌ها و دقت‌ها از سوی آقای رئیسی در طول مدت جهاد ایشان کم‌نظیر و بی‌نظیر بود.

به نظرم باید دستاورد‌ها را با تحلیل دقیق بررسی کرد. در تمامی زمینه‌ها، توفیقات دولت آقای رئیسی بزرگ بوده است. این گواهی نه فقط بنده که معاون ایشان بودم، بلکه گواهی تحلیل‌ها و آمار‌های مختلف و مقام معظم رهبری نیز هست. در دومین سالگرد دولت، رهبرانقلاب فرمودند که دولت آقای رئیسی در بیش از ۵۰ شاخص اقتصادی نسبت به قبل وضع را بهبود بخشیده است. ایشان همچنین به رشد اقتصادی اشاره کردند که در دولت آقای رئیسی از صفر به رشد قابل توجهی رسید، که رقم آن در برخی از سال‌ها ۴ یا ۵ درصد بود.

کمترین نرخ بیکاری متعلق به دولت سیزدهم بود

در سایر شاخص‌ها نیز کاهش نرخ بیکاری به کانال ۷ درصد رسیده که کمترین نرخ بیکاری در تاریخ بوده است. همچنین در بخش مسکن، آمار‌های ساخت و ساز بسیار مطلوب بوده و پروژه‌های بزرگ حمل و نقل و کریدور‌ها با جدیت و سرعت پیگیری شده است.

با این حال، شایعاتی درباره توقف یا تعویق برخی از این پروژه‌ها مطرح شده است، ولی امیدواریم که این شایعات درست نباشند، کریدور‌ها پروژه‌های حاکمیتی و حیاتی کشور هستند و ارتباطی با دولت‌ها ندارند.

اجرای این کریدور‌ها ما را در حوزه اقتصادی جلو می‌اندازد. اگر تأخیر بیفتد و اگر غفلت کنیم، به شدت عقب می‌افتیم و جبران آن بسیار دشوار خواهد بود.

بسیاری از آقایان اقتصادی و سیاستمداران بزرگ دنیا می‌گویند که جنگ‌های آتی، یکی از آن جنگ‌ها جنگ کریدورهاست. نبرد کریدور‌ها به این معناست که اگر کشوری نتواند خود را در این کریدور‌ها تنظیم کند و سهمی برای خود در این اقتصاد ایجاد کند، دیگر قادر نخواهد بود در این عرصه رقابت کند. آقای رئیسی با جدیت این مسائل را دنبال می‌کردند.

دستاورد دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی چیست؟

منصوری: به نظرم یکی از نقاط قوت دولت شهید رئیسی، سیاست خارجی ایشان بود. در ابتدا برخی از منتقدان می‌گفتند که آقای رئیسی با چه زبانی می‌خواهند با دنیا صحبت کنند و زبان دنیا را نمی‌داند. اما وقتی زمان گذشت، دیدیم که زبان دین ما بهترین زبان برای گفتگو با دنیا است.

آقای رئیسی، چون یک عالم مجتهد و فقیه مقتدر و اصولی بودند، به راحتی و به بهترین شکل ممکن، چارچوب سیاست خارجی کشور را پیش می‌بردند. هم آداب دیپلماتیک را با دقت رعایت می‌کردند، هم در گفتگو‌ها در بسیاری از مواقع رابطه عاطفی با مخاطب برقرار می‌شد.

همین امر باعث شد که بعد از شهادت ایشان، حدود ۷۰ کشور برای عرض تسلیت به ایران آمدند. پیمان‌های مختلف و مهمی که سال‌ها معطل مانده بود، مانند پیمان بریکس، دوباره احیا شد و در مسیر منافع مردم قرار گرفت.

بسیاری از اتفاقات مهمی که الان در حال رخ دادن است، از جمله مسئله پول مشترک بین کشور‌های عضو بریکس، از دستاورد‌هایی است که آقای رئیسی پیگیری کردند. در زمینه ارتباطات با چین و روسیه، گشایش‌های بزرگی حاصل شد و مسائل مربوط به پول‌های بلوکه‌شده و پرونده‌های مختلف کشور‌ها مانند گاز ترکمنستان، آب هیرمند و مسائل جانبی با ترکیه یکی پس از دیگری حل و فصل شد.

سیاست خارجی ایشان که بر تمرکز و حسن ارتباط با همسایه‌ها تأکید داشت، با جدیت دنبال می‌شد و واقعاً عرصه سیاست خارجی از عرصه‌های توفیقات برجسته دولت شهید رئیسی بود.

پروژه‌های عمرانی که در دولت دنبال می‌شد، برخی از آنها پیش از دولت آقای رئیسی به آرزو تبدیل شده بود، مانند طرح‌های انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به فلات مرکزی و استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان، خراسان و اصفهان. این پروژه‌ها واقعاً آقای رئیسی با جدیت پیگیری کردند و الحمدالله در حال پیگیری هستند تا ان‌شاءالله به نتیجه برسند.

رتبه بندی معلمان و معضلات پرستاران حل شد

در مورد عملکرد دولت شهید رئیسی، باید موضوع به موضوع تحلیل شود. به عنوان مثال، مسئله رتبه‌بندی معلمان که سال‌ها بلاتکلیف بود و کسی آن را اجرا نمی‌کرد، با هزینه‌ای بالغ بر ۵۰ هزار میلیارد تومان برای دولت اجرا شد. همچنین تعریف‌گذاری نظام خدمات پرستاری در حوزه‌های درمان و ساخت حدود ۱۶ یا ۱۷ هزار تخت بیمارستانی به ظرفیت بیمارستانی کشور در این مدت کوتاه اضافه شد. این معادل درصدی از ظرفیت بیمارستانی کشور است که از ابتدای تاریخ تا کنون داشته‌ایم.

در حوزه نفت، یادمان هست که فروش نفت به چند صد هزار بشکه رسیده بود و برخی می‌گفتند که اگر کسی ۳۰۰ هزار بشکه نفت فروخت، باید وزیر نفت را تغییر دهیم. آقای رئیسی تیمی از افراد مؤمن، انقلابی و دلسوز را به کار گرفتند تا هر آنچه که تولید می‌شد، به فروش برسد.

حتی اگر ما در داخل هم مصرف داشتیم، فروش نفت به سقف یک میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه رسید و تمام نفت تولیدی به فروش می‌رسید. البته این نکته باید مورد توجه قرار گیرد که دولت فعلی باید مراقب باشد که این شبکه مهم فروش نفت آسیب نبیند.

با تغییرات در انتخابات آمریکا و پیام‌هایی که از آن سمت ارسال می‌شود، احتمال دارد فشار‌هایی برای کاهش فروش نفت وارد شود. با این حال، با تدبیر این مسیر ادامه دارد و باید مراقب باشیم که این شبکه آسیب نبیند. افزایش فروش نفت و افزایش تولید، از اتفاقات مهم دولت شهید رئیسی بود.

شیوه مواجهه شهید رئیسی با تخریب‌هایی که علیه ایشان صورت می‌گرفت، چیست؟

شاهد بودیم که در انتخابات‌های مختلف یا در زمان استقرار دولت، تخریب‌های گسترده‌ای علیه ایشان صورت می‌گرفت. برخی از این مواجهات در فضای رسانه‌ای بوده است. آقای رئیسی بار‌ها اعلام کردند که در مواجهه با این تخریب‌ها حتی یک دانه شکایت هم نکردند، در حالی که رقیب ایشان تعداد قابل توجهی شکایت کرده بودند.

ایشان در تمام دوران خدمت خود با سعه صدر و تواضع، با این انتقادات مواجه می‌شدند. البته در مواردی که این تخریب‌ها افکار عمومی را تحت تأثیر قرار می‌داد، خودشان دستور می‌دادند که پاسخ داده شود و مسائل تبیین شود.

بخش‌هایی که به شخص ایشان مربوط می‌شد، معمولاً حاج آقا با گذشت برخورد می‌کردند. واقعاً آقای رئیسی سعه صدر ویژه‌ای داشتند. در برخی جلسات خصوصی، ایشان درباره برخی افراد درد دل می‌کردند. من معتقدم کسانی که در حق آقای رئیسی ظلم کرده‌اند، از دایره انصاف خارج شدند و مشکلات کشور را نادیده گرفتند، خداوند متعال حق را نشان خواهد داد و عاقبت ایشان مشخص خواهد شد.

در مواجهه با این مسائل، آقای رئیسی رفتار سیاسی مؤمنانه و متینی داشتند. ویژگی اصلی دولت شهید رئیسی، متانت سیاسی ایشان بود. ایشان به جای برخورد مستقیم، همیشه در نظر داشتند که مسائل باید از طریق گفتگو و تدبیر حل شود. ایشان معتقد بودند که دعوا‌ها نباید به مردم کشیده شود و باید فضای کار و خدمت در دولت ایجاد شود.

آقای منصوری، شما شب حادثه سقوط بالگرد مصاحبه‌ای داشتید که در بین مردم امیدواری ایجاد کرد، روایت آن اتفاق را برایمان بگویید.

آقای رئیسی به ما یاد داده بودند که با مردم صادقانه صحبت کنیم، آنچه که در شب حادثه نقل کردیم عین واقعه و صداقت بود.

ما که نمی‌توانیم خلاف واقع به مردم بگوییم، البته خب بعضی از رسانه‌ها آن روز‌ها به خاطر تلاطم ناشی از حادثه ما را به دروغگویی متهم کردند و نقل‌هایی که شد بعضا نقل‌های دقیق و مومنانه‌ای نبود.

در آن مصاحبه بنده عرض کردم که ما با یکی از افرادی که در هلیکوپتر بودند صحبت کردیم. این صحبت را فقط بنده انجام ندادم، شما اگر بروید مرور کنید چندین نفر مصاحبه کردند. آقایان اسماعیلی، مجاهد، محرابیان، حاج قدرت دیالمه در چندین نوبت مصاحبه کردند.

آیت‌الله آل هاشم تا ساعت ۵ تلفن را جواب می‌دادند و این برای ما نقطه امیدی بود. البته پاسخ‌ها گا‌ها مبهم بود ولی عبارت‌های ایشان موجود و ضبط شده است، بالاخره دستگاه امنیتی آن موقع رصد می‌کردند و این مکالمات و گفتگو‌ها ضبط شده است.

چندین نفر با آقای آل هاشم صحبت کردند، بحث این است که ما در مصاحبه با مردم باید چه می‌گفتیم؟ نمی‌توانیم که واقعیت را نگوییم، این جزئیات را سریع و صادق با مردم صحبت کردیم. گفتیم تماس‌هایی برقرار شده است. این موضوع واقعاً نقطه امیدی برای ما بود و سعی کردیم این نقطه امید را به مردم منتقل کنیم

مواردی که نقل شد عین واقعیت و صداقت بود، نه به قصد امید بخشی کاذب و نه ایجاد یاس بود. ما معتقدیم بهترین کار همین بود، یعنی روایت دقیق و صادقانه از مجموعه مسائل را بیان کنیم.

جلسات دانشجویی جزو پرتکرارترین جلسات بود

نگاه و ارتباط شهیدرئیسی به دانشجویان و ظرفیت آن‌ها چگونه بود؟

ما توفیق داشتیم از دوره دانشجویی در مجمع تشکل‌های دانشجویی انجام وظیفه کنیم. چند سال به عنوان دبیر کل جامعه اسلامی دانشجویان در خدمت عزیزان بودیم. مجموعه تشکل‌های دانشجویی در کشور ما خیلی می‌توانند نقش‌آفرین باشند.

آقای رئیسی در تشخیص این موضوع به نظرم دقیق عمل کردند. جلسات مستمری با تشکل‌ها داشتند. جلسات چند ساعته بدون واسطه، گاهی صریح‌ترین و حتی گاهی خیلی خارج از مدار انصافاً صریح‌ترین نقد‌ها را این تشکل‌های دانشجویی نسبت به آقای رئیسی می‌کردند و با ادبیات‌های خیلی تند مواجه می‌شدند. اما حاج آقا در کمال سعه صدر اینها را می‌شنیدند و پاسخ می‌دادند.

گاهی چند ساعت فرصت می‌گذاشتند، جز پرتکرارترین جلسات رئیس‌جمهور شهید ما جلسه با تشکل‌های دانشجویی و جوانان بود به تبعیت دولت هم همین منش را پیش گرفته بود.

الحق و الانصاف، در بسیاری از این جلسات، دانشجویان عزیز ما مواردی را مطرح می‌کردند که واقعاً قابل استفاده بود. گاهی طرح‌ها، ایده‌ها و نکاتی مطرح می‌شد که در دولت بازخورد داده می‌شد و پیگیری می‌شد و بسیاری از این موارد به نتیجه می‌رسید.

یعنی جلسات ما صرفاً جلسات شکلی گفتگو نبودند، بلکه بسیاری از مسائل کاری در آنها حل می‌شد. به یاد دارم که در یکی از این دیدار‌ها در خراسان جنوبی، یک تشکل دانشجویی به ایرادات مربوط به دسترسی به یک پروژه اشاره کرد و از ما خواست تا پیگیری کنیم. این درخواست کاملاً عمرانی بود، لذا به بررسی آن پرداختیم و متوجه شدیم که موضوع درست است در نتیجه، آن را پیگیری کردیم و پروژه به نتیجه رسید و آن نکته‌ای که مطرح شده بود.

از این رو، معتقدم که اگر تشکل‌های دانشجویی و جریان دانشجویی به نقش تاریخی خود عمل کنند، ما در بسیاری از مسائل کشور پیشرفت خواهیم کرد.